Το διπλωματικό «ταλέντο» του Έρντογαν στο Νταβός Και η στροφή στον ισλαμικό κόσμο

Το Παρόν της Κυριακής – 8.02.2009

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος

Η προπέτεια με την οποία αντιμετώπισε ο Ερντογάν τον ισραηλινό ομόλογό του στο πλαίσιο του Διεθνούς Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός προκάλεσε, αναμφίβολα, έκπληξη σε όλη τη διεθνή κοινότητα. Οι παλικαρισμοί του τούρκου πρωθυπουργού, όμως, όλα δείχνουν πως θα έχουν σοβαρές επιπτώσεις στη θέση της Τουρκίας στο διεθνές στερέωμα.


Οι αναλυτές συμφωνούν στο ότι ο Ερντογάν παρέβη τον γενικά αποδεκτό κανόνα της διεθνούς διπλωματίας, που θέλει να εκφράζει κανείς «τα χειρότερα πράγματα με τα γλυκύτερα λόγια», είτε σε φίλους είτε σε αντιπάλους. Όμως το αφελές ξέσπασμα του τούρκου πρωθυπουργού για την κατάσταση στη Γάζα ίσως να μην ήταν και τόσο αυθόρμητο, καθώς οι πληροφορίες που ήρθαν στη δημοσιότητα επιβεβαιώνουν ότι υπήρξαν επαφές των διπλωματικών αντιπροσωπειών πριν από τη συνάντηση του Ερντογάν με τον Πέρες. Οι δύο πλευρές διαπίστωσαν ότι διαφωνούν στα βασικά σημεία, αλλά συμφώνησαν στην τήρηση των προσχημάτων («Μιλιέτ» 3/2/2009). Ωστόσο, ο Έρντογαν παραβίασε τη συμφωνία κυρίων με το ευτελές πρόσχημα της «εξύψωσης της φωνής» του Πέρες, βρίσκοντας έτσι την ευκαιρία να τιμήσει δεόντως τη γνωστή υποκουλτούρα που ανθεί στη συνοικία Κασίμπασα, του Κερατίου Κόλπου, περιβάλλον μέσα από το οποίο, ως γνωστόν, «αναδείχτηκε» ο ίδιος πολιτικά. 


Ο ενθουσιασμός για τη συμπεριφορά του Ερντογάν, που εκφράστηκε κατά την πανηγυρική υποδοχή που του επιφύλαξε ο συρφετός στο αεροδρόμιο, συνηγορεί με τις πολιτικές βλέψεις των ισλαμιστών στην εσωτερική πολιτική σκηνή. Μετά τις αποκαλύψεις αναφορικά με τα σχέδια εξόντωσής του από το βαθύ κράτος και την πόλωση που έχει επέλθει, με αφορμή τις εξελίξεις στην υπόθεση Εργκένεκον, ανάμεσα στους ισλαμιστές και τους κεμαλιστές, ο Ερντογάν επιδιώκει συσπείρωση των ψηφοφόρων του ΑΚΡ εν όψει των δημοτικών εκλογών που θα διεξαχθούν τον προσεχή Μάρτιο. Για την επίτευξη αυτού του στόχου κατέκρινε στο Νταβός τις εγκληματικές πράξεις του ισραηλινού στρατού –και την ανοχή της ισραηλινής πολιτικής ηγεσίας– κατά των παλαιστινίων αμάχων στη Γάζα. Εντούτοις, δεν έμεινε μόνο σε αυτό, παρείχε διπλωματική υποστήριξη και στην ισλαμική Χαμάς, που τελεί σχεδόν σε διεθνή απομόνωση, δίνοντας νέα ώθηση στον ήδη καλπάζοντα αντισημιτισμό/εβραϊσμό στην Τουρκία.


Η στάση αυτή του τούρκου πρωθυπουργού, όμως, προκάλεσε αλυσιδωτές αντιδράσεις στο εξωτερικό. Ο ειδικός μεσολαβητής του αμερικανού προέδρου για τη Μέση Ανατολή ακύρωσε αμέσως την επίσκεψή του στην Άγκυρα, προφασιζόμενος προβλήματα τεχνικής υφής. Ενώ καταπέλτης κατά της Άγκυρας ήταν οι επιστολές διαμαρτυρίας εβραϊκών σωματείων στις ΗΠΑ, που δεν παρέλειψαν να υπενθυμίσουν την υποστήριξη που παρείχε το λόμπι τους στο τουρκικό έθνος τις κρίσιμες γι' αυτό στιγμές. Έφερε, όμως, σε αμηχανία ακόμη και την ανήμπορη ηγεσία του αραβικού κόσμου, κυρίως της Αιγύπτου, αφού τα λαϊκά στρώματα ένιωσαν να βρίσκουν τον εκφραστή τους κατά του Ισραήλ στο πρόσωπο του τούρκου πρωθυπουργού. Σε εξίσου δυσχερή θέση βρέθηκαν, βέβαια, και οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις, οι αρχιτέκτονες του «τουρκοϊσραηλινού άξονα», καθώς ένιωσαν προς στιγμή να απειλείται το πλαίσιο ασφάλειας και συνεργασίας που επιτεύχθηκε με το Ισραήλ, κυρίως σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση του κουρδικού απελευθερωτικού αγώνα στη ΝΑ Τουρκία και τη συμπαραγωγή οπλικών συστημάτων, όπως τα ισραηλινά μη επανδρωμένα κατασκοπευτικά αεροσκάφη.


Παρά την αρχικά καθησυχαστική τοποθέτηση της ισραηλινής ηγεσίας, η ισλαμική κυβέρνηση εξακολουθεί να επενδύει πολιτικά στη στάση κατά του Πέρες. Στα εγκαίνια του «Μουσείου της Αλώσεως» στην Κωνσταντινούπολη, ο Ερντογάν ομολόγησε απροκάλυπτα ότι στόχος τους είναι η «ανύψωση της εθνικής αυτοπεποίθησης»! Σύμφωνα με την ισλαμική κοσμοθεωρία του ΑΚΡ, δηλαδή, οι νέες τουρκικές γενιές «πρέπει να απαλλαχτούν από το σύνδρομο κατωτερότητας»! («Ζαμάν» 1/02/2009).


Το παραπάνω στοιχείο καταρρίπτει οποιαδήποτε υπόνοια για τις πραγματικές προθέσεις του Ερντογάν. Γιατί εάν γνώμονάς του ήταν, πραγματικά, το περί δικαίου αίσθημα για την ισραηλινή εισβολή στη Γάζα, θα είχε αντιδράσει προ πολλού στη διαιωνιζόμενη εισβολή της Μεγαλονήσου. Άλλωστε, απέφυγε να πάρει θέση και για τα όσα προσφάτως ξέφυγαν από το στόμα του «ηθοποιού-δολοφόνου» Αττίλα Ολγκάτς! Τον άκουσε κανείς να καταδικάζει τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων στην Κύπρο και να ζητεί αποκατάσταση της έννομης τάξης; Δύο μέτρα και δύο σταθμά, λοιπόν, στην περίπτωση της Κύπρου… Φανταστείτε, όμως, τι θα είχε συμβεί εάν ευρωπαίος ή αμερικανός πολιτικός τολμούσε να τηρήσει την ίδια στάση με εκείνη που τήρησε ο Ερντογάν στο Νταβός έναντι τούρκου αξιωματούχου για την προκλητική πολιτική που ακολουθεί η Άγκυρα επί τόσα χρόνια στην Κύπρο, στο Αιγαίο κ.α.!


Η στάση του τούρκου πρωθυπουργού σχετίζεται άμεσα τόσο με τις προτεραιότητες του κυβερνώντος ισλαμικού κόμματος (ΑΚΡ) όσο και με τις δομές του τουρκικού πολιτικού συστήματος, που υπαγορεύουν μια ρητορική και πολιτική δράση σύμφωνη με τα συμφέροντα του κράτους. Σε μια δύσκολη στιγμή για την παγκόσμια οικονομία και ειδικότερα για την Τουρκία που προσφεύγει στον διεθνή δανεισμό (ΔΝΤ), η Άγκυρα επέλεξε, όπως επιβεβαιώνεται και από την πρόσφατη επίσκεψη του τούρκου προέδρου Αμπ. Γκιουλ στη Σαουδική Αραβία, να ενισχύσει περεταίρω τις σχέσεις της με τον ισλαμικό κόσμο και κυρίως με το ισλαμικό κεφάλαιο, ως στερνή «σανίδα σωτηρίας».