Ο μπολιβαριανός επαναστάτης

Του Μιχάλη Ι. Παπαθεράποντος

Η νίκη του «Ναι» στο Δημοψήφισμα της Βενεζουέλας έδωσε την δυνατότητα στον Τσάβες να διεκδικήσει την προεδρία της χώρας, πέραν των 2 θητειών. Οι αλλαγές που ζήτησε στο Σύνταγμα της Βενεζουέλας είναι μειωμένες σε σχέση με αυτές που τέθηκαν στο δημοψήφισμα του 2007, με πιο σημαντική αυτή της παράτασης της θητείας του Τσάβες. Αυτό που δεν δέχθηκαν το 2007 οι Βενεζολάνοι ήταν η μέγιστη παντοδυναμία του Προέδρου, που θα μεταφραζόταν σε αυταρχισμό. Αυτή την φορά ο Πρόεδρος Τσάβες επέλεξε να φέρει μπροστά στον λαό ήπιες αλλαγές και με επίκεντρο το δικαίωμα για επανεκλογή το 2013. Μπροστά σε μία αποδυναμωμένη αντιπολίτευση, που σε εκλογές αναμετρήσεις δεν μπορεί να σχηματίσει ένα κοινό μέτωπο με κάποια ισχυρή προσωπικότητα, το αποτέλεσμα ήταν αναπόφευκτο. Οι αλλαγές που επιδίωκε ο Πρόεδρος υπερψηφίστηκαν με ποσοστό περίπου 55%. Έτσι, θα έχει ακόμη 10 χρόνια για να μπορέσει να φέρει εις πέρας την λεγόμενη «Επανάσταση για τον 21ο αιώνα».

Ο ‘Νέος’ Σιμών Μπολιβάρ
Ο Πρόεδρος Τσάβεζ ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα κτίζοντας την φήμη του στο όνομα του Βενεζολάνου Εθνοπατέρα, Σιμών Μπολιβάρ. Ο τελευταίος καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια που χρησιμοποίησε τον πλούτο που είχε για απελευθερωτικούς αγώνες στην Λατινική Αμερική. Το 1813 ενώ ήταν σε εξορία, οργάνωσε στρατό και εισέβαλε στην πρωτεύουσα Καράκας, ενώ τον επόμενο χρόνο ηγήθηκε στρατού στην Κολομβία, νικώντας τον Ισπανικό στρατό. Οι συνεχείς του νίκες συνέβαλαν στην ταύτιση του με τον αντι-αποικιοκρατικό αγώνα στην Λατινική Αμερική, όπου και δόθηκε το όνομα του στην σημερινή Βολιβία. Είχε κεντρικό ρόλο στην ανεξαρτησία όχι μόνο της Βενεζουέλας, αλλά και της Κολομβίας, Εκουαδόρ, Παναμά, Περού και Βολιβίας. Ο Σιμών Μπολιβάρ θεωρούσε τον εαυτό του ως «φιλελεύθερο», ενώ ήταν θαυμαστής της Αμερικανικής Επανάστασης. Ήταν εμφανώς επηρεασμένος από τη πολιτική φιλοσοφία και σκέψη της εποχής κάτι που αποτυπωνόταν στα γραπτά του κείμενα. Επίσης, το σύνταγμα της Βολιβίας το έγραψε με βάση το έργο του Μοντεσκιέ «Το πνεύμα των νόμων». Με βάση την ζωή και το έργο του Μπολιβάρ, ο Τσάβες αναβιώνει τον θρύλο του Βολιβάρ, ως υπέρμαχου προστάτη του λαού, ενώ αγωνίζεται κατά της αποικιοκρατίας. Δημιούργησε προγράμματα για τους φτωχούς και ιδιαίτερα στους τομείς της υγείας, της στέγασης και της παιδείας. Στοιχεία δείχνουν ότι η φτώχεια στην Βενεζουέλα έχει μειωθεί από το 54% το 2003 στο 26% κατά το 2008. Ο Τσάβεζ χρησιμοποίησε με αυτό τον τρόπο τον φυσικό πλούτο της χώρας για να βοηθήσει τον λαό, κτίζοντας παράλληλα μία ισχυρή πολιτική βάση.

Πετρέλαιο, ΜΜΕ και ΜΚΟ
Οι τιμές του πετρελαίου ήταν αυτές που έκαναν την διαφορά και ανέδειξαν την Βενεζουέλα ως υπολογίσιμη δύναμη, αφού μπορούσε να επηρεάζει τα εκλογικά αποτελέσματα σε γειτονικές χώρες. Με την άνοδο του Τσάβεζ στην εξουσία, και με τις γνωστές του αντι-ιμπεριαλιστικές θέσεις, άρχισε η έξωθεν χρηματοδότηση ΜΚΟ για την ενίσχυση της φιλοδυτικής αντιπολίτευσης. Στην ουσία, την ίδια τακτική χρησιμοποίησε και ο Τσάβεζ αλλά μέσω του πετρελαίου. Έπαιξε το ‘ενεργειακό’ χαρτί με την διοχέτευση επιδοτουμένου πετρελαίου σε κοινότητες σε άλλες χώρες όπως η Νικαράγουα, Βολιβία και το Περού. Έτσι, δια μέσω του χρόνου κατάφερε να έχει φιλικές κυβερνήσεις σε αρκετές χώρες και παράλληλα να έχει ρίξει το δεύτερο του χαρτί. Μετά την απόπειρα απομάκρυνσης του με το περίφημο τηλεοπτικό πραξικόπημα, ξεκίνησε το πρόγραμμα ‘Άλο Πρεζιτέντε’ για να δημιουργήσει μία πιο στενή επαφή με τον κόσμο στο εσωτερικό. Παράλληλα, δημιούργησε τηλεοπτικά κανάλια και μεταμόρφωσε την TeleSUR ως ένα παναμερικανικό τηλεοπτικό κανάλι, κάτι ως η αλ – Τζαζίρα της Λατινικής Αμερικής. Εδρεύει στο Καράκας και έχει βάση την ιδεολογία και τα ιδανικά της Μπολιβαριανής Επανάστασης με σκοπό την ενότητα των Ισπανόφωνων χωρών. Αυτές οι τακτικές ήρθαν ως αντίμετρα στην Φιλοδυτική επιρροή των καναλιών Univision και «CNN en Español» στις χώρες της Λατινικής Αμερικής και στην οικονομική στήριξη αντιπολιτευόμενων Μη Κυβερνητικών Οργανισμών (ΜΚΟ). Το μεγάλο ερώτημα είναι το τι μέλλει γενέσθαι ιδιαίτερα όταν οι τιμές του μαύρου χρυσού έφτασαν στον πάτο, ενώ οι προσδοκίες των απλών πολιτών για περισσότερα κοινωνικά προγράμματα παραμένουν στα ύψη. Το σίγουρο είναι ότι με τα σημερινά δεδομένα, ακόμη και ο νικητής των εκλογών θα είναι αναγκασμένος να συμπεριφερθεί με κάποια σύνεση και μέτρο.