Πώς θα είναι ο ρωσικός στρατός του 21ου αιώνα

Η ηγεσία του Κρεμλίνου πιστεύει ότι μια ευέλικτη επαγγελματική δύναμη θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει με αποτελεσματικότητα τις προκλήσεις του μέλλοντος 

Ο πρόεδρος Μεντβέντεφ και ο πρωθυπουργός Πούτιν υποστηρίζουν τις αλλαγές αλλά το στρατιωτικό κατεστημένο έχει τρομοκρατηθεί 

Κυριακή 5 Ιουλίου 2009 

ΜΟΣΧΑ, ΙΟΥΛΙΟΣ. Ριζικές αλλαγές σχεδιάζει να εφαρμόσει η ρωσική κυβέρνηση στις ένοπλες δυνάμεις της χώρας. Πρόκειται για το πιο φιλόδοξο σχέδιο μεταρρύθμισης από το 1856, όταν η ήττα της Ρωσίας από τη Βρετανία και τη Γαλλία στον Κριμαϊκό Πόλεμο οδήγησε τον τσάρο Αλέξανδρο Β Δ να δημιουργήσει έναν εθνικό στρατό υποχρεωτικής θητείας. Το μοντέλο αυτό απεδείχθη αποτελεσματικό κατά τον Β Δ Παγκόσμιο Πόλεμο, ωστόσο στο Αφγανιστάν τη δεκαετία του 1980 άρχισαν να εκδηλώνονται οι πρώτες αδυναμίες. Οι πρόσφατες συγκρούσεις στην Τσετσενία και στη Γεωργία, αν και κατέληξαν σε νίκη των Ρώσων, κατέστησαν ακόμη πιο εμφανείς τις ελλείψεις μιας πολεμικής μηχανής σχεδιασμένης να μάχεται ενάντια σε μεγάλες συμβατικές δυνάμεις. Το Κρεμλίνο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο ισχυρός αλλά αρτηριοσκληρωτικός στρατός της χώρας αδυνατεί να αντεπεξέλθει στις στρατηγικές προκλήσεις του 21ου αιώνα και σχεδιάζει ένα νέο δόγμα που προβλέπει τη δυνατότητα ταυτόχρονης συμμετοχής της Ρωσίας σε τρεις τοπικές ή περιφερειακές συγκρούσεις. Σύμφωνα με τα σχέδια που ανακοίνωσε τον περασμένο Σεπτέμβριο ο ρώσος πρόεδρος Ντμίτρι Μεντβέντεφ, οι ένοπλες δυνάμεις πρόκειται να συρρικνωθούν κατά μισό εκατομμύριο, με τον συνολικό αριθμό των στρατευμένων να μην ξεπερνά πλέον το 1 εκατομμύριο. Επιπλέον ως το 2012 το σώμα αξιωματικών από 350.000 θα μειωθεί σε 200.000 άνδρες, ενώ η στράτευση θα πάψει να είναι υποχρεωτική. Η ρωσική ηγεσία πιστεύει ότι μια περιορισμένη σε αριθμό προσωπικού και ευέλικτη επαγγελματική στρατιωτική δύναμη θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει με αποτελεσματικότητα τις συγκρούσεις του μέλλοντος. 

Οι μεταρρυθμίσεις που σχεδιάζονται από την κυβέρνηση προκαλούν αντιδράσεις στους ρωσικούς στρατιωτικούς κύκλους. Αρχικά ελάχιστοι ειδικοί πίστεψαν ότι τα σχέδια αναμόρφωσης των ενόπλων δυνάμεων της Ρωσίας θα υλοποιηθούν, καθώς προηγούμενες προσπάθειες είχαν πέσει στο κενό. Δυτικοί διπλωμάτες και αναλυτές εκτιμούν ότι αυτή η απόφαση του Κρεμλίνου προσβλέπει στην παγίωση του ελέγχου του σε χώρες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης. Η οικονομική κρίση ωστόσο δεν επιτρέπει τουλάχιστον προσωρινά ένα εκτενές πρόγραμμα εκσυγχρονισμού του στρατιωτικού εξοπλισμού. Ο κ. Μεντβέντεφ και ο πρωθυπουργός Βλαντίμιρ Πούτιν παρέχουν πλήρη πολιτική στήριξη στον υπουργό Αμυνας Ανατόλι Σερντιουκόφ . «Ο Σερντιουκόφ έχει μια ομάδα στρατηγών που θέλει να δει τις μεταρρυθμίσεις να εφαρμόζονται» εξήγησε ο Παβέλ Φέλγκεναουερ , ανεξάρτητος στρατιωτικός αναλυτής στη Μόσχα. «Οι υπόλοιποι έχουν τρομοκρατηθεί και δεν λένε τίποτε». 

Προηγούμενες προσπάθειες αναδιοργάνωσης των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων στόχευαν στη συρρίκνωση του σώματος των αξιωματικών αλλά όχι στην αντίστοιχη μείωση του αριθμού των κληρωτών και εφέδρων. Σύμφωνα με τον Αλεξάντερ Γκολτζ, ειδικό σε θέματα του ρωσικού στρατού, το 70% των στρατιωτικών μονάδων δεν διαθέτουν στρατιώτες αλλά μόνο αξιωματικούς και εξοπλισμό. «Για εμένα η κυριότερη διαφορά μεταξύ αυτής της μεταρρύθμισης και των προηγουμένων είναι η κατάργηση της γενικής επιστράτευσης» είπε. Ο κ. Γκολτζ εξήγησε ότι τα σημερινά σχέδια του Κρεμλίνου πρόκειται να ακυρώσουν τις μεταρρυθμίσεις που εισήγαγε ο τσάρος Αλέξανδρος Β Δ μετά τον Κριμαϊκό Πόλεμο, καθιστώντας μια δύναμη επαγγελματιών και μισθοφόρων σε εθνικό στρατό. Από τα τέλη του 19ου αιώνα και μετά ο αριθμός των αξιωματικών στον ρωσικό στρατό είναι πολύ μεγάλος. «Οι αξιωματικοί είναι επαγγελματίες, αλλά είναι επαγγελματίες μόνο σε κάτι συγκεκριμένο:στο να οργανώνουν τη γενική επιστράτευση. Αυτό σημαίνει να προετοιμάζουν τους εφέδρους για 30 ημέρες και μετά να τους στέλνουν στο μέτωπο» εξήγησε ο κ. Γκολτζ. Οι αδυναμίες της συγκεκριμένης δομής άρχισαν να γίνονται αντιληπτές κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στην Τσετσενία από το 1994 ως το 2003, όταν έχασαν τη ζωή τους 5.500 ρώσοι στρατιώτες. Επιπλέον η σύγκρουση στη Γεωργία τον περασμένο χρόνο αποκάλυψε και τις ελλείψεις σε εξοπλισμό. «Οι στρατιώτες μιλούσαν μεταξύ τους μέσω κινητών τηλεφώνων επειδή οι ασύρματοι δεν λειτουργούσαν. Μπορείτε να το φανταστείτε; Αυτά ήταν ανοησίες, απαράδεκτη κατάσταση για έναν σύγχρονο στρατό» είπε ο Ιγκόρ Ροντιόνοφ, απόστρατος στρατηγός και πρώην υπουργός Αμυνας που αντιτίθεται στις σχεδιαζόμενες μεταρρυθμίσεις. 

Παρά τη δυσαρέσκεια που επικρατεί σχετικά με τη σημερινή κατάσταση των ενόπλων δυνάμεων της Ρωσίας, τα σχέδια του Κρεμλίνου διχάζουν τη στρατιωτική ελίτ της χώρας. Ενώ κάποιοι πιστεύουν ότι ο επανασχεδιασμός της στρατιωτικής δομής είναι απαραίτητος, άλλοι θεωρούν ότι αυτός είναι απλά ένας τρόπος προκειμένου να περιοριστούν οι στρατιωτικές δαπάνες. Ο κ. Ροντιόνοφ είπε χαρακτηριστικά: «Ποιος βρίσκεται πίσω από αυτές τις μεταρρυθμίσεις;Πιστεύω ότι υπάρχουν δυνάμεις που θέλουν να καταστρέψουν τη Ρωσία, να μη συνιστά πλέον απειλή για τα συμφέροντά τους. Οπως έκαναν και με τη Σοβιετική Ενωση, θέλουν να διαλύσουν τη Ρωσία. Αυτές οι μεταρρυθμίσεις θα αποδυναμώσουν τον στρατό, θα αποδυναμώσουν το κράτος». Το Κρεμλίνο υποσχέθηκε διπλασιασμό ή ακόμη και τριπλασιασμό των μισθών των στρατιωτικών, χωρίς ωστόσο να εξηγήσει πώς θα καταφέρει να εξασφαλίσει τόσα χρήματα εν μέσω οικονομικής κρίσης.

ΤΟ ΒΗΜΑ