Ηλίας Κουσκουβέλης
Κανόνας ενός επιτυχούς μηνύματος πολιτικής προπαγάνδας είναι το γενικό του περιεχόμενο και η αδυναμία διάψευσής του. Έτσι, ένα μεγάλο ποσοστό ψηφοφόρων πίστεψε ό,τι ήθελε όταν άκουσε στις εκλογές τού 2009 το σύνθημα «λεφτά υπάρχουν»και έκλεισε τα αυτιά του στις προτάσεις για υιοθέτηση περιορισμένων μέτρων λιτότητας. Η ελπίδα ασφαλώς αποδείχθηκε ακαταμάχητη έναντι της όποιας νηφάλιας σκέψης για νοικοκύρεμα, επιβεβαιώνοντας τον Θουκυδίδη, ότι «οι άνθρωποι συνηθίζουν, εκείνο που επιθυμούν να το εμπιστεύονται στην απερίσκεπτη ελπίδα και κείνο που δε θέλουν να το αποδιώχνουν» (Δ.108).
Δυστυχώς, η ελπίδα αποδείχθηκε και φρούδα και απερίσκεπτη. Η Ελλάδα οδηγήθηκε στη μεγαλύτερη εν καιρώ ειρήνης οικονομική κρίση που γνώρισε ποτέ. Η κρίση – πέραν της δυσχερούς διεθνούς συγκυρίας – έχει εσωτερικό υπόβαθρο, καθώς το δημοσιονομικό έλλειμμα δημιουργήθηκε από τη μακρόχρονη, αλόγιστη διαχείριση και σπατάλη του δημοσίου χρήματος και την εγκατάλειψη μεγάλων τμημάτων τού παραγωγικού ιστού τής χώρας. Το έλλειμμα συνδυάστηκε αρχικά με τον πολιτικό οπορτουνισμό και το λαϊκισμό των εκλογών του 2009. Ακολούθησαν η πολιτική ατολμία και οι λανθασμένοι χειρισμοί, ιδιαίτερα σε ότι αφορά το δανεισμό της χώρας από τις αγορές το φθινόπωρο του 2009 και την άνοιξη του 2010. Στη συνέχεια, διατυμπανίστηκε διεθνώς ότι η χώρα βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης, είναι εξ ολοκλήρου διεφθαρμένη και βυθίζεται σαν τον Τιτανικό. Τα επιτόκια δανεισμού εκτινάχθηκαν, οι αγορές έκλεισαν και, περιέργως, η λύση αναζητήθηκε πρώτα μέσω του ΔΝΤ και στη συνέχεια μέσω της ΕΕ.
Έτσι ένα δημοσιονομικό έλλειμμα εξελίχθηκε σε κρίση δανεισμού, σε κρίση χρέους και, τελικώς, σε κρίση κοινωνική και πολιτική. Η οικονομία περιέπεσε σε ύφεση, η χώρα δεσμεύτηκε μέσω των μνημονίων και το πολιτικό σύστημα διερράγη. Η ανεργία εκτινάχθηκε σε πρωτόγνωρα ύψη (τον Φεβρουάριο 2012 ξεπέρασε επισήμως το εκατομμύριο), μισθοί και συντάξεις περικόπηκαν. Το «λεφτά υπάρχουν» μετατράπηκε σε εφιάλτη και γέννησε το θυμό και τον άκρατο λαϊκισμό.
Σε αυτήν τη συγκυρία ήρθαν οι πρόσφατες εκλογές. Τώρα οι πολίτες ψήφισαν με θυμό, για να τιμωρήσουν, χωρίς όμως να ξεχνούν και την ελπίδα είτε μίας γρήγορης και περήφανης εξόδου από την κρίση είτε της διατήρησης των κεκτημένων. Η λαϊκή ετυμηγορία έβγαλε ένα αποτέλεσμα με το οποίο ενισχύονται τα άκρα, οξύνεται το κλίμα, διαχωρίζονται «μνημονιακοί» από «αντιμνημονιακούς», και δεν μπορεί να σχηματισθεί κυβέρνηση. Ταυτοχρόνως δε, στέλνει ένα ανεφάρμοστο και αντιφατικό μήνυμα: και να καταγγελθεί η δανειακή σύμβαση και η χώρα να παραμείνει στο Ευρώ.
Και μετά από αυτά, τί; Πρέπει να συνειδητοποιηθεί από όλους ότι η χώρα βρίσκεται σε ελεγχόμενη πτώχευση και δεν μπορεί να παραμείνει στο Ευρώ αν καταγγελθεί η δανειακή σύμβαση. Πρέπει να διασφαλιστούν χρήματα για να πληρώνονται μισθοί και συντάξεις, ώστε να λειτουργεί το κράτος και να αποφύγει, σε πρώτη φάση, η οικονομία την κατάρρευση. Πρέπει το πολιτικό σύστημα να κάνει τις απαραίτητες αλλαγές, ώστε να κερδίσει ξανά την εμπιστοσύνη των πολιτών. Και πρέπει ακόμη να συγκεκριμενοποιηθούν, να εξαγγελθούν και, κυρίως, να εφαρμοστούν το συντομότερο δυνατό τα μέτρα ανάπτυξης, ώστε να ανακοπούν η ύφεση και η ανεργία. Το σημαντικότερο όλων όμως είναι ότι κανείς δεν πρέπει να ξεχνάει ότι οι πλέον του ενός εκατομμυρίου άνεργοι δεν είναι ένας απλός αριθμός, αλλά είναι πάρα πολλοί άνθρωποι πολύ κοντά σε εμάς.
Η πραγματικότητα είναι συγκεκριμένη και αμείλικτη. Αυτήν, πέρα από ελπίδες και θυμούς, πρέπει να αντιμετωπίσουμε με αποφασιστικότητα, ρεαλισμό, νηφαλιότητα, αλλά και αλληλεγγύη.
Δημοσιεύτηκε στον Φιλελεύθερο την Κυριακή 13 Μαΐου
Κανόνας ενός επιτυχούς μηνύματος πολιτικής προπαγάνδας είναι το γενικό του περιεχόμενο και η αδυναμία διάψευσής του. Έτσι, ένα μεγάλο ποσοστό ψηφοφόρων πίστεψε ό,τι ήθελε όταν άκουσε στις εκλογές τού 2009 το σύνθημα «λεφτά υπάρχουν»και έκλεισε τα αυτιά του στις προτάσεις για υιοθέτηση περιορισμένων μέτρων λιτότητας. Η ελπίδα ασφαλώς αποδείχθηκε ακαταμάχητη έναντι της όποιας νηφάλιας σκέψης για νοικοκύρεμα, επιβεβαιώνοντας τον Θουκυδίδη, ότι «οι άνθρωποι συνηθίζουν, εκείνο που επιθυμούν να το εμπιστεύονται στην απερίσκεπτη ελπίδα και κείνο που δε θέλουν να το αποδιώχνουν» (Δ.108).
Δυστυχώς, η ελπίδα αποδείχθηκε και φρούδα και απερίσκεπτη. Η Ελλάδα οδηγήθηκε στη μεγαλύτερη εν καιρώ ειρήνης οικονομική κρίση που γνώρισε ποτέ. Η κρίση – πέραν της δυσχερούς διεθνούς συγκυρίας – έχει εσωτερικό υπόβαθρο, καθώς το δημοσιονομικό έλλειμμα δημιουργήθηκε από τη μακρόχρονη, αλόγιστη διαχείριση και σπατάλη του δημοσίου χρήματος και την εγκατάλειψη μεγάλων τμημάτων τού παραγωγικού ιστού τής χώρας. Το έλλειμμα συνδυάστηκε αρχικά με τον πολιτικό οπορτουνισμό και το λαϊκισμό των εκλογών του 2009. Ακολούθησαν η πολιτική ατολμία και οι λανθασμένοι χειρισμοί, ιδιαίτερα σε ότι αφορά το δανεισμό της χώρας από τις αγορές το φθινόπωρο του 2009 και την άνοιξη του 2010. Στη συνέχεια, διατυμπανίστηκε διεθνώς ότι η χώρα βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης, είναι εξ ολοκλήρου διεφθαρμένη και βυθίζεται σαν τον Τιτανικό. Τα επιτόκια δανεισμού εκτινάχθηκαν, οι αγορές έκλεισαν και, περιέργως, η λύση αναζητήθηκε πρώτα μέσω του ΔΝΤ και στη συνέχεια μέσω της ΕΕ.
Έτσι ένα δημοσιονομικό έλλειμμα εξελίχθηκε σε κρίση δανεισμού, σε κρίση χρέους και, τελικώς, σε κρίση κοινωνική και πολιτική. Η οικονομία περιέπεσε σε ύφεση, η χώρα δεσμεύτηκε μέσω των μνημονίων και το πολιτικό σύστημα διερράγη. Η ανεργία εκτινάχθηκε σε πρωτόγνωρα ύψη (τον Φεβρουάριο 2012 ξεπέρασε επισήμως το εκατομμύριο), μισθοί και συντάξεις περικόπηκαν. Το «λεφτά υπάρχουν» μετατράπηκε σε εφιάλτη και γέννησε το θυμό και τον άκρατο λαϊκισμό.
Σε αυτήν τη συγκυρία ήρθαν οι πρόσφατες εκλογές. Τώρα οι πολίτες ψήφισαν με θυμό, για να τιμωρήσουν, χωρίς όμως να ξεχνούν και την ελπίδα είτε μίας γρήγορης και περήφανης εξόδου από την κρίση είτε της διατήρησης των κεκτημένων. Η λαϊκή ετυμηγορία έβγαλε ένα αποτέλεσμα με το οποίο ενισχύονται τα άκρα, οξύνεται το κλίμα, διαχωρίζονται «μνημονιακοί» από «αντιμνημονιακούς», και δεν μπορεί να σχηματισθεί κυβέρνηση. Ταυτοχρόνως δε, στέλνει ένα ανεφάρμοστο και αντιφατικό μήνυμα: και να καταγγελθεί η δανειακή σύμβαση και η χώρα να παραμείνει στο Ευρώ.
Και μετά από αυτά, τί; Πρέπει να συνειδητοποιηθεί από όλους ότι η χώρα βρίσκεται σε ελεγχόμενη πτώχευση και δεν μπορεί να παραμείνει στο Ευρώ αν καταγγελθεί η δανειακή σύμβαση. Πρέπει να διασφαλιστούν χρήματα για να πληρώνονται μισθοί και συντάξεις, ώστε να λειτουργεί το κράτος και να αποφύγει, σε πρώτη φάση, η οικονομία την κατάρρευση. Πρέπει το πολιτικό σύστημα να κάνει τις απαραίτητες αλλαγές, ώστε να κερδίσει ξανά την εμπιστοσύνη των πολιτών. Και πρέπει ακόμη να συγκεκριμενοποιηθούν, να εξαγγελθούν και, κυρίως, να εφαρμοστούν το συντομότερο δυνατό τα μέτρα ανάπτυξης, ώστε να ανακοπούν η ύφεση και η ανεργία. Το σημαντικότερο όλων όμως είναι ότι κανείς δεν πρέπει να ξεχνάει ότι οι πλέον του ενός εκατομμυρίου άνεργοι δεν είναι ένας απλός αριθμός, αλλά είναι πάρα πολλοί άνθρωποι πολύ κοντά σε εμάς.
Η πραγματικότητα είναι συγκεκριμένη και αμείλικτη. Αυτήν, πέρα από ελπίδες και θυμούς, πρέπει να αντιμετωπίσουμε με αποφασιστικότητα, ρεαλισμό, νηφαλιότητα, αλλά και αλληλεγγύη.
Δημοσιεύτηκε στον Φιλελεύθερο την Κυριακή 13 Μαΐου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούνται οι φίλοι που καταθέτουν τις απόψεις τους να χρησιμοποιούν ψευδώνυμο για να διευκολύνεται ο διάλογος. Μηνύματα τα οποία προσβάλλουν τον συγγραφέα του άρθρου, υβριστικά μηνύματα ή μηνύματα εκτός θέματος θα διαγράφονται. Προτιμήστε την ελληνική γλώσσα αντί για greeklish.