Tim Weiner
Doubleday Books, 2007
Του David Wise
Washington Post Book Review
Η CIA είναι εύκολος στόχος για κριτική μια και απέτυχε να αποτρέψει τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου και υποστήριξε, λανθασμένα, ότι ο Σαντάμ Χουσείν είχε στην κατοχή του όπλα μαζικής καταστροφής. Ο τότε διοικητής της CIA, Τζωρτζ Τένετ, προσπάθησε στα απομνημονεύματα του να κάνει έναν απολογισμό για αυτές τις αποτυχίες, προσελκύοντας όμως ακόμα περισσότερες βολές. Φανταζόμαστε όμως πως τα τέσσερα εκατομμύρια δολάρια σε πωλήσεις που απέφερε το βιβλίο θα απάλυναν την προσβολή.
Σήμερα επικεφαλής της υπηρεσίας είναι ο πτέραρχος Μάικλ Χέιντεν, ο οποίος με εντολές του Προέδρου Μπους δημιούργησε το αντισυνταγματικό πρόγραμμα παρακολούθησης τηλεφώνων. Το ιστορικό αποτυχιών της CIA εξηγεί και το καυστικό ύφος του «Legacy of Ashes» του Τιμ Γουίνερ, βετεράνου ανταποκριτή των Τάϊμς της Νέας Υόρκης σε θέματα κατασκοπίας.
Ο Γουίνερ όμως υποστηρίζει ότι η CIA δεν ήταν ποτέ ιδιαίτερα αποτελεσματική. Η υπηρεσία συστηματικά πιανόταν απροετοίμαστη σε σημαντικές παγκόσμιες εξελίξεις και σπαταλούσε τόση ενέργεια και πόρους σε κακοσχεδιασμένες μυστικές επιχειρήσεις που αποτύγχανε στον κεντρικό ρόλο της, την συλλογή και ανάλυση πληροφοριών. Κάποιες από τις γκάφες της CIA φτάνουν στα όρια της φαρσοκωμωδίας. Το 1994 ο υπεύθυνος του τοπικού γραφείου της CIA στη Γουατεμάλα ενημέρωσε την τότε πρέσβειρα στην χώρα, Μέριλιν Μακάφυ, πως υπήρχαν στοιχεία ότι είχε ερωτικές σχέσεις με την γραμματέα της, Κάρολ Μέρφυ. Το κλιμάκιο της CIA στην Γουατεμάλα παρακολουθούσε το υπνοδωμάτιο της Μακάφυ και την «κατέγραψε να ψιθυρίζει τρυφερά αναφέροντας το όνομα Μέρφυ, ξεκινώντας έτσι τη φήμη ότι η πρέσβειρα ήταν λεσβία». Το λεγόμενο «υπόμνημα Μέρφυ» διανεμήθηκε ευρέως στην Ουάσινγκτον αλλά η Μακάφυ δεν ήταν λεσβία και δεν είχε ερωτικές σχέσεις με την γραμματέα της. Ο κοριός στο υπνοδωμάτιο την είχε καταγράψει να χαϊδεύει και να μιλάει στον σκύλο της, ο οποίος λεγόταν Μέρφυ.
Μια από τις πιο εκπληκτικές αποκαλύψεις του βιβλίου είναι το πόσες από τους λεγόμενους θριάμβους της υπηρεσίας παρολίγον να αποτύχουν. Η ανατροπή της Ιρανικής κυβέρνησης του Μοχάμεντ Μόσσαντεκ με την κωδική ονομασία «Αίας» το 1953 έφτασε στο χείλος της καταστροφής καθώς οι επικεφαλείς της συνδύαζαν με μυστικοπάθεια πως θα έκαναν τους πανηγυρισμούς. Η επιτυχία της επιχείρησης όμως είχε ως αποτέλεσμα την επιστροφή του Σάχη και της βάναυσης του μυστικής αστυνομίας, δημιουργώντας ένα από τα εναύσματα της Επανάστασης του 1979.
Ο Γουίνερ παραθέτει αρκετές από τις αποτυχίες των καλύτερων κατασκόπων στην ιστορία της υπηρεσίας αλλά δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην περίπτωση του Φρανκ Ουάισνερ, του πρώτου μυστικού πράκτορα της CIA, ο οποίος έστειλε δεκάδες πράκτορες στον θάνατο σε αποτυχημένες αποστολές ενώ σπατάλησε εκατομμύρια κυνηγώντας έναν επινοημένο στρατό στην Πολωνία τον οποίο είχαν δημιουργήσει οι κομμουνιστικές μυστικές υπηρεσίες. Από την γένεση της η CIA έκρυβε τέτοιες αποτυχίες με την σφραγίδα του «Άκρως Απορρήτου».
Το μεγαλύτερο μειονέκτημα του «Legacy of Ashes» βρίσκεται στην δυσανάλογη περιφρόνηση που δείχνει ο Γουίνερ. Το βιβλίο όμως στέκει δημοσιογραφικά και ιστορικά και είναι απαραίτητο για όποιον ενδιαφέρεται για την ιστορία της CIA και της Αμερικανικής αντικατασκοπείας. Η δήλωση του Ντιν Άτσεσον για την CIA υπογραμμίζει τα επιχειρήματα του βιβλίου: «Είχα ένα κακό προαίσθημα για αυτήν την οργάνωση... προειδοποίησα τον Πρόεδρο ότι με αυτή τη δομή ούτε αυτός ούτε το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας θα μπορούσε να την ελέγξει αποτελεσματικά».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούνται οι φίλοι που καταθέτουν τις απόψεις τους να χρησιμοποιούν ψευδώνυμο για να διευκολύνεται ο διάλογος. Μηνύματα τα οποία προσβάλλουν τον συγγραφέα του άρθρου, υβριστικά μηνύματα ή μηνύματα εκτός θέματος θα διαγράφονται. Προτιμήστε την ελληνική γλώσσα αντί για greeklish.