Andrew Hurrell
Oxford University Press, 2007
Του Ben Thirkell-White
Καθηγητή στο Πανεπιστήμιο St Andrews
Ο πανεπιστημιακός Άντριου Χάρελ φιλοδοξεί στο νέο βιβλίο του να επανεξετάσει τη θεωρία του Χάντλεϊ Μπουλ για την άναρχη δομή των διεθνών σχέσεων. Προλογίζοντας την δεύτερη έκδοση του «The Anarchical Society for a New Century» του Μπουλ, ο Χάρελ έθεσε τις βάσεις του «On Global Order» υποστηρίζοντας πως ο Μπουλ ανάλυσε την δομή της διεθνούς πολιτικής από μια νέα οπτική γωνία. Το «On Global Order» επιχειρεί μια ευρεία επισκόπηση της σύγχρονης διεθνούς τάξης και αποτελεί ένα έξοχο εργαλείο διδασκαλίας αλλά είναι και αποτέλεσμα σοβαρής ακαδημαϊκής έρευνας.
Ο Χάρελ υποστηρίζει ότι παρόλο που ο Μπουλ τοποθέτησε τον εαυτό του στην ορθολογική σχολή, μοιράζεται με τον κλασικό ρεαλισμό τις έννοιες του ισοζυγίου δυνάμεων, του πολέμου ως αναπόφευκτο γνώρισμα της διεθνούς πολιτικής και τον περιορισμένο ρόλο του διεθνούς δικαίου σε έναν άναρχο κόσμο. Η φιλοσοφία του Μπουλ διαφοροποιείται από τον πιο συλλογικό και κοινωνικό χαρακτήρα της και από το ότι θεωρεί τον πόλεμο και το ισοζύγιο δυνάμεων έννοιες που πηγάζουν από κοινές συνισταμένες και όχι δεδομένα χαρακτηριστικά της διεθνούς κοινότητας. Η κοσμοθεωρία του Μπουλ αποδέχεται μια μη ιδανική πραγματικότητα αλλά ευνοεί και την ύπαρξη μιας ποικιλίας μορφών για το κράτος και την κοινωνία.
Η πλουραλιστική αυτή θεώρηση του κάθε κράτος για την οποία έγραψε ο Μπουλ εξακολουθεί να είναι σημαντική σήμερα. Σύμφωνα όμως με τον Χάρελ το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα άλλαξε το πώς βλέπουμε την κρατική κυριαρχία. Οι παλιές δομές δεν μπορούν πλέον να εξηγήσουν τις διεθνείς σχέσεις χωρίς να λάβουν υπόψη ότι, για παράδειγμα, τα θέματα ασφαλείας συνδέονται πλέον με την εξάντληση των φυσικών πόρων και τις οικονομικές ανισότητες, που με την σειρά τους διαμορφώνονται από διεθνείς κανονισμούς. Οι όποιες ανησυχίες για το διεθνές δίκαιο και την νομιμότητα των διεθνών πολιτικών δομών είναι κεντρικές για τον διάλογο σχετικά με την δομή της διεθνούς κοινότητας. Χρειάζεται λοιπόν να δώσουμε προσοχή στα προβλήματα διεθνούς δίκαιου και συνύπαρξης αν θέλουμε να δημιουργήσουμε μακρόβιους και αποτελεσματικούς διεθνείς θεσμούς που θα μπορούν να θέτουν τους κανονισμούς τους σε εφαρμογή.
Εκτός από την θεωρία, το βιβλίο συμπεριλαμβάνει κεφάλαια τα οποία ασχολούνται με συγκεκριμένα ζητήματα και με εναλλακτικές δομές της διεθνούς κοινότητας. Τα εμπειρικά όμως αυτά κεφάλαια, αν και χρήζουν προσεκτικής ανάγνωσης, δεν συνδέονται αρκετά καθαρά με τα πιο θεωρητικά στοιχεία του βιβλίου. Για αυτό το βιβλίο του Χάρελ κάποτε φαντάζει περισσότερο ένα εξειδικευμένο «σχολικό εγχειρίδιο» παρά μια ολοκληρωμένη θέση για την κατανόηση των διεθνών σχέσεων.
Η θεωρία είναι το δυνατότερο σημείο του Χάρελ και αυτό γιατί βασίζεται σε μια μακρόχρονη γνώση του των πραγματικοτήτων στις διεθνείς σχέσεις. Για αυτό τον λόγο έχει την ικανότητα να προκαλεί καθιερωμένες και βολικές θέσεις. Η προσπάθεια όμως του συγγραφέα να προσεγγίσει ολιστικά τόσα πολλά και διαφορετικά θέματα τον εμποδίζει από το να αρθρώσει ένα κεντρικό επιχείρημα που να διέπει το βιβλίο. Παρ’ όλα αυτά, το «On Global Order» είναι μια ιδανική εισαγωγή στην σύγχρονη επιστημονική μελέτη των διεθνών σχέσεων ενώ ταυτόχρονα επανεξετάζει κοινώς αποδεκτές βάσεις του κλάδου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούνται οι φίλοι που καταθέτουν τις απόψεις τους να χρησιμοποιούν ψευδώνυμο για να διευκολύνεται ο διάλογος. Μηνύματα τα οποία προσβάλλουν τον συγγραφέα του άρθρου, υβριστικά μηνύματα ή μηνύματα εκτός θέματος θα διαγράφονται. Προτιμήστε την ελληνική γλώσσα αντί για greeklish.