Tου David Ignatius - Aρθρογράφου της Washington Post
Αραγε, ανάμεσα στα ζιγκ–ζαγκ της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής των τελευταίων μηνών κρύβεται και κάποιο «δόγμα Ομπάμα»; Εγώ νομίζω πως ναι, και είναι ανιχνεύσιμο στις επανειλημμένες αναφορές του προέδρου στα διεθνή δίκαια και στις διεθνείς ευθύνες. Το κακό είναι ότι αυτό το νομικίστικο πλαίσιο δεν έχει εφαρμοστεί στην πράξη στα δύσκολα πεδία αναμετρήσεων, όπως είναι το Αφγανιστάν.
Αναζητώ κάποιο «δόγμα», διότι το αδύνατο σημείο αυτής της κυβέρνησης υπήρξε η στρατηγική. Ενας ρεαλιστής πρόεδρος περιστοιχίστηκε από ρεαλιστές συμβούλους, δηλαδή από έναν απόστρατο στρατηγό των πεζοναυτών ως σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας, μια πρώην γερουσιαστή ως υπουργό Εξωτερικών και έναν αξιωματικό των μυστικών υπηρεσιών ως υπουργό Αμυνας. Κανείς τους δεν είναι μύστης της στρατηγικής όπως ο Χένρι Κίσινγκερ ή ο Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι. Ανατρέχοντας στις βαρυσήμαντες ομιλίες του Μπαράκ Ομπάμα, εντοπίζω ένα θέμα στο οποίο επανέρχεται συνεχώς. Παραθέτω φράση με τη διατύπωση που ο πρόεδρος χρησιμοποίησε στην ομιλία της ορκωμοσίας του: «Αυτό που ζητούν από εμάς είναι μια νέα εποχή υπευθυνότητας». Κάτι τέτοιο προϋποθέτει αμοιβαιότητα, «αμοιβαία συμφέροντα και αμοιβαίο σεβασμό», καταπώς το έθεσε ο Ομπάμα εκείνη την κρύα ημέρα του Ιανουαρίου. Επανήλθε συχνά στη διατύπωση αυτή.
Η ιδέα της εξισορρόπησης δικαιωμάτων και ευθυνών μοιάζει να είναι ο κεντρικός πυλώνας της εξωτερικής πολιτικής του προέδρου Ομπάμα. Το Ιράν έχει δικαίωμα να παράγει πυρηνική ενέργεια, αλλά και την υποχρέωση να συμμορφώνεται με τη συνθήκη για την αποτροπή της διασποράς των όπλων μαζικής καταστροφής. Το Ισραήλ έχει το δικαίωμα να ζήσει εν ειρήνη, αλλά και την υποχρέωση να θέσει τέρμα στους εποικισμούς, τους οποίους ο Ομπάμα καταδικάζει ως παράνομους.
Την ιδέα να ξαναδιαβάσω τις ομιλίες του Ομπάμα μού την έδωσε ένας κυβερνητικός αξιωματούχος, που πιστεύει ότι από τους δημοσιογράφους έχει διαφύγει κάτι, που στην πραγματικότητα είναι μπροστά στα μάτια τους. Το κάτι βρίσκεται εκεί, διαρκώς επαναλαμβανόμενο σαν leitmotif. Ομως, η διατύπωση ηχεί κάπως ξερή, κάνει τις διεθνείς σχέσεις να μοιάζουν με στατική, άκαμπτη κατασκευή από κανόνες και προδιαγραφές. Στο συγκεκριμένο αυτό σημείο συνίσταται η αδυναμία της κυβέρνησης να ανταποκριθεί σε καταστάσεις διαποτισμένες από αίμα και πάθη. Το Αφγανιστάν είναι το φαεινό παράδειγμα.
Κατά τη διατύπωση του Ομπάμα, η Αμερική ανέκτησε το κύρος της, επειδή επανεντάχθηκε στο διεθνές πλαίσιο, το τόσο απεχθές στην κυβέρνηση Μπους. Το είπε σαφώς στην ομιλία του της 13ης Σεπτεμβρίου στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ο ίδιος ο πρόεδρος. Εξήγησε πώς οι Ηνωμένες Πολιτείες ανέκτησαν την εμπιστοσύνη της οικουμένης με την αποτελεσματική αντιμετώπιση των προβλημάτων που «εξέτρεφαν σχεδόν αντανακλαστικά τον αντιαμερικανισμό». Στη συνέχεια, απαρίθμησε τα πεπραγμένα, την απαγόρευση των βασανισμών, το κλείσιμο του Γκουαντάναμο, την αποχώρηση από το Ιράκ, τη συμμετοχή στις διαπραγματεύσεις για τις κλιματικές αλλαγές, ακόμη και την αποπληρωμή των αμερικανικών χρεών στον ΟΗΕ.
«Τώρα ήλθε η σειρά σας», ήταν το μήνυμα του Ομπάμα, ο οποίος απείλησε με την απομόνωση χώρες που αψηφούν τους διεθνείς κανόνες, σαν το Ιράν και τη Βόρεια Κορέα. «Η Αμερική σκοπεύει να τηρήσει κατά γράμμα τα συμπεφωνημένα. Τα κράτη που αρνούνται να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, με την ιδιότητα του συνυπογράψαντος τη Συνθήκη για τη Μη Διασπορά των όπλων, θα αντιμετωπίσουν τις συνέπειες», είπε.
Η ίδια διατύπωση κυριαρχεί σε όλες τις βαρυσήμαντες ομιλίες του Ομπάμα. Στις 4 Ιουνίου, στο Κάιρο, αναφέρθηκε στις «υποχρεώσεις βάσει των διεθνών συμφωνιών» Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Στις 11 Ιουλίου, στην Ακρα της Γκάνας, είπε στους Αφρικανούς ότι η συνεργασία με τις ΗΠΑ «πρέπει να είναι θεμελιωμένη στην αμοιβαία υπευθυνότητα και στον αμοιβαίο σεβασμό». Οταν στις 25 Σεπτεμβρίου αποκάλυψε τη μυστική πυρηνική εγκατάσταση του Ιράν, κατακεραύνωσε την Τεχεράνη για «την άρνησή της να ανταποκριθεί στις διεθνείς της υποχρεώσεις».
Αυτή η συγκεκριμένη εκδοχή διεθνούς νομιμοφροσύνης δειγματίζει τον τρόπο σκέψης του Ομπάμα, τουλάχιστον έτσι όπως γίνεται αντιληπτός σε μας. Εμφορείται από αισιοδοξία, λογική και πρακτική αντίληψη των πραγμάτων. Ομως, σαν το αναμάσημα της «αλλαγής», χάρη στο οποίο εξελέγη πρόεδρος ο Μπαράκ Ομπάμα, έτσι και ο νέος τρόπος σκέψης μοιάζει με κέλυφος κενό, που περιμένει να γεμίσει με την ουσία της πραγματικής ζωής. Δεν πρόκειται για στρατηγική αντίληψη, αλλά για φόρμουλα επίλυσης προβλημάτων, και αυτό δεν σημαίνει το ίδιο πράγμα με την άσκηση της παγκόσμιας ηγεσίας.
Ο Ομπάμα δεν έχει εφαρμόσει κατά γράμμα το δόγμα του στο Αφγανιστάν. Η διεθνής κοινότητα, ωστόσο, έχει δεσμευτεί, μέσω του ΟΗΕ και του ΝΑΤΟ, να συμβάλει στην ανοικοδόμηση της χώρας. Η αποστολή τους συνεπάγεται πολλές ευθύνες. Οπως η εκπαίδευση του αφγανικού στρατού και η αποκατάσταση της ασφάλειας, η στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης και η καλύτερη διακυβέρνηση, η ενθάρρυνση της προσπάθειας για την εθνική συμφιλίωση.
Η αντίληψη ότι οι ΗΠΑ μπορούν να αποσπαστούν από την αποστολή αυτή και να εφαρμόσουν στρατηγική κατά της τρομοκρατίας περισσότερο αυτόνομη ή εγωιστική, να παραιτηθούν δηλαδή από την ανοικοδόμηση και να επιδιώξουν την εξόντωση των εχθρών της Αμερικής από ύψος 3.000 μέτρων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη τύπου Predator, δεν ταιριάζει με το δόγμα Ομπάμα, όπως και αν το αναγνώσει ή το ερμηνεύσει κανείς. Μιλώντας χωρίς περιστροφές, αυτού του είδους η προσέγγιση θα ήταν παράνομη.
Πηγή: http://news.kathimerini.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούνται οι φίλοι που καταθέτουν τις απόψεις τους να χρησιμοποιούν ψευδώνυμο για να διευκολύνεται ο διάλογος. Μηνύματα τα οποία προσβάλλουν τον συγγραφέα του άρθρου, υβριστικά μηνύματα ή μηνύματα εκτός θέματος θα διαγράφονται. Προτιμήστε την ελληνική γλώσσα αντί για greeklish.