The Death of Conservatism

Sam Tanenhaus
The Death of Conservatism
Random House,


Του Jackson Lears The New York Times Book Review

Ένα από τα παράδοξα της Αμερικανικής πολιτικής είναι πως οι συντηρητικοί σπάνια φιλοδοξούν να διατηρήσουν οτιδήποτε. Η σύγχρονη Αμερικανική δεξιά προωθεί αλλαγές πέρα από τον κλασσικό συντηρητισμό που κωδικοποίησε ο Έντμουντ Μπερκ: τον σεβασμό στους θεσμούς, την παράδοση και την σταδιακή αλλαγή. Στο βιβλίο «Ο Θάνατος του Συντηρητισμού», ο Σαμ Τάνενχαους, συντάκτης στο New York Times Book Review, αποδίδει τις ρίζες του σύγχρονου συντηρητισμού στην αποστροφή που προκάλεσαν στους ιδεολόγους της δεξιάς οι διανοούμενοι της πολιτικής του Νιού Ντιλ. Ο νεαρός τότε Ουίλιαμ Μπάκλεϊ μαινόταν ενάντια στους «άθεους σοσιαλιστές» του Πανεπιστημίου Γέιλ και υποστήριζε ότι η φιλελεύθερη πολιτική ήταν ένα κλειστό κύκλωμα και όχι ως ένας ανοικτός χώρος για διάλογο. Το 1960 ο κοινωνιολόγος Ντάνιελ Μπελ έγραψε στο βιβλίο «Το Τέλος της Ιδεολογίας» ότι οι Δημοκρατικοί και οι Ρεπουμπλικάνοι συμφωνούσαν πλέον στα βασικά θέματα περιορίζοντας τον πολιτικό διάλογο σε διαδικαστικά θέματα, συμπέρασμα που αποδείχτηκε πρόωρο.

Η ύβρις του τότε φιλελευθερισμού ήταν το ότι από τρόπος σκέψης εξελίχτηκε σε ένα διανοουμενίστικο δόγμα. Η μελέτη του Ντάνιελ Μόνιχαν «The Negro Family» υποστήριξε πως ένα «πλέγμα παθολογιών» κυριαρχεί στον χαρακτήρα του μέσου Αφροαμερικάνου χαρακτήρα, προκαλώντας τις αντιδράσεις της μαύρης κοινότητας. «Η ανάλυση του Μόνιχαν», γράφει ο Τάνενχαους, «υπονοούσε πως δεν μπορούσαν να υπάρξουν καλόπιστες αντιρρήσεις στην επιστημονική του μέθοδο».

Μετά την κατάρρευση των φιλελευθέρων το 1968, ο Ρίτσαρντ Νίξον εξελέγη υποκρινόμενος τον μετριοπαθή. Η δεξιά Ρεπουμπλικανική πτέρυγα θεώρησε την πτώση του Νίξον «άδικη», δίνοντας το έναυσμα για τον αγώνα που οδήγησε στην επάνοδο τους υπό τον Ρόναλντ Ρήγκαν το 1980, και την αρχή τριάντα χρόνων κυριαρχίας που κορυφώθηκαν με την καταστροφική προεδρία του υιού Μπους. Σήμερα η Δημοκρατική κυβέρνηση Ομπάμα προσάρμοσε τον τρόπο σκέψης της στη σημερινή προσεκτικότερη και συντηρητική Αμερική, με τους ακραίους συντηρητικούς να διαμαρτύρονται χωρίς πια αντίκρισμα.

Το βιβλίο αγνοεί την θεσμική διάσταση της ιστορίας της δεξιάς καθώς και τον ρόλο του χρήματος. Το 1971 ο δικαστής Λούις Πάουελ, σε μια μελέτη για το U.S. Chamber of Commerce ενεθάρρυνε τον επιχειρηματικό κόσμο να επανανακτήσει τον έλεγχο του δημόσιου διαλόγου χρηματοδοτώντας δεξαμενές σκέψης, μέσα ενημέρωσης και πανεπιστήμια και ασκώντας την επιρροή του στην δικαστική εξουσία, ιδέες που κάποτε ήταν απλά φαντασιώσεις της άκρας δεξιάς, όπως η ιδιωτικοποίηση των κοινωνικών ασφαλίσεων, η απελευθέρωση των τραπεζών και οι «προληπτικές» πολεμικές επιχειρήσεις, έγιναν αποδεκτές πολιτικές θέσεις που προωθήθηκαν από «ακριβούς» οργανισμούς όπως το Heritage Foundation, το American Enterprise Institute και το τηλεοπτικό δίκτυο Fox News. Το χρήμα είχε τον πρώτο λόγο.

Οι ιδεολογικές αυτές υποδομές ακόμα υπάρχουν και θα πρέπει να περιμένουμε για να δούμε κατά πόσο η κυβέρνηση Ομπάμα μπορεί να αντισταθεί στην επιρροή τους. Παρά την υποστήριξη της κοινής γνώμης στην επιλογή ενός ισχυρότερου κράτους πρόνοιας, τα μέσα ενημέρωσης εκφράζονται ακόμα με τους όρους της ελεύθερης αγοράς. Η εξωτερική πολιτική παραμένει επίσης ελεγχόμενη από δεξιές ιδέες. Ο γραφειοκρατικός λαβύρινθος της εθνικής ασφάλειας είναι τόσο παγιωμένος όσο και οι εκατοντάδες Αμερικανικές βάσεις σε όλο τον κόσμο. Δεν θα είναι εύκολο για τον πρόεδρο Ομπάμα να αμφισβητήσει τις ιδέες της ιμπεριαλιστικής εξωτερικής πολιτικής όταν τις συντηρούν οι φαντασιώσεις των υποστηρικτών των Αμερικανικών επεμβάσεων για ανθρωπιστικούς λόγους στο ίδιο του το κόμμα και οι Ρεπουμπλικανικές απαιτήσεις για σκληρότερη πολιτική. Στην Αμερική όπως και αλλού, η δεξιά έχει πολύ περισσότερη δύναμη από ότι δικαιολογούν τα εκλογικά της ποσοστά. Ο λεγόμενος θάνατος της δεξιάς δεν είναι παρά φήμες.