Φοβούνται ενεργειακό εκβιασμό από Ρωσία

Του Andrew E. Kramer The New York Times

Παρά τις ανησυχίες που εκφράζουν οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, η Ρωσία, δια της εταιρείας φυσικού αερίου, Gazprom, ετοιμάζεται να λειτουργήσει καινούργιο αγωγό, κατά μήκος της Βαλτικής θάλασσας, ο οποίος θα οδηγήσει σταδιακά σε μια νέα εποχή ρωσικής κυριαρχίας σε θέματα παροχής φυσικού αερίου. Ενώ ο υφιστάμενος ρώσο-γερμανικός αγωγός προσφέρει ήδη σαφή οφέλη ενέργειας στη Δυτική Ευρώπη, οι ηγέτες σε Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη εκφράζουν φόβους ότι ο νέος αγωγός της Ρωσίας θα οδηγήσει σε έντονη διαμάχη και θα διχάσει την Ευρώπη.

Οι ηγέτες των Κέντρο-ανατολικών χωρών υποστηρίζουν πως ο νέος αγωγός, Nord Stream, πρόκειται να διαταράξει τις ισορροπίες. Διαπερνώντας πάνω από 750 μίλια υποβρυχίως, μέσω Βίμποργκ της Ρωσίας και Greifswald της Γερμανίας, ο αγωγός Nord Stream θα δώσει στις Δυτικές χώρες, κυρίως στη Ρωσία, τη δυνατότητα να πουλούν άφθονο φυσικό αέριο. Ως αποτέλεσμα, πολλοί αξιωματούχοι της Ανατολικής Ευρώπης αναμένουν ότι η Ρωσία θα παίξει βρόμικο παιχνίδι όσον αφορά τις προσφορές φυσικού αερίου στις γειτονικές χώρες.

Καθησυχάζει η Ρωσία
Από την άλλη, η εταιρεία Gazprom, η οποία προμηθεύει την Ευρώπη με το 28% του φυσικού της αερίου, υποστηρίζει πως το εν λόγω έργο που ετοιμάζει δεν έχει να κάνει με πολιτική. Ορισμένοι Ευρωπαίοι εμπειρογνώμονες έχουν χαρακτηρίσει το έργο ως βοηθητικό για την ενοποίηση της Ευρώπης που θα ενισχύσει τη συλλογική ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της. «Προτεραιότητα μας είναι η ενίσχυση της υφιστάμενης, κοινής ενεργειακής πολιτικής», δήλωσε ο Sebastian Sass, εκπρόσωπος της Nord Stream στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Εντούτοις, οι Κέντρο-ανατολικές χώρες δεν καθησυχάζουν και ανησυχούν ότι, ενώ τα κέρδη από τον αγωγό, ο οποίος είναι μια κοινή επιχείρηση μεταξύ της Gazprom και τριών γερμανικών εταιρειών, θα εισρεύσουν στην Ρωσία και Γερμανία, οι χώρες που βρίσκονται κάτω από την σοβιετική «ομπρέλα» θα γίνουν ευάλωτες στον εκβιασμό για παροχή ενέργειας. Με τη σειρά του, ο διευθύνων σύμβουλος της Nord Stream, Matthias Warnig, δήλωσε πως «οι φόβοι που εκφράζουν οι ηγέτες των Κέντρο-ανατολικών χωρών είναι εντελώς αβάσιμες. Η Ευρώπη χρειάζεται επιπλέον φυσικό αέριο για την αντιστάθμιση της κάμψης της παραγωγής από τη Βόρεια Θάλασσα και η Ρωσία είναι το καλύτερο μέρος για να γίνει αυτό».

Άφησαν χιλιάδες χωρίς ρεύμα
Αναλυτές υποστηρίζουν πως, μέχρι σήμερα, το φυσικό αέριο της Ρωσίας χρησιμοποιείτο ως εργαλείο εξωτερικής πολιτικής, εν μέρει τουλάχιστον. Τον περασμένο Ιανουάριο, για παράδειγμα, μετά από μια διαφωνία μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας αναφορικά με τις τιμές και τα τέλη φυσικού αερίου, η Ρωσία έκλεισε τον αγωγό που διασχίζει την Ουκρανία, με αποτέλεσμα να αφήσει εκατοντάδες χιλιάδες σπίτια στη Νοτιοανατολική Ευρώπη χωρίς θερμότητα και εκατοντάδες εργοστάσια χωρίς ενέργεια για τρεις ολόκληρες εβδομάδες. Ο νέος αγωγός της Ρωσίας, όπως επίσης και ένα παρόμοιο έργο στη Νότια Ευρώπη, το South Stream, αγωγός ο οποίος θα λειτουργεί διαμέσου της Μαύρης Θάλασσας, θα ενισχύσει τη Δυτική Ευρώπη σε θέματα ενέργειας και θα περιορίσει το πολιτικό και οικονομικό κόστος για τη Ρωσία.

Προειδοποιούν τον Ομπάμα
Για τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, το θέμα του νέου αγωγού ξυπνά μνήμες από την πιο σκοτεινή εποχή της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Επιπλέον, εδώ και δεκαετίες συζητούνται οι πραγματικές προθέσεις που είχε η Ρωσία σχετικά με τις χώρες που διοικούσε από το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι την πτώση του Τείχους του Βερολίνου.

Σε μια άλλη εξέλιξη, με μια ανοικτή επιστολή προς τον αμερικανό πρόεδρο, Μπαράκ Ομπάμα, την περασμένη άνοιξη, 23 πρώην ηγέτες ευρωπαϊκών κρατών, συμπεριλαμβανομένου του πρώην προέδρου της Τσεχίας, Βάτσλαβ Χάβελ, και του πρώην πρόεδρου της Πολωνίας, Λεχ Βαλέσα, επεσήμαιναν ότι, μετά τον πόλεμο στη Γεωργία, η Ρωσία είχε δηλώσει ότι οι χώρες τους αποτελούν για αυτήν «προνομιακά, πολιτικό-οικονομικά συμφέροντα». Με τον έλεγχο των αγωγών φυσικού αερίου, αναφέρει η επιστολή, η Ρωσία θα γίνει ξανά κυρίαρχος και θα έχει υπό την ομπρέλα της πολλές χώρες της Κέντρο-ανατολικής Ευρώπης, χρησιμοποιώντας τις τακτικές που ακολουθούσε τον 19ο αιώνα, αυτή τη φορά όμως με την τεχνολογία του 21ου.