Δυσκολεύουν τα πράγματα στο Αφγανιστάν

Των Peter Baker και Elisabeth Bumiller

Πριν από δύο εβδομάδες, σε ένα ανήλιαγο υπόγειο του Λευκού Οίκου, ο Αμερικανός πρόεδρος, ο αντιπρόεδρος και μία πλειάδα υπουργών, διπλωματών, ανώτατων αξιωματικών και συμβούλων, συζήτησαν επί τρεις ώρες το θέμα του Αφγανιστάν. Συμφώνησαν σε ένα πράγμα: καμία από τις επιλογές που έχουν μπροστά τους δεν είναι εύκολη.

Μόλις έξι μήνες αφότου ο πρόεδρος Ομπάμα υιοθέτησε μια «πιο σαφή, έξυπνη και συνολική στρατηγική» για το Αφγανιστάν και το Πακιστάν, αναγκάστηκε να επιστρέψει στο τραπέζι των διαβουλεύσεων και να εξετάσει το ζήτημα από την αρχή. Οι επιλογές που έχει διαφέρουν ριζικά μεταξύ τους και δεν είναι ιδιαίτερα ευχάριστες.

Θα μπορούσε να επιμείνει στη στρατηγική που υιοθέτησε τον Μάρτιο. Εν τούτοις, ο διοικητής των συμμαχικών δυνάμεων στο Αφγανιστάν, στρατηγός Στάνλεϊ Μακρίσταλ, ζητάει έως και 40.000 επιπλέον άνδρες για να την εφαρμόσει. Μπορεί επίσης να κινηθεί στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση που του προτείνει ο αντιπρόεδρος, Τζο Μπάιντεν. Να μειώσει, δηλαδή, την αμερικανική στρατιωτική παρουσία στο Αφγανιστάν και να εστιάσει τις προσπάθειές του στον εντοπισμό και στην εξόντωση της ηγεσίας της Αλ Κάιντα. Σε μία τέτοια περίπτωση, όμως, διακινδυνεύει την κατάρρευση της κυβέρνησης της Καμπούλ.

Τέλος, θα μπορούσε να επιλέξει κάτι ανάμεσα στις δύο προαναφερθείσες λύσεις, με κίνδυνο να οδηγήσει τον πόλεμο σε τέλμα. «Όλες οι επιλογές του θα έχουν μειονεκτήματα. Έτσι συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις», εκτιμά ο Μπρετ Μακγκούρκ, σύμβουλος επί θεμάτων Ιράκ και Αφγανιστάν στη διάρκεια της προεδρίας του Τζορτζ Μπους.

Ο καθοριστικός παράγοντας για την τελική απόφαση του κ. Ομπάμα είναι το αμερικανικό συμφέρον στην ευρύτερη περιοχή. Ο πρόεδρος έχει χαρακτηρίσει «αναγκαίο» τον πόλεμο στο Αφγανιστάν, ώστε να μην ξαναγίνει η χώρα ασφαλές καταφύγιο της Αλ Κάιντα, απ’ όπου θα σχεδιάζει τρομοκρατικές επιθέσεις εναντίον της Αμερικής. Το ερώτημα είναι, βεβαίως, πόσες ζωές αξίζει να χαθούν και πόσα χρήματα να ξοδευτούν, ώστε να μειωθεί αυτός ο κίνδυνος.

Η πρόσφατη συνάντηση ήταν η πρώτη από τις πέντε που έχουν προγραμματιστεί για το Αφγανιστάν. Ο πρόεδρος και το επιτελείο του συζήτησαν τη γενική κατάσταση που επικρατεί αυτή τη στιγμή στη χώρα και στις υπόλοιπες θα εξετάσουν επιμέρους λεπτομέρειες, πριν φτάσουν σε οριστικές αποφάσεις.

Η επιλογή που προκρίνει ο Μακρίσταλ είναι η αποστολή σημαντικών ενισχύσεων, για την προστασία του άμαχου πληθυσμού, η δραστική μείωση των αεροπορικών βομβαρδισμών, ώστε να περιοριστούν οι παράπλευρες απώλειες και η αύξηση του αριθμού των ενόπλων δυνάμεων του Αφγανιστάν. Εξάλλου, οι περισσότεροι ειδικοί στον τομέα του ανορθόδοξου πολέμου επισημαίνουν ότι χρειάζονται πολύ περισσότεροι άνδρες για να διασφαλιστεί ο έλεγχος ολόκληρης της αφγανικής επικράτειας, για όσο διάστημα εκπαιδεύονται οι Αφγανοί αστυνομικοί και στρατιώτες.

«Χωρίς ενισχύσεις, οι αντάρτες θα συνεχίσουν να διαφεύγουν τους ελέγχους μας και να τοποθετούν αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς, οι οποίοι σκοτώνουν τους άνδρες μας», μας λέει ο Πίτερ Γκιλκράιστ, απόστρατος ταξίαρχος του Βρετανικού Στρατού που υπηρέτησε στο Αφγανιστάν. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι ενισχύσεις θα μας δώσουν τον απαραίτητο χρόνο που χρειαζόμαστε για να εκπαιδεύσουμε περισσότερους Αφγανούς στρατιώτες και αστυνομικούς», συμπληρώνει ο στρατηγός Νταν Μακνίλ, διοικητής των δυνάμεων του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν μέχρι τον Ιούνιο του 2008.

Οι θιασώτες της αντίθετης άποψης υπενθυμίζουν ότι οι ξένες δυνάμεις ποτέ δεν πέτυχαν να υποτάξουν τους φυλάρχους του Αφγανιστάν, ενώ οι ενισχύσεις θα εντείνουν το αίσθημα ξένης κατοχής στον αφγανικό πληθυσμό. Το αποτέλεσμα θα είναι η παράταση του πολέμου και η αύξηση των απωλειών στις τάξεις του αμερικανικού στρατού. Επίσης, εκτιμούν ότι, παρά την αγριότητά τους, οι Ταλιμπάν δεν αποτελούν απειλή για τις ΗΠΑ, ενώ αντίθετα η Αλ Κάιντα, που είναι πράγματι απειλή, έχει τη βάση της στο γειτονικό Πακιστάν. Τέλος, υπογραμμίζουν ότι η εκτεταμένη νοθεία στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές του Αφγανιστάν σημαίνει ότι η Αμερική δεν διαθέτει πλέον αξιόπιστο συνομιλητή στην Καμπούλ.