Steve Coates
The War that killed Achilles
Viking Adult, 2009
Της Caroline Alexander The New York Times Book Review
Πόσο θυμωμένος ήταν ο Αχιλλέας, ο καλύτερος μαχητής των Αχαιών στην Τροία, του οποίου ο θυμός εναντίον του Αγαμέμνωνα πυροδοτεί τα καταστροφικά γεγονότα τα οποία περιγράφονται στην Ιλιάδα; Τόσο θυμωμένος ώστε ο Ομηρικός όρος για την οργή – μήνις, μια λέξη της οποίας η χρήση περιορίζεται στον θεϊκό Αχιλλέα και τους Θεούς τους ίδιους – έχει κοσμική απήχηση.
Όπως γράφει η Αλεξάντερ στο «The War that Killed Achilles» - μια προκλητική και ζωηρή ανάγνωση του πιο έντονου επικού στην ιστορία – οι δεσμοί του Αχιλλέα με την Θεία τάξη ήταν πολύ πιο ουσιαστικοί από ότι αναφέρει η «Ιλιάδα»
Με τον Αχιλλέα συμβαίνει συχνά ότι «η βροντή της μοίρας του και ο Θεός που σχεδόν ήταν, βουίζει πίσω από τις λέξεις και τις πράξεις του». Κατά την Αλεξάντερ, οι μοίρα του Αχιλλέα δεν τον ήθελε μόνο Θεό αλλά να εκθρονίζει τον Δία και να διοικεί τους ουρανούς στην θέση του – όπως δηλαδή έκανε και ο Δίας με τον πατέρα του, τον Τιτάνα Κρόνο. Αυτό θα συνέβαινε γιατί η μητέρα του, η θεϊκή γοργόνα Θέτιδα, ήταν μοιραίο να γεννήσει ένα γιο πιο δυνατό από τον πατέρα του. Όταν ο Δίας έμαθε για την δύναμη, έπαψε να την διεκδικεί και την πάντρεψε με τον θνητό Πελέα. «Έτσι αποφεύχθηκε μια κοσμική κρίση», μας λέει η Αλεξάντερ, «αλλά η τιμή, στην αιώνια θλίψη της Θέτιδος, θα ήταν ο σίγουρος και πρόωρος θάνατος του γιου της, του Αχιλλέα..
Προδομένος και σε ένα σκληρό σύμπαν δεν του προσφέρει καμιά ελπίδα για μια σημαντική μεταθανάτια ζωή, ο Αχιλλέας πρέπει να διαλέξει μεταξύ μιας σύντομης και ένδοξης ζωής ή μιας μακράς, σκοτεινής και άσκοπης ζωής στην πατρίδα του Φθία. Ο θυμός τόσο της μητέρας όσο και του Αχιλλέα, ίσως να εξηγούν την ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα της Ιλιάδας, υποστηρίζει η Αλεξάντερ. Είναι παράξενο λοιπόν όταν η Ιλιάδα κάνει μονάχα μια μικρή αναφορά σε αυτό το γεγονός.
Το βιβλίο είναι ένα ευγενέστατα τολμηρό πόνημα – μια ανάγνωση της Ιλιάδας από την αρχή ως το τέλος, με μια έντονη αναφορά στην ακαδημαϊκή δουλειά που έγινε από Ελληνιστές όπως ο Νάγκυ, Γκρίφιν, Γουέστ και πολλούς άλλους. Οι καλύτερες ιδέες του βιβλίου δεν θα είναι άγνωστες σε αναγνώστες ήδη γνώριμους με την δουλειά της αλλά θα ήταν δύσκολο να βρει κανείς μια πιο γρήγορη, πιο ζωντανή και πιο συνοπτική εισαγωγή στην πληθώρα των προσφάτων εξερευνήσεων της Ιλιάδας.
Οι ερμηνείες της Αλεξάντερ δεν είναι πάντα πειστικές. Ο Αχιλλέας από την μια είναι ένας ημίθεος και από τον άλλη ένα τέρας. Για να τον παρουσιάσει ως τον ιδεατό στρατηγό, ένας σοβαρός θεωρητικός κριτικός και όλως παράξενα ειρηνίστρια, θα περιορίσει τις αναφορές της στα ανθρώπινα του σφάλματα και τα χαρακτηριστικά του, του «Σκοτεινού Αγγέλου». Προβληματικοί είναι επίσης και οι παραλληλισμοί που κάνει με τον σύγχρονο πόλεμο – από τον Πρώτο Παγκόσμιο, στο Βιετνάμ, στη Σομαλία, στο Ιράκ όλες οι αναφορές είναι - όπως άλλωστε αναμέναμε – αποτέλεσμα αχρείαστων προσπαθειών να κάνει συσχετισμούς με το σήμερα. Ο Τρωικός Πόλεμος, όμως, αντιπροσωπεύει τον απόλυτο πόλεμο, μας λέει η Αλεξάντερ. Προς το τέλος, ο συνολικός θρήνος των μοιραίων κατοίκων της Τροίας είναι «ισοδύναμος» με τον ηρωικό και υπερβολικό θρήνο του Αχιλλέα. Αυτός άλλωστε ήταν και ο σκοπός της όταν έγραφε: Η «Ιλιάδα» συνδέει την μοίρα της όποιας χώρας/πόλης υποταγμένης στο σπαθί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούνται οι φίλοι που καταθέτουν τις απόψεις τους να χρησιμοποιούν ψευδώνυμο για να διευκολύνεται ο διάλογος. Μηνύματα τα οποία προσβάλλουν τον συγγραφέα του άρθρου, υβριστικά μηνύματα ή μηνύματα εκτός θέματος θα διαγράφονται. Προτιμήστε την ελληνική γλώσσα αντί για greeklish.