Ο Παπανδρέου και η Ασφάλεια της Κύπρου

Πηγή Greek American News Agency
27.10.09

Του Μάριου Ευρυβιάδη

Αυτό που αποκομίζουμε από την επίσκεψη του Έλληνα Πρωθυπουργού στην Κύπρο είναι η διάθεση και βούληση του «να αναλάβει πρωτοβουλίες», όπως υπογράμμισε για την επίλυση του κυπριακού, τόσο προς την πλευρά της Τουρκίας όσο και προς την διεθνή κοινότητα.

Οι όποιες πρωτοβουλίες του κ. Παπανδρέου για να είναι αποτελεσματικές πρέπει να παντρεύουν την πρακτική και την φαντασία. Θα πρέπει επίσης οι πρωτοβουλίες αυτές να κερδίσουν το ηθικό πεδίο της μάχης χωρίς την κατοχή του οποίου κανένας πόλεμος δεν μπορεί να κερδηθεί.

Θα περιοριστώ στην φαντασία. Κατά την παραδοχή όλων που γνωρίζουν την πολιτική διαδρομή του Παπανδρέου και τον ίδιο προσωπικά, (από το 1993-95 όταν υπηρετούσε ως Υφυπουργός Εξωτερικών, διετέλεσα σύμβουλός του) ο Έλληνας Πρωθυπουργός υπερδιαθέτει φαντασία. Κάτι τέτοιο του επιτρέπει να αναστοχαστεί και κυρίως να ξεφύγει από την συμβατική σοφία. Η φαντασία σε έναν ηγέτη (ή ακόμη και σε μια συλλογική ηγεσία) μπορεί να λειτουργήσει ως στρατηγικό πλεονέκτημα και πολιτικό όπλο, κατά ένα από τους πιο αναγνωρισμένους ιστορικούς του 20ου αιώνα, του Αμερικανού Ernest May. Ο May (πέθανε πρόσφατα) τεκμηριώνει τη θέση του αυτή στο έργο του Strange Victory: Hitler's Conquest of France (2000). Η νίκη των Γερμανών επί των Γάλλων υπήρξε «παράξενη», κατά τον May, διότι οι Γάλλοι διέθεταν πολλά πλεονεκτήματα έναντι των Γερμανών καθώς επίσης αριθμητική και οπλική υπεροπλία στο μέτωπο. Αλλά δεν διέθεταν τη «φαντασία» των Γερμανών.

Οι τελευταίοι μέσω μελετών και ανάλυσης, αλλά και οργανωμένης και σκληρής δουλειάς διέγνωσαν τις αδυναμίες των Γάλλων, όχι μόνο τις στρατιωτικές αλλά και τις πολιτισμικές. Και εφάρμοσαν μια στρατηγική πολέμου που τις έλαβε υπόψη του. Οι Γερμανοί προέβλεψαν ορθά ότι οι Γάλλοι δεν θα ήταν σε θέση να αντιδράσουν σωστά και αποτελεσματικά όταν οι εξελίξεις και τα γεγονότα θα συγκρούονταν με τον συμβατικό τρόπο σκέψης τους και με τις συνήθειές τους. Είναι πράγματι εκπληκτικό, αλλά όπως μας πληροφορεί ο May, πήρε τους Γάλλους τέσσερις ολόκληρες μέρες να καταλάβουν και να συνειδητοποιήσουν ότι είχαν χάσει τον πόλεμο που διήρκησε μόνο έξι βδομάδες.

Στην περίπτωση της Τουρκίας ο Παπανδρέου πρέπει να μετατρέψει το φαινομενικά μεγάλο πλεονέκτημά της στην Κύπρο, τα 43.000 αμερικανοτροφοδοτούμενα και νατοϊκά εκπαιδευμένα τουρκικά κατοχικά στρατεύματα, σε μειονέκτημα, που δυστυχώς σήμερα δεν είναι.

Ο Πρόεδρος Χριστόφιας στην πρόσφατη ομιλία του στον ΟΗΕ χαρακτήρισε «παράδοξο» η Τουρκία ως μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και συνυπεύθυνη για την διεθνή ειρήνη και ασφάλεια, να διαθέτει κατοχικά στρατεύματα στην Κύπρο κατά παράβαση της καταστατικής Χάρτας του Οργανισμού. «Παράδοξο» είναι το λιγότερο που μπορούσε να ειπωθεί. Εδώ έχουμε την Τουρκία να λειτουργεί και ως αστυνόμος και ως δολοφόνος. Παραμένει ωστόσο γεγονός ότι η Τουρκία όχι μόνο δεν πληρώνει τελωνείο αλλά ζητά και μπόλικα ρέστα.

Η ελληνική κυβέρνηση και προσωπικά ο κ. Παπανδρέου πρέπει και μπορούν να ανατρέψουν αυτήν την κατάσταση, με λίγη, όχι μεγάλη φαντασία.

Στο ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών πρέπει να συνειδητοποιήσουν και να πράξουν επί τούτου, ότι η ενεργή συμμετοχή της Ελλάδας στις Συνθήκες του 1960, τις οποίες η Τουρκία καταπατεί ανοιχτά και αδιάντροπα, νομιμοποιεί την σημερινή κατοχική παρουσία του τουρκικού στρατού στην Κύπρο (και αυτή των Εγγλέζων).

Το νομικό καθεστώς του συστήματος εγγυήσεων του 1960 είναι παρωχυμένο. Αυτό το ανεγνώρισε ευθέως ο Έλληνας Πρωθυπουργός στην, μεταξύ άλλων, δήλωσή του ότι δεν νοείται τέτοιο καθεστώς για μία χώρα μέλος της ΕΕ και ότι πρέπει τα τουρκικά (αμερικανο-νατοϊκα) στρατεύματα κατοχής να αποχωρήσουν.

Το σύστημα εγγυήσεων του 1960 βασίζεται σε τρεις πυλώνες για να παραμένει όρθιο και νομιμοποιημένο: το ελληνικό το τουρκικό και το βρετανικό. Εάν ένας εκ των τριών πυλώνων «καταρρεύσει», θα καταρρεύσει, εξ ορισμού, το όλον οικοδόμημα των εγγυήσεων. Έτσι και αλλιώς και από πρακτικής πλευράς, η Ελλάδα δεν μπορεί να συνδράμει στρατιωτικά την Κύπρο, εάν εκδηλωθεί εκ νέου τουρκική επιδρομή. Ας κάνει λοιπόν την ανάγκη αρετή και ας καταγγέλλει μονομερώς τις Συνθήκες Εγγύησης και Συμμαχίας. Και εάν αυτό δεν είναι εφικτό για «διπλωματικούς» λόγους, ας επικαλεστεί άλλους. Ας μεθοδεύσει πράξεις που να καθιστούν τις παραπάνω συνθήκες ανενεργές. Ας επικαλεστεί αδυναμία εξυπηρέτησης. Ας επικαλεστεί το Ελληνικό Σύνταγμα που δεν επιτρέπει σε ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις να βρίσκονται και να λειτουργούν ως «εγγυητές» τρίτων κρατών.

Πάντως ακόμη και η μονομερής αποποίηση των λεγόμενων εγγυητικών δικαιωμάτων της Ελλάδας στην Κύπρο, και μια ξεκάθαρη τοποθέτησή της ότι θα αρνηθεί να συμμετάσχει μελλοντικά σε τέτοιου είδους και μορφής καθεστώς δουλείας, θα δυναμιτίσει το υφιστάμενο και τυχόν μελλοντικό σύστημα εγγυήσεων, που οι διάφοροι καλοθελητές επεξεργάζονται να επιβάλλουν στην Κύπρο.

Κυρίως μια τέτοια θέση και στάση της Ελλάδος θα ξαφνιάσει και θα αποσυντονίσει. Θα είναι κάτι το αναπάντεχο. Εάν η θέση αυτή ενταχθεί σε μία στρατηγική φαντασίας και ευρηματικότητας θα μπορούσε να δημιουργήσει συνθήκες ασφάλειας και ειρήνης στην Κύπρο. Από τους μεταπολεμικούς Πρωθυπουργούς της Ελλάδας ούτε ακόμη και αυτός ο Ανδρέας Παπανδρέου μπορούσε να λειτουργήσει αποτελεσματικά με αυτόν τον τρόπο. Ο Γιώργος Παπανδρέου μπορεί.