Worse Than War

Daniel Jonah Goldhagen
Worse Than War
Perseus Publishing, 2009

Του James Traub The New York Times Book Review

Στο βιβλίο του, ο Daniel Jonah Goldhagen αναφέρετε στις μαζικές δολοφονίες που διέπραξαν οι ναζί, ισχυριζόμενος πως ακόμα και οι χειρότερες πράξεις προέρχονται από μια σειρά συνειδητών υπολογισμών τόσο από τους ηγέτες των λαών, όσο και από αυτούς που τους ακολουθούν, εννοώντας φυσικά τον Χίτλερ και τους Ναζί.

Όπως αναφέρει ο συγγραφέας, «οι επικλήσεις που έχουν να κάνουν με εθνικό συμφέρον διευκολύνουν συνήθως τη μαζική δολοφονία». Ως εκ τούτου, η πολιτική των χωρών πρέπει να αξιολογηθεί στη βάση της «εξόντωσης λαών», μια τακτική η οποία επέφερε το θάνατο σε εκατομμύρια ανθρώπους στην σύγχρονη ιστορία. Ωστόσο, εάν ο απώτερος σκοπός είναι να διασφαλίσουμε ότι δεν θα υπάρξει ξανά καμία γενοκτονία στον κόσμο, η κοινή γνώμη δεν θα συναθροιστεί μέσω της λογικής του εθνικού συμφέροντος, αλλά μέσω μιας έκκλησης στη συνείδηση.

Όπως υποστηρίζει ο συγγραφέας, η μέγιστη απειλή του καιρού μας είναι η βία που εξοντώνει λαούς. Ο Goldhagen αναγνωρίζει το γεγονός ότι οι πιθανότητες που υπάρχουν σήμερα ένας λαός να υποστεί γενοκτονία έχουν μειωθεί σημαντικά. Εντούτοις, ισχυρίζεται ότι, η μείωση των μαζικών δολοφονιών προκύπτει από το γεγονός ότι έχουν μειωθεί οι δικτάτορες. Υποστηρίζει επίσης ότι το «πολιτικοποιημένο Ισλάμ» (jihadism) αποτελεί «τη συνεπέστερη και πιο θανάσιμη ιδεολογία μαζικών δολοφονιών από την εποχή του ναζισμού». Παράλληλα, οι σταθερές, εθνικά ομοιογενείς μονοκρατορίες δεν αποτελούν επικείμενη απειλή για τέτοιου είδους αγριότητες, ειδικά έναντι των ασταθών, ετερογενών δημοκρατιών. Επιπλέον, ούτε η Αλ Κάιντα, με την ιδεολογία της μαζικής δολοφονίας, δεν έχει επιτύχει τους τελικούς της στόχους. Η άποψη που προβάλλει ο Goldhagen αφορά μιαν επιτακτική ανάγκη για αλλαγή στον τρόπο σκέψης των πολιτικών ηγετών αλλά και όσων τους ακολουθούν και απαιτεί «επανάσταση» στις ανθρώπινες σχέσεις.
Τα κράτη πρέπει όχι μόνο να εγκαταλείψουν την λογική του εθνικού συμφέροντος, αλλά και να αναδιαμορφώσουν τη σφαιρική αρχιτεκτονική γύρω από το στόχο αυτό.

Ο συγγραφέας επιρρίπτει ευθύνες στα Ηνωμένα Έθνη, τα οποία, με τις οι αρχές σεβασμού και την αδράνεια που τα χαρακτηρίζει σε ότι αφορά εσωτερικά θέματα των διαφόρων λαών, έχουν γίνει ασπίδα για τους ηγέτες του Σουδάν και άλλων που επιδιώκουν τη θανάτωση συνανθρώπων τους. Ο Goldhagen υποστηρίζει πως, αν του δινόταν η ευκαιρία θα διάλυε τα Ηνωμένα Έθνη και θα ίδρυε μια οργάνωση από Δημοκρατίες ανά τον κόσμο που συμφωνούν ότι πρέπει να γίνονται επεμβάσεις όταν έθνη και λαοί διατρέχουν κίνδυνο αφανισμού. Ωστόσο, ο Goldhagen δεν αναγνωρίζει πλήρως τις προόδους τις οποίες το υπάρχον διεθνές σύστημα έχει κάνει. Το 2005, στη γενική τους συνέλευση, τα Ηνωμένα Έθνη υιοθέτησαν ως αρχή την ευθύνη να προστατεύσουν τους λαούς από μαζικές δολοφονίες. Η αρχή αυτή ορίζει ότι τα κράτη έχουν υποχρέωση να προστατεύσουν τους λαούς που απειλούνται από πράξεις αγριότητας. Από την άλλη όμως, μέχρι τώρα, τα Ηνωμένα Έθνη δεν έχουν κάνει ουσιαστικά τίποτα για να θέσουν σε ισχύ αυτές τις αρχές. Ως εκ τούτου, τα λίγα εκείνα κράτη που είναι δεσμευμένα για παρεμπόδιση μαζικών δολοφονιών, αδυνατούν να το πράξουν, αφού πρέπει να ενεργήσουν χωρίς τη διεθνή έγκριση.