Στίβεν Γουόλτ

Ενα θετικό πρώτο βήμα η συμφωνία για το Ιράν

– Σε πρόσφατο άρθρο σας δανείζεστε τον τίτλο από ένα τραγούδι των R.E.M. για να αναρωτηθείτε μήπως έρχεται «το τέλος του κόσμου όπως τον ξέραμε», δηλαδή το τέλος πέντε αιώνων κυριαρχίας της Δύσης πάνω στη Γη. Βλέπετε κανέναν υποψήφιο διάδοχο;

– Δεν υποστηρίζω ότι η Αμερική και η Ευρώπη είναι καταδικασμένες να αποτύχουν, αντίθετα εκτιμώ ότι η Αμερική θα παραμείνει πολύ ισχυρή, παγκόσμια δύναμη. Παραμένει γεγονός ότι, από την εποχή των Μεγάλων Ανακαλύψεων, οι μεγάλες αποικιακές δυνάμεις της Ευρώπης και, στη συνέχεια, η Αμερική μπορούσαν να καθορίζουν το μέλλον του πλανήτη. Αυτή η συγκέντρωση δύναμης πιστεύω ότι ανήκει στο παρελθόν. Αυτό συμβαίνει εν μέρει διότι η οικονομική δύναμη μετατοπίζεται στην Ασία, εν μέρει διότι η Ευρώπη μένει πίσω, όπως πολύ καλά γνωρίζετε στην Ελλάδα.

– Υποστηρίζετε ότι το τέλος της Δυτικής μονοκρατορίας απαιτεί τολμηρές ανατροπές στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Τι εννοείτε;

– Κατ’ αρχάς, όπου δεν υπάρχουν σοβαρά προβλήματα ασφαλείας, όπως για παράδειγμα στην Ευρώπη, οι ΗΠΑ δεν έχουν λόγος να αναμειγνύονται ιδιαίτερα. Υπό αυτό το πρίσμα πιστεύω ότι σωστά ο πρόεδρος Ομπάμα ακύρωσε τα σχέδια της αντιπυραυλικής ασπίδας σε Τσεχία και Πολωνία. Δεύτερον, οι ΗΠΑ οφείλουν να καλλιεργήσουν στενότερους δεσμούς με ανερχόμενες περιφερειακές δυνάμεις, όπως η Ινδία, η Βραζιλία ή ακόμη και η Τουρκία. Τρίτον, οφείλουμε να εγκαταλείψουμε την ιδέα ότι μπορούμε να φτιάξουμε έθνη κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσή μας και να απεμπλακούμε από τους δαπανηρούς και ατελέσφορους πολέμους σε Ιράκ και Αφγανιστάν.


Λάθος του Ομπάμα


– Πώς κρίνετε την κλιμάκωση του πολέμου στο Αφγανιστάν από τον Ομπάμα;

– Νομίζω ότι είναι το μεγαλύτερο μέχρι στιγμής λάθος της προεδρίας του και πιστεύω ότι έχει αρχίσει να συνειδητοποιεί ότι πρόκειται για δέσμευση χωρίς ημερομηνία λήξης. Μια σύγκρουση στην οποία είναι απίθανο να νικήσουμε και, επιτέλους, δεν διακυβεύονται ζωτικά μας συμφέροντα.

– Η ομιλία Ομπάμα στο Κάιρο σηματοδότησε μια σημαντική στροφή των ΗΠΑ έναντι των Αράβων και των μουσουλμάνων ευρύτερα. Ωστόσο, δεν υπήρξε συνέχεια, αντίθετα η Ουάσιγκτον «σκότωσε» την έκθεση του δικαστή Γκόλντστοουν για τα εγκλήματα πολέμου του Ισραήλ στη Γάζα και ανέχθηκε νέους ισραηλινούς εποικισμούς στη Δυτική Οχθη. Ποια εξήγηση δίνετε;

– Πολλοί παράγοντες έπαιξαν τον ρόλο τους. Η κυβέρνηση Ομπάμα υποτίμησε την αντίδραση της κυβέρνησης Νετανιάχου, πιστεύοντας ότι αρκούσε μια τοποθέτηση τύπου Καΐρου για να δοθεί το σύνθημα και να προσαρμοσθεί το Ισραήλ στη νέα κατάσταση. Οταν συνειδητοποίησαν το μέγεθος του προβλήματος και προσπάθησαν να αντιδράσουν, αντιμετώπισαν τη σφοδρή πίεση του ισραηλινού λόμπι στην Αμερική. Τώρα, προσπαθούν να δώσουν ώθηση στις έμμεσες διαπραγματεύσεις για το Παλαιστινιακό, αλλά αυτές δεν έχουν κατά τη γνώμη μου καμιά τύχη γιατί η κυβέρνηση Νετανιάχου δεν εννοεί να πράξει το ελάχιστο ώστε να δημιουργηθεί βιώσιμο παλαιστινιακό κράτος.

– Πώς εξηγείτε τις επιθετικότατες αντιδράσεις περί αντισημιτισμού κ.λπ., που προκάλεσε το βιβλίο σας στις ΗΠΑ;

– Περιμέναμε τις αντιδράσεις γιατί γνωρίζαμε τη δύναμη του ισραηλινού λόμπι και την πρόθεσή του να εμποδίσει κάθε νηφάλια δημόσια συζήτηση. Οποιοσδήποτε ασκεί κριτική στο Ισραήλ, σχεδόν χωρίς εξαίρεση, χαρακτηρίζεται αντισημίτης αν δεν είναι Εβραίος και πέμπτη φάλαγγα των εχθρών του Ισραήλ αν είναι Εβραίος. Εδώ, ακόμη και ο δικαστής Γκόλντστοουν, ένας δηλωμένος, περήφανος σιωνιστής, αντιμετώπισε τέτοιες κατηγορίες. Το καλό είναι ότι πολύς κόσμος ξυπνάει και αρχίζει να συζητά με άλλο μάτι τη σχέση της Αμερικής με το Ισραήλ.

Τα πυρηνικά της Τεχεράνης

– Βρισκόσαστε στην Κωνσταντινούπολη όταν υπογράφτηκε η συμφωνία Αχμεντινετζάντ - Λούλα - Ερντογάν για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Μπορεί να πετύχει;

– Εχει πιθανότητες να πετύχει, αλλά δεν είναι σίγουρο. Είναι κάτι παρόμοιο με τη συμφωνία που είχε προτείνει η Δύση προ μηνών, αλλά το Ιράν την είχε τότε απορρίψει. Δείχνοντας καλή θέληση, το Ιράν εξασθενίζει την προοπτική επιβολής κυρώσεων. Ωστόσο, από μόνη της η συμφωνία δεν λέει και πολλά πράγματα. Η Τουρκία και η Βραζιλία έδρασαν ως μεσολαβητές, αλλά δεν έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν στο Ιράν το πυρηνικό καύσιμο που χρειάζεται. Επομένως, αναγκαστικά πρέπει να εμπλακούν Ρωσία και Γαλλία. H συμφωνία μπορεί να γίνει η αρχή μιας διπλωματικής διαδικασίας που θα οδηγήσει στη λύση, από την οποία όμως απέχουμε ακόμη πολύ. Η γνώμη μου είναι ότι οι ΗΠΑ πρέπει να την καλωσορίσουν ως ένα μικρό, θετικό, πρώτο βήμα.

«Η Ε.Ε. θα εξασθενήσει σημαντικά ως παγκόσμια πολιτική δύναμη»


– Πώς βλέπετε από την Αμερική την κρίση της Ευρωπαϊκής Ενωσης;

– Πριν από λίγα χρόνια, αρκετοί αναλυτές μιλούσαν για την επερχόμενη «εποχή της Ευρώπης», για το «ευρωπαϊκό όνειρο» κ. ο. κ. Η σημερινή κρίση δικαιώνει τους σκεπτικιστές, οι οποίοι αμφισβητούσαν όχι την Ευρωπαϊκή Ενωση αυτή καθ’ εαυτή, αλλά τη δυνατότητά της να υπερβεί τα επιμέρους συμφέροντα των εθνών - κρατών. Οχι τη δημιουργία του ευρώ, η οποία μπορεί να ήταν απολύτως δικαιολογημένη από οικονομική σκοπιά, αλλά την έλλειψη των πολιτικών θεσμών που θα το στήριζαν στις δύσκολες στιγμές. Το ευρώ στηριζόταν στην υπόθεση ότι κάθε μέρα θα ήταν ηλιόλουστη και ότι κάθε κράτος-μέλος θα είχε μαζί του την ομπρέλα του, αν τυχόν και έπεφτε καμία βροχούλα. Αποδείχθηκε όμως ότι ορισμένα κράτη-μέλη είχαν ξεχάσει την ομπρέλα τους όταν ήρθε όχι βροχή, αλλά θύελλα. Δεν πιστεύω ότι η Ε. Ε. θα καταρρεύσει, πιστεύω όμως ότι θα εξασθενήσει σημαντικά ως παγκόσμιος παίκτης, ως πολιτική δύναμη.

http://news.kathimerini.gr