Το δίλημμα της Κίνας για την Βόρεια Κορέα

Του James M. Zimmerman*
The New York Times

Χλιαρή αναμένεται να είναι η αντίδραση του Πεκίνου στο αίτημα της Ουάσιγκτον να υποστηρίξει την επιβολή πρόσθετων κυρώσεων κατά της Βόρειας Κορέας με αφορμή την βύθιση πολεμικού σκάφους της Νότιας Κορέας, συμβάν για το οποίο η Πιογκ Γιαγκ αρνείται οποιαδήποτε ανάμιξη.

Η Κίνα περιορίστηκε στο να ζητήσει όπως επιδειχθεί αυτοσυγκράτηση, ενώ από πλευράς της η Βόρεια Κορέα απορρίπτει εμπλοκή της και αυτό παρά το ότι διεθνής έρευνα την θεωρεί υπεύθυνη. Ωστόσο από την στιγμή που η Νότια Κορέα έχει διακόψει όλες τις εμπορικές συναλλαγές, την παροχή βοήθειας και τις επισκέψεις, η πίεση στο Πεκίνο για να αναλάβει συγκεκριμένη δράση εντείνεται.

Η Κίνα δεν μπορεί να παραμένει αδιάφορη στο τι θεωρείται ως η χειρότερη επίθεση από το 1953 όταν η κατάπαυση του πυρός τερμάτισε τον Κορεατικό πόλεμο. Έκτοτε ωστόσο η Κίνα ακολούθησε διαφορετική πορεία από αυτήν της Δύσης, και το μήνυμα που σήμερα στέλνεται από το Πεκίνο είναι ότι θα παραμείνει με το μαστίγιο, παρά με το καρότο.


Εκείνο που στην καλύτερη περίπτωση η Δύση ελπίζει ότι θα πράξει η Κίνα είναι να συμπεριφερθεί με τέτοιο τρόπο ώστε η Βόρεια Κορέα να επιδείξει υπεύθυνη στάση. Προσέγγιση η οποία ουδόλως ικανοποιεί την Δύση, ωστόσο είναι σύμφωνη με τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα του Πεκίνου.


Εφαρμογή του Κινεζικού μοντέλου;
Παρόλο ότι η επίσκεψη του Βορειοκορεάτη ηγέτη Κιμ Γιογκ Ιλ στην Κίνα τον Μάιο είχε ως αποκλειστικό ζητούμενο την άμεση ανάγκη για παροχή βοήθειας και τις επενδύσεις, ο Κιμ ανάλωσε μεγάλο μέρος της παραμονής του επισκεπτόμενος τις παράλιες πόλεις Ντάλιαν και Τιαντζίν, τις οποίες οι οικοδεσπότες του προωθούν ως μοντέλα οικονομικής προόδου και ανάπτυξης. Το μήνυμα που εξήχθη ήταν πως ό,τι δουλεύει για την Κίνα μπορεί να δουλέψει και για την Βόρεια Κορέα.

Παρόντες στην επίσκεψη ήταν επίσης ο Γιαγκ Σογκ Θάεκ, γαμπρός του Κιμ και επικεφαλής του τμήματος διεθνών επενδύσεων, ως επίσης και ο Κιμ Γιαγκ-γκόν, επικεφαλής του Διεθνούς Επενδυτικού Ομίλου Korea Taepung, οργανισμός που ιδρύθηκε φέτος με στόχο να αξιοποιήσει Κινεζικό κονδύλι $10 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την κατασκευή λιμανιών, σιδηροδρομικών γραμμών και τουριστικής υποδομής. Η τεράστια αυτή επένδυση αντιστοιχεί περίπου στο 70% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της Βόρειας Κορέας.

Εκτιμάται ότι αργότερα αυτό τον χρόνο, θα επιτραπούν οι ξένες επενδύσεις, κυρίως από την Κίνα, σε οκτώ κύριες Βορειοκορεατικές πόλεις, και όχι μόνο εντός των κρατικά ελεγχόμενων οικονομικών ζωνών. Η Κίνα, ελπίζει να αξιοποιήσει την οικονομική της δύναμη ώστε να ενθαρρύνει την Βόρεια Κορέα να επιστρέψει στις εξαμερείς συνομιλίες για το πυρηνικό της πρόγραμμα, τηρώντας ταυτόχρονα μετριοπαθή στάση. Πέραν αυτών, το Πεκίνο δεν αναμένεται να ασκήσει έντονη κριτική στο καθεστώς του Κιμ Γιογκ Ιλ. Ως αποτέλεσμα, η εξουσία της οικογένειας Κιμ θα εδραιωθεί ακόμη περαιτέρω.


Προβλέψιμη η στάση της Κίνας
Προτεραιότητα της Κίνας στις σχέσεις της με την Βόρεια Κορέα είναι η σταθερότητα, αφού ενδεχόμενη κατάρρευση του καθεστώτος θα έχει ως αποτέλεσμα την μαζική ροή προσφύγων στο έδαφος της. Επιπρόσθετα, σε μία τέτοια περίπτωση η Κίνα ανησυχεί και για το ενδεχόμενο βελτίωσης των συνθηκών για επανένωση με την Νότια Κορέα, εξέλιξη που θα σημαδευτεί από την ενίσχυση της Αμερικανικής παρουσίας στην περιοχή. Ως εκ τούτου, με τον θάνατο του Κιμ Γιογκ Ιλ, το Πεκίνο θεωρείται βέβαιο ότι θα υποστηρίξει τους χρισθέντες διαδόχους τους.

Η Κίνα ελπίζει και στο ότι η ενίσχυση των οικονομικών ανταλλαγών θα βοηθήσει ώστε η Πιογκ Γιαγκ να τηρήσει μετριοπαθή στάση, θα σταθεροποιήσει την οικονομία της και θα οδηγήσει στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης εκατομμυρίων Βορειοκορεατών που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Η ειρωνεία έγκειται ωστόσο στο ότι αρκετοί κάτοικοι της Βόρειας Κορέας αντιμετωπίζουν με ανησυχία και νευρικότητα τα όσα πληροφορούνται για την άσχημη κατάσταση της χώρας τους και τις ευκαιρίες που υπάρχουν πέραν των συνόρων από DVD και ραδιόφωνα τα οποία εισάγονται λαθραία από Κινέζους εμπόρους.

Την ίδια στιγμή, η Κίνα ελκύεται από τις στρατηγικές και εμπορικές ευκαιρίες στη Βόρεια Κορέα, όπως οι πρώτες ύλες, το ακόμη φθηνότερο εργατικό δυναμικό και η πρόσβαση σε ένα από τα βορειότερα και απαλλαγμένα από φυσικά εμπόδια λιμάνια της Ασίας, στην θάλασσα της Ιαπωνίας.


Ανάγκη για διεθνείς επενδύσεις
Τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσει το Πεκίνο θα πρέπει να είναι εξαιρετικά προσεκτικά αν θέλει να αποφύγει την πρόκληση μείζονος αντιπαράθεσης στην Βορειοανατολική Ασία. Η Πιογκ Γιαγκ θα πρέπει επίσης να αντιληφθεί ότι οι απευθείας επενδύσεις από διάφορες πλευρές είναι προς όφελος της, και πως υπάρχει πραγματικός κίνδυνος για υπερβολική εξάρτηση από το Πεκίνο, αν του επιτραπεί να καταστεί η αποκλειστική πηγή επενδύσεων και βοήθειας.

Ένας πολυκομματικός περιφερειακός συνεταιρισμός, όπως η Ευρύτερη Πρωτοβουλία του Τουμένη του Προγράμματος Ανάπτυξης του ΟΗΕ, (σημ.: είμαι πρόεδρος του Επιχειρηματικού Συμβουλευτικού Σώματος του Συνεταιρισμού), μπορεί να αποτελέσει την καλύτερη μέθοδο για την οικοδόμηση σταθερών και βιώσιμων οικονομικών συνεργασιών με όλους τους πρωταγωνιστές στη Βορειοανατολική Ασία. Η Κίνα, ως η φιλοξενούσα χώρα του Συνεταιρισμού, καθώς και τα υπόλοιπα μέλη – Ρωσία, Μογγολία και Νότια Κορέα – θα πρέπει να ενθαρρύνουν την Βόρεια Κορέα να επανενταχθεί στον συνεταιρισμό από τον οποίο αποχώρησε το 2009 ως αντίδραση για τις κυρώσεις που της είχαν επιβληθεί.

Τα δεδομένα παρέχουν μία κλασική ευκαιρία στην Κίνα να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στην ανάπτυξη της Βόρειας Κορέας. Η στάση της ωστόσο θα πρέπει να είναι τέτοια ώστε θα διασφαλίζει την ελεύθερη συνεργασία με όλους τους πρωταγωνιστές στην περιοχή και τους διάφορους θεσμούς.



Ο James M. Zimmerman είναι διεθνής δικηγόρος με έδρα το Πεκίνο