Η επόμενη μέρα στο Αφγανιστάν

Tου David Ignatius Aρθρογράφου της Washington Post

Η στρατηγική της κυβέρνησης Ομπάμα για το Αφγανιστάν προβλέπει τη σταδιακή μεταβίβαση της ευθύνης στους Αφγανούς, αρχής γενόμενης από τον Ιούλιο του 2011. Τη στιγμή, ωστόσο, που ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα υποδεχόταν στον Λευκό Οίκο τον Αφγανό ομόλογό του Χαμίντ Καρζάι -την περασμένη Τετάρτη- δεν υπήρχαν ουσιαστικές ενδείξεις ότι αυτή η διαδικασία για τη μεταβίβαση της εξουσίας θα μετουσιωθεί, εν τέλει, σε πραγματικότητα. Η επίθεση στη Μούρτζα της επαρχίας Χελμάντ, τον περασμένο Φεβρουάριο, πέτυχε τον στόχο της προσωρινής, έστω, εκδίωξης των Ταλιμπάν από την περιοχή. Παρά ταύτα, ο αρχικός σχεδιασμός της επιχείρησης προέβλεπε ότι οι Αφγανοί θα αναλάμβαναν μέρος της ευθύνης για τη διοίκηση και την ασφάλεια της Μούρτζα και αυτή τη στιγμή Αμερικανοί αξιωματούχοι δεν κρύβουν ότι τα πράγματα δεν εξελίσσονται ακριβώς όπως ήλπιζαν. Ο κομπασμός του στρατηγού Στάνλεϊ Μακρίσταλ τον Φεβρουάριο, ότι «η νέα διοίκηση της Μούρτζα είναι έτοιμη να αναλάβει καθήκοντα», φαντάζει σήμερα, τουλάχιστον, υπερβολικός. Ανώτατος αξιωματούχος του Πενταγώνου παραδέχεται σήμερα ότι αυτός ακριβώς ο υπεραισιόδοξος ισχυρισμός του στρατηγού Μακρίσταλ «δημιούργησε προσδοκίες ταχύτατης αλλαγής του σκηνικού στο νότιο Αφγανιστάν, κάτι που προφανώς δεν διαφαίνεται σήμερα».


Πλέον, η επίσημη γραμμή του Πενταγώνου είναι ότι υπάρχει «αργή μεν, σταθερή δε πρόοδος». Πηγές προσκείμενες στο στράτευμα όμως προειδοποιούν ότι ενενήντα ημέρες μετά την επίθεση, η κατάσταση στη Μούρτζα παραμένει συγχεχυμένη, καθώς τμήματα της ευρύτερης περιοχής ελέγχονται ακόμα από τους Ταλιμπάν, ενώ οι επιδόσεις της αφγανικής κυβέρνησης δεν είναι οι αναμενόμενες.

Το επόμενο μεγάλο στοίχημα της αμερικανικής στρατηγικής, αυτό της Κανταχάρ, θα είναι ακόμα πιο δύσκολο. Το σχέδιο προβλέπει συνεργασία με τις υπάρχουσες δομές εξουσίας στην πόλη, ακόμα και αν τα αμερικανικά στρατεύματα εξακολουθούν να σφυροκοπούν θέσεις των Ταλιμπάν δυτικά και νότια. Αμερικανός αξιωματούχος, ωστόσο, σπεύδει να προειδοποιήσει ότι η στρατηγική όσον αφορά την Κανταχάρ δεν έχει ακόμα διαμορφωθεί πλήρως.

Θεωρείται δεδομένο ότι η επίσκεψη του κ. Καρζάι στην Ουάσιγκτον λειτούργησε ως μοχλός πίεσης για τους Αμερικανούς και Αφγανούς σχεδιαστές της στρατηγικής στην περιοχή. Στόχος ήταν να καταστεί σαφές ότι οι δύο χώρες «συνεργάζονται στενά και σε μεγάλο εύρος», προκειμένου ο κ. Καρζάι να επιστρέψει ενισχυμένος στην Καμπούλ.

Ουδείς όμως μπορεί να αρνηθεί ότι ο κ. Καρζάι αποτελεί μέρος της ανησυχίας στην Ουάσιγκτον, αναφορικά με τις πραγματικές πιθανότητες υλοποίησης του σχεδίου για τη μεταβίβαση της εξουσίας στους Αφγανούς. Οι αντιαμερικανικές του τοποθετήσεις διεγράφησαν, όχι όμως και η ανησυχία για το κατά πόσον είναι σε θέση να καθοδηγήσει τον αφγανικό λαό, ένα σημαντικό τμήμα του οποίου φέρεται να τον θεωρεί διεφθαρμένο και αδύναμο.

Η άφιξη του κ. Καρζάι στην Ουάσιγκτον επανέφερε στο προσκήνιο ένα από τα πλέον «πονηρά» ζητήματα της στρατηγικής των ΗΠΑ για το Αφγανιστάν - τη διαδικασία της συμφιλίωσης με τους Ταλιμπάν που δεν αποκλείεται να οδηγήσει στην ειρήνη. Ο κ. Καρζάι έχει προγραμματίσει έκτακτη σύγκληση του Συμβουλίου των Φυλάρχων, στα τέλη του μήνα, και μια ακόμα συνδιάσκεψη το καλοκαίρι προκειμένου να ενθαρρύνει την προσέγγιση με τους αντάρτες. Οι Αμερικανοί όμως επιθυμούν να γνωρίζουν τα πρόσωπα που θα συμμετάσχουν στον διάλογο και ποια ακριβώς θα είναι τα ζητήματα που θα συζητηθούν.

Η ουσία, βέβαια, παραμένει ότι αν η στρατηγική του κ. Καρζάι αναφορικά με την εθνική συμφιλίωση είναι θολή, αυτή του Λευκού Οίκου είναι απλώς ανύπαρκτη. Σε γενικές γραμμές, ο Λευκός Οίκος πιστεύει ότι ναι μεν η αμερικανική κυβέρνηση οφείλει να ορίσει το περίγραμμα της πολιτικής στο εν λόγω θέμα, πρέπει όμως και να αφήσει περιθώρια ευελιξίας στον κ. Καρζάι. «Για να έχει διάρκεια, πρέπει να είναι ένα αφγανικό σχέδιο» υπογραμμίζει Αμερικανός στρατιωτικός. Ενα από τα βασικά προβλήματα της προσπάθειας για την εθνική συμφιλίωση στο Αφγανιστάν, πάντως, είναι ότι οι ΗΠΑ επιθυμούν να διαπραγματευτούν από θέση ισχύος.

Προσβλέποντας να καταστήσει παραγωγική την επίσκεψή του, ο κ. Καρζάι είχε αποστείλει προ δεκαημέρου στην Ουάσιγκτον τον ειδικό του απεσταλμένο και πρώην αντίπαλό του στις περυσινές προεδρικές εκλογές, Ασράφ Γκανί. Ο τελευταίος συναντήθηκε με ανώτατους Αμερικανούς αξιωματούχους και συζήτησε γύρω από πρακτικά μέτρα που θα μπορούσαν να συμβάλουν στη βελτίωση των επιδόσεων της κυβέρνησης του Αφγανιστάν.

Η κυβέρνηση Ομπάμα έχει έναν ολόκληρο χρόνο και λίγο παραπάνω προκειμένου να σημειώσει την πρόοδο που απαιτείται για να καταστήσει πολιτικά φρόνιμη τη σταδιακή αποχώρηση από το Αφγανιστάν το καλοκαίρι του 2011. Η κοινή γνώμη άκουσε τις αισιόδοξες προβλέψεις των κ. Ομπάμα και Καρζάι, αλλά τα χαμόγελα και οι θερμές χειραψίες δεν μπορούν να κρύψουν την αγωνία τόσο της μιας, όσο και της άλλης πλευράς - μιας αγωνίας που πηγάζει από τη διαπίστωση ότι ο ρεαλισμός της αμερικανικής στρατηγικής παραμένει αναπόδεικτος.

http://news.kathimerini.gr