Το «δόγμα» Ομπάμα στη Μ. Ανατολή

The New York Times

Θα ήταν πρόωρο να χαρακτηρίσουμε τον πόλεμο στη Λιβύη απόλυτη επιτυχία για τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Η είσοδος των ανταρτών στην Τρίπολη την περασμένη εβδομάδα, όμως, επέτρεψε στους συμβούλους του Αμερικανού προέδρου να κάνουν λόγο για σημαντική νίκη του δόγματος Ομπάμα στη Μέση Ανατολή.

Αξιωματούχοι στην Ουάσιγκτον υποστηρίζουν ότι αν και η ΝΑΤΟϊκή επέμβαση στη Λιβύη, με έμφαση στις αεροπορικές επιδρομές για την προστασία των αμάχων, δεν μπορεί να εφαρμοσθεί σε όλες περιπτώσεις, όπως στη Συρία, μπορεί να λειτουργήσει ως πρότυπο για την προβολή αμερικανικής ισχύος σε άλλα κράτη, όπου τα συμφέροντα των ΗΠΑ απειλούνται. Η επιχείρηση στη Λιβύη βοήθησε στην εδραίωση δύο αρχών για τη χρήση στρατιωτικών μέσων με στόχο την προώθηση διπλωματικών συμφερόντων, ακόμη κι όταν η εθνική ασφάλεια δεν απειλείται άμεσα, όπως εξηγεί ο Μπεν Ρόουντς, διευθυντής στρατηγικών επικοινωνιών του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΠΑ.

Τις αρχές αυτές παρουσίασε ο πρόεδρος στις 28 Μαρτίου, στη μοναδική του σημαντική ομιλία για τη λιβυκή κρίση, που έθεσε τις βάσεις για το «δόγμα Ομπάμα». Στην ομιλία αυτή, ο κ. Ομπάμα είπε ότι οι ΗΠΑ οφείλουν να εμποδίσουν αυτό που χαρακτήρισε «επικείμενη γενοκτονία στην πόλη της Βεγγάζης» (Αρχή 1). Την ίδια ώρα, όμως, είπε ότι όταν η ασφάλεια Αμερικανών δεν απειλείται ευθέως, αλλά η ανάληψη δράσης είναι δικαιολογημένη –όπως στην περίπτωση της γενοκτονίας– οι ΗΠΑ θα δράσουν μόνο υπό την προϋπόθεση ότι η δράση αυτή δεν θα είναι μονομερής (Αρχή 2).

Στη Λιβύη, οι ΗΠΑ αξιοποίησαν έτσι την ισχύ τους, στο πλαίσιο ευρύτερης ΝΑΤΟϊκής συμμαχίας, υπό την ηγεσία των Γάλλων και των Βρετανών, που περιελάμβανε και αραβικά κράτη. Η προβολή της αμερικανικής ισχύος έγινε δε μόνο ύστερα από έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, διαδικασία την οποία περιφρονούσε επιδεικτικά ο Τζορτζ Μπους. Αμερικανοί αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι η στρατηγική της Ουάσιγκτον στη Λιβύη αποδείχθηκε αποτελεσματική, επειδή θεωρήθηκε ότι αποτελεί διεθνή εκστρατεία εναντίον βίαιου δικτάτορα και όχι προϊόν αμερικανικής μονομέρειας.

Μέχρι στιγμής, η αμερικανική κυβέρνηση και οι σύμμαχοί της στη λιβυκή εκστρατεία απέφυγαν να απειλήσουν το καθεστώς του Μπασάρ αλ Ασαντ με στρατιωτική επέμβαση. Η επιδίωξη της Αμερικανίδας ΥΠΕΞ Χίλαρι Κλίντον, όμως, να δημιουργήσει «διεθνή χορωδία καταδίκης» εις βάρος της Δαμασκού μπορεί εν τέλει να θέσει τις βάσεις για πιο επιθετική προσέγγιση στο θέμα της Συρίας.

«Η αντιπολίτευση στη Συρία δεν επιθυμεί εμπλοκή ξένων δυνάμεων, αλλά ζητάει την περαιτέρω οικονομική και διπλωματική απομόνωση του καθεστώτος Ασαντ», λέει ο Αμερικανός αξιωματούχος. Ο Ρόμπερτ Μάλεϊ, αναλυτής του ινστιτούτου International Crisis Group, λέει ότι μία στρατιωτική επέμβαση στη Συρία παρουσιάζει σειρά προκλήσεων, τις οποίες οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους δεν αντιμετώπισαν στη Λιβύη. «Στο θέμα της Συρίας, δεν υπάρχει διεθνής ούτε και περιφερειακή συμφωνία για επέμβαση», λέει ο κ. Μάλεϊ.

Η Δαμασκός αριθμεί επίσης συμμάχους, όπως τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο και τη Χαμάς, τους οποίους η Λιβύη του Καντάφι δεν διέθετε. Οι σύμμαχοι αυτοί είναι ικανοί να καταφέρουν ισχυρά χτυπήματα κατά των ΗΠΑ και των περιφερειακών τους συμφερόντων, όπως στο Ισραήλ. Χάρη στα κοινά της σύνορα με το Ιράκ, η Συρία θα μπορούσε ακόμη να βρει τρόπους να χτυπήσει τα εναπομείναντα αμερικανικά στρατεύματα και συμφέροντα στο Ιράκ. Υπαρκτός είναι επίσης και ο φόβος επικράτησης της αναρχίας από μία ξαφνική ανατροπή του Ασαντ.

Το γεγονός, όμως, ότι η κυβέρνηση της Ουάσιγκτον συμμάχησε με τα ίδια κράτη που πολέμησαν μαζί της στη Λιβύη για να επιβάλει κυρώσεις κατά της Δαμασκού φέρνει τις ΗΠΑ ένα βήμα πιο κοντά στην εφαρμογή του «λιβυκού προτύπου» στη Συρία.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_2_04/09/2011_454957