Η επόμενη μάχη του Ταγίπ Ερντογάν

Με την αναθεώρηση του Συντάγματος, επιχειρεί να ολοκληρώσει
την τουρκική «μεταπολίτευση»

Reuters, Zaman

Τον Ιούνιο, οδήγησε το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) στην τρίτη κατά σειρά εκλογική νίκη του, η οποία απέκτησε διαστάσεις θριάμβου. Τον Αύγουστο αντικατέστησε την ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων, χωρίς να υπάρξει η παραμικρή αντίδραση στους στρατώνες ή στους δρόμους. Κυρίαρχος του πολιτικού σκηνικού, ο Ταγίπ Ερντογάν κινείται ολοταχώς προς τον επόμενο σταθμό, με τον οποίο φιλοδοξεί να ολοκληρώσει την τουρκική «μεταπολίτευση»: Την αναθεώρηση του Συντάγματος.

Οπως δήλωσε ο Τούρκος πρωθυπουργός στους δημοσιογράφους, αναχωρώντας για τα Σκόπια, η εκπόνηση νέου Συντάγματος θα ξεκινήσει άμεσα, με προοπτική να εγκριθεί από τη Βουλή το πρώτο εξάμηνο του 2012 και στη συνέχεια να υποβληθεί σε δημοψήφισμα. Το ισχύον Σύνταγμα θεσπίστηκε το 1982, επί στρατιωτικής δικτατορίας του Κενάν Εβρέν και όλες οι πολιτικές δυνάμεις της Τουρκίας συμφωνούν επί της αρχής στην ανάγκη αναθεώρησής του. Προς αυτή την κατεύθυνση πιέζει και η Ευρωπαϊκή Ενωση, επιμένοντας ιδιαίτερα στην κατοχύρωση των δικαιωμάτων της κουρδικής μειονότητας και στην ανάγκη να περιοριστεί ο στρατός στους στρατώνες.

Ωστόσο, η συνταγματική αναθεώρηση είναι πιθανό να φέρει στην ημερήσια διάταξη δύο προβλήματα που διχάζουν τις πολιτικές δυνάμεις. Το πρώτο αφορά τις σχέσεις θρησκείας-κράτους. Κληρονόμος του κεμαλισμού, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης CHP κατηγορεί τους μετριοπαθείς ισλαμιστές του ΑΚΡ ότι επιδιώκουν να υπονομεύσουν τον παραδοσιακά κοσμικό χαρακτήρα του τουρκικού κράτους, κάτι το οποίο αρνείται η κυβερνώσα παράταξη. Το δεύτερο, ακανθώδες πρόβλημα αφορά την πρόθεση του Ερντογάν να μετατρέψει το πρωθυπουργικό σύστημα σε προεδρικό (μια πρόθεση που δεν έχει διατυπωθεί ρητά, αλλά αποτελεί κοινό μυστικό).

Οι αντίπαλοι του Τούρκου πρωθυπουργού διατείνονται ότι εποφθαλμιά ο ίδιος τη θέση του προέδρου -οιωνεί «Σουλτάνου»- καταλογίζοντάς του απολυταρχικές τάσεις. Με 327 έδρες σε σύνολο 550 στην τουρκική Εθνοσυνέλευση, το ΑΚΡ θα χρειαστεί τουλάχιστον 40 ψήφους της αντιπολίτευσης, προκειμένου να περάσει το νέο Σύνταγμα.

Αναγκασμένος να επιδιώξει συμβιβασμούς, ο Τούρκος πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι το σχέδιο Συντάγματος θα συνταχθεί από «ομάδα διαβούλευσης», στην οποία θα εκπροσωπούνται ισότιμα το ΑΚΡ, το CHP, το εθνικιστικό MHP, αλλά και το φιλοκουρδικό BDP. Ο Ερντογάν είχε ρίξει γέφυρες τα προηγούμενα χρόνια προς τους Κούρδους, αλλά η αιματηρή, καλοκαιρινή εκστρατεία του αυτονομιστικού ΡΚΚ και η σφοδρή απάντηση του τουρκικού στρατού δυσκολεύουν πολύ την αναζήτηση πολιτικού συμβιβασμού για το Κουρδικό.

Πάντως, το BDP ανακοίνωσε χθες ότι επιστρέφει στο Κοινοβούλιο, τερματίζοντας το μποϊκοτάζ που είχε κηρύξει λόγω της άρνησης των δικαστικών αρχών να επικυρώσουν την εκλογή βουλευτών του κόμματος που βρίσκονται στις φυλακές.

Ενα άλλο, σημαντικό ερώτημα που παραμένει αναπάντητο είναι αν ο Ταγίπ Ερντογάν επιδιώξει την κατάρτιση εντελώς νέου Συντάγματος από μηδενική βάση ή αρκεσθεί σε τροποποιήσεις του υπάρχοντος. Οι φιλελεύθεροι κύκλοι των τουρκικών ελίτ τάσσονται υπέρ της πρώτης εκδοχής, αλλά το παιχνίδι των πιέσεων και των συμβιβασμών στους κόλπους του παραδοσιακού-κεμαλικού και του νέου-ισλαμικού κατεστημένου παραμένει ανοιχτό.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_2_30/09/2011_457750