Μια βόμβα στις συνομιλίες για την ειρήνη

Προβληματισμός για το Αφγανιστάν

The New York Times

Ο δολοφόνος είχε κρύψει τα εκρηκτικά στο τουρμπάνι του. Την περασμένη Τρίτη, εισήλθε στο σπίτι του επικεφαλής της ειρηνευτικής διαδικασίας του Αφγανιστάν, τον αγκάλιασε και έπειτα πυροδότησε τη βόμβα σκοτώνοντάς τον και καταφέροντας ένα δυνάμει ολέθριο πλήγμα στην προσπάθεια συμφιλίωσης με τους Ταλιμπάν και στην προοπτική τερματισμού ενός δεκαετούς πολέμου.

Η δολοφονία του Μπουρανουντίν Ραμπανί, πρώην προέδρου και ηγέτη του Ανώτατου Ειρηνευτικού Συμβουλίου του Αφγανιστάν λίγες ημέρες μετά την προσεκτικά σχεδιασμένη επίθεση στην αμερικανική πρεσβεία πριν από μία εβδομάδα, υπογράμμισε τη σφοδρή αντίθεση εκείνων οι οποίοι επιθυμούν να καταστρέψουν την εύθραυστη σταθερότητα της χώρας, να ματαιώσουν τα δειλά βήματά της προς την ειρήνη. Κατέδειξε, επίσης, για ακόμη μία φορά τη δυνατότητα των εχθρών της κυβέρνησης να διεισδύουν στα πιο ασφαλή οχυρά της πρωτεύουσας, είτε με δολιότητα είτε με βίαιες επιθέσεις, και να διαπράττουν όλο και περισσότερους επιλεγμένους φόνους, με ιδιαίτερη προσοχή. Ο τελευταίος, ωστόσο, ίσως είναι ο πιο σοβαρός του πολέμου. Χωρίς τον 71χρονο κ. Ραμπανί, θα είναι υπερβολικά δύσκολο να δρομολογηθεί η ειρήνευση. Πολύπλευρη προσωπικότητα, υπήρξε αναμφισβήτητα ένας από τους λίγους οι οποίοι διέθεταν το κύρος για να πείσουν τους εχθρούς των Ταλιμπάν, την πρώην Βόρεια Συμμαχία, να εμπλακούν σε διαπραγματεύσεις συμφιλίωσης.

Δυτικοί διπλωμάτες δήλωσαν ότι πρόσφατα ο κ. Ραμπανί είχε αρχίσει επαφές με ορισμένα μέλη των Ταλιμπάν, που ενδέχεται να διαθέτουν την ισχύ για να εγκαινιάσουν γνήσιες διαπραγματεύσεις. Κάποιες προηγούμενες επαφές αποδείχθηκαν πλαστές ή έγιναν με ασήμαντα πρόσωπα. Στην επίθεση τραυματίστηκαν άλλοι τέσσερις, μεταξύ τους ο Μασούμ Στανεκζάι, επικεφαλής της γραμματείας του ειρηνευτικού συμβουλίου, πρόσωπο με ιδιαίτερη βαρύτητα στην προώθηση του διαλόγου. «Οποιος το έκανε αυτό είχε αποφασίσει να τορπιλίσει τις συνομιλίες», παρατήρησε Δυτικός διπλωμάτης.

Μέσα σε λίγες ώρες μετά τη δολοφονία, οι ηγέτες της Βόρειας Συμμαχίας, στην πλειονότητά τους Τατζίκοι και Χαζαρά, όπως και επιφανείς προσωπικότητες των Παστούν, εμφανίστηκαν στην τηλεόραση καταγγέλλοντας την ειρηνευτική διαδικασία και διακηρύσσοντας ότι οι Ταλιμπάν είναι αναξιόπιστοι.

Οι Ταλιμπάν στην πλειονότητά τους είναι Παστούν. Την επομένη της επίθεσης, ο δρ Αμπντουλά Αμπντουλά, πρώην υποψήφιος της Βόρειας Συμμαχίας για την προεδρία, δήλωσε: «Αυτό είναι ένα μάθημα για όλους εμάς οι οποίοι δεν πρέπει να ζούμε με την αυταπάτη ότι αυτή η ομάδα, που έχει διαπράξει τόσα εγκλήματα κατά του αφγανικού λαού, προτίθεται να δεχθεί ειρήνευση». Ο δρ Αμπντουλά πρόσθεσε: «Πρέπει να είμαστε ρεαλιστικοί σε ό,τι αφορά αυτά που απορρίπτουμε. Και απορρίπτουμε τα άτομα που δεν έχουν ίχνος ανθρωπιάς. Δολοφονούν κόσμο στους δρόμους της Καμπούλ, δολοφονούν αυτούς που προσπαθούν να επιτύχουν ειρήνη».

Την περασμένη άνοιξη, οι Ταλιμπάν είχαν διακηρύξει ότι θα σκοτώσουν μέλη του Ανώτατου Ειρηνευτικού Συμβουλίου. «Κανείς δεν το πήρε στα σοβαρά ενώ θα έπρεπε, και τώρα έχει έρθει η ώρα για τον πρόεδρο Καρζάι να ξυπνήσει», επέμεινε ο δρ Αμπντουλά. «Αυτά είναι τα άτομα που αποκαλεί “αγαπητά αδέλφια” και που βρίσκονται πίσω από την επίθεση». Αναφερόταν στην επιλογή του προέδρου Καρζάι να ονομάζει τους μαχητές «αγαπητούς αδελφούς» ή «ταραξίες αδελφούς».

Ο κ. Καρζάι, ο οποίος σχεδίασε πολυήμερες επαφές στις ΗΠΑ και βρισκόταν στα Ηνωμένα Εθνη όταν έγινε η επίθεση, διέκοψε το ταξίδι του και έως την Τρίτη το βράδυ είχε επιστρέψει, έπειτα από συνομιλίες με τον πρόεδρο Ομπάμα. Αποκαλώντας τον Ραμπανί «Αφγανό πατριώτη, ο οποίος θυσίασε τη ζωή του», ο κ. Καρζάι δεσμεύθηκε να συνεχίσει στον δρόμο της ειρήνης. Ο κ. Ομπάμα εξέφρασε τη λύπη του, μιλώντας για «τραγική απώλεια». Δυτικές χώρες, περιλαμβανομένων των ΗΠΑ, είχαν επαφές με τους Ταλιμπάν και πρώην Ταλιμπάν, προσβλέποντας στην έναρξη της ειρηνευτικής διαδικασίας. Ωστόσο, Δυτικοί αξιωματούχοι επισημαίνουν ότι χωρίς την ουσιαστική ανάμειξη της αφγανικής πλευράς, ο διάλογος θα είναι ασήμαντος καθώς οι Αφγανοί είναι εκείνοι οι οποίοι έχουν πρόβλημα εμπιστοσύνης μεταξύ τους και δυσκολεύονται να αποφασίσουν πώς θα μοιραστούν την εξουσία μακροπρόθεσμα.

Ο Ραμπανί είχε μόλις επιστρέψει από ένα ταξίδι στο Ιράν και είχε μόλις προλάβει να ενημερώσει τον κ. Στανεκζάι όταν ο άνδρας, ονόματι Εσματουλάχ, έφθασε σπίτι του. Λίγα λεπτά μετά, ήταν νεκρός. Ο δρ Αμπντουλά και άλλα μέλη του Ανώτατου Ειρηνευτικού Συμβουλίου δήλωσαν ότι ο βομβιστής διέμενε σε ξενώνα στην Καμπούλ και βρισκόταν σε επαφή με το συμβούλιο στη διάρκεια των τελευταίων πέντε μηνών.