One State, Two States: Resolving the Israel/Palestine Conflict

Benny Morris
One State, Two States: Resolving the Israel/Palestine Conflict
Yale University Press, 2009

Του Jeffrey Goldberg
The New York Times Book Review

Ο Μοχάμεντ Νταχλάν, πρώην ανώτατο στέλεχος της μυστικής αστυνομίας της Παλαιστινιακής Αρχής, διέψευσε τον Μάρτη τις κατηγορίες της Χαμάς ότι η Φάταχ αναγνωρίζει το κράτος του Ισραήλ. «Για χιλιοστή φορά θέλω να τονίσω πως δεν ζητάμε από τη Χαμάς να αναγνωρίσει το Ισραήλ μια και ούτε η Φάταχ το έχει αναγνωρίσει». Η δήλωση αυτή ίσως να μην βοηθά τις διαπραγματεύσεις, όμως μοιάζει να συνάδει με το κύριο επιχείρημα του «One State, Two States», όπου ο Ισραηλινός καθηγητής ιστορίας Μπένυ Μόρις υποστηρίζει πως ο Αραβικός απορριπτισμός είναι τόσο έντονος που οι Παλαιστίνιοι δεν θα δεχτούν ποτέ μια λύση δύο κρατών. Ο Μόρις επίσης απορρίπτει την ιδέα μιας λύσης ενός ενιαίου κράτους λόγω του αντισημιτισμού των Μουσουλμάνων και το πολιτισμικό χάσμα μεταξύ Αράβων και Εβραίων.

Κάποια από τα επιχειρήματα είναι αρκετά πειστικά, όπως η θέση ότι οι θιασώτες του ενιαίου κράτους ουσιαστικά ελπίζουν σε μια μετα-Σιωνιστική ουτοπία που θα σημάνει το τέλος του Ισραήλ. Αν και ο Μόρις είναι εξίσου απαισιόδοξος για το μέλλον, δεν θεωρεί ότι λάθη του Ισραήλ όπως ο εποικισμός της Δυτικής Όχθης είναι τα κύρια εμπόδια στη λύση. Κύριος ένοχος για τον Μόρις είναι ο φανατισμός των Μουσουλμάνων που δεν δέχονται την Εβραϊκή παρουσία σε γη την οποία θεωρούν Αραβική. Εξηγεί όμως ιστορικά γεγονότα που διαψεύδουν αυτή τη θεωρία, όπως την αναγνώριση του Ισραήλ το 1988, σαν κόλπα των Παλαιστινίων για τα μάτια της ευκολόπιστης Δύσης.

Ο Μόρις ήταν ο πρώτος Ισραηλινός ιστορικός που απομυθοποίησε τη ρομαντική εξιστόρηση της δημιουργίας του Ισραήλ, αποκαλύπτοντας για παράδειγμα ότι ο πρώτος πρωθυπουργός Μπεν- Γκουριόν είχε διατάξει την εκδίωξη χιλιάδων Αράβων από τα εδάφη τους. Όμως η αποτυχία των συνομιλιών στο Καμπ Ντέιβιντ έδωσε την ώθηση στον Μόρις να επανεξετάσει τις θέσεις του. Το 2000, ο Εχούντ Μπάρακ έκανε πρωτοφανείς παραχωρήσεις όπως τη Λωρίδα της Γάζας, σχεδόν ολόκληρη τη Δυτική Όχθη και την ανατολική Ιερουσαλήμ τις οποίες ο Γιασέρ Αραφάτ απέρριψε. Για τον συγγραφέα η απορριπτικότητα αυτή και η εξέγερση των Παλαιστίνιων και η άνοδος της Χαμάς που ακολούθησαν δείχνουν πως οι Άραβες δεν μπορούν να αποδεχτούν την ύπαρξη του Εβραϊκού κράτους.

Το επιχείρημα αυτό όμως αγνοεί πως λάθη των Ισραηλινών βάζουν στο περιθώριο τους μετριοπαθείς Παλαιστίνιους. Η απόσυρση των Ισραηλινών εποίκων από τη Γάζα το 2005 συνοδεύτηκαν από επιθέσεις της Χαμάς. Ο Αριέλ Σαρόν όμως θα μπορούσε να είχε διαπραγματευτεί την απόσυρση με την μετριοπαθή κυβέρνηση της Παλαιστινιακής Αρχής, δίνοντας της έτσι τη δυνατότητα να αποδείξει στους Παλαιστίνιους ότι μπορεί να κερδίσει παραχωρήσεις από το Ισραήλ. Η μονομερής απόσυρση όμως έδωσε την εντύπωση πως η Χαμάς ανάγκασε τους Ισραηλινούς να αποχωρήσουν με τη βία.

Είναι γεγονός ότι η Παλαιστινιακή κοινότητα παραμένει δυσλειτουργική και ότι το απελευθερωτικό της κίνημα παραμένει υπερβολικά βίαιο και ανίκανο. Δεν είναι τυχαίο το ότι η Γάζα βρίσκεται υπό τον έλεγχο μιας οργάνωσης που εξιδανικεύει τις επιθέσεις αυτοκτονίας. Υπάρχουν όμως πολλοί Παλαιστίνιοι στη Δυτική Όχθη, όπως και στη Γάζα, οι οποίοι απορρίπτουν τη Χαμάς και θα προτιμούσαν την αξιοπρεπή και ήρεμη συνύπαρξη μιας ανεξάρτητης Παλαιστίνης με το Ισραήλ.