Ο Νάιαλ Φέργκιουσον είναι ένας από τους πλέον πολυσυζητημένους Βρετανούς ιστορικούς της εποχής μας. Το συγγραφικό του έργο περιστρέφεται γύρω από δύο κεντρικά θέματα: την ιστορία του χρήματος και την ιστορία των αυτοκρατοριών. Το 2003, στον απόηχο του αμερικανικού πολέμου εναντίον του Ιράκ, τον οποίο ο Φέργκιουσον υποστήριξε ένθερμα, το βιβλίο του «Αυτοκρατορία» έγινε μπεστ σέλερ στον αγγλόφωνο κόσμο. Εκπρόσωπος της «αναθεωρητικής» σχολής της Ιστορίας, ο συγγραφέας πασχίζει σ’ αυτό το βιβλίο να αποκαταστήσει ηθικά την αποικιοκρατία, συνηγορεί υπέρ μιας αμερικανικής «αυτοκρατορίας χωρίς ενοχές» και αναβιώνει τη λογική του ποιητή Ράντγιαρντ Κίπλινγκ, για το διαβόητο «φορτίο του λευκού ανθρώπου», που οφείλει να εκπολιτίσει τις «καθυστερημένες» φυλές.
Από την εποχή εκείνη έχει κυλήσει πολύ νερό κάτω από τις γέφυρες του Τάμεση και του Πότομακ, όπως μαρτυρά το τελευταίο άρθρο του Φέργκιουσαν στο αμερικανικό περιοδικό διεθνούς πολιτικής Foreign Affairs, υπό τον εύγλωττο τίτλο: «Αυτοκρατορίες στα πρόθυρα του χάους». Αυτήν τη φορά, ο Βρετανός καθηγητής του Χάρβαρντ ακτινοβολεί όχι την αλαζονεία του βικτωριανού Κίπλινγκ, αλλά τον πεσιμισμό του Γερμανού φιλοσόφου του μεσοπολέμου Οσβαλντ Σπένγκλερ, συγγραφέα του βιβλίου που άφησε εποχή με τίτλο «η παρακμή της Δύσης».
Αφορμή για την απαισιόδοξη στροφή του Φέργκιουσον στάθηκε όχι τόσο η στρατιωτική καθήλωση της χωλαίνουσας, αμερικανικής υπερδύναμης στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, όσο η μεγάλη οικονομική κρίση της τελευταίας τριετίας, με τις δυνητικά τεράστιες γεωπολιτικές επιπτώσεις της. Ο Βρετανός ιστορικός κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τη δημοσιονομική κρίση των ΗΠΑ, με την επικίνδυνη κλιμάκωση του χρέους και του ελλείμματος, εκτιμώντας πως η Ουάσιγκτον θα αναγκαστεί να περικόψει σοβαρά τις στρατιωτικές δαπάνες και τις γεωπολιτικές φιλοδοξίες της.
Ούτε ο έτερος πυλώνας της Δυτικής κυριαρχίας, η Ευρωπαϊκή Ενωση, πρέπει να αισθάνεται καλύτερα. Κάτω από τον τίτλο «Ο θάνατος του ευρωπαϊκού ονείρου», ο αρθρογράφος των Financial Times Γκίντεον Ράχμαν σημείωνε σχετικά:
«Με την ενεργοποίηση της συνθήκης της Λισσαβώνας, ορισμένοι Ευρωπαίοι ηγέτες ονειρεύονταν μια νέα παγκόσμια τάξη, όπου η Ε.Ε. θα αναγνωριζόταν, επιτέλους, ως παγκόσμια υπερδύναμη, πλάι στις ΗΠΑ και στην Κίνα. Τις τελευταίες εβδομάδες, η Ευρώπη όντως τράβηξε την παγκόσμια προσοχή, αλλά όχι με τον τρόπο που θα ήθελε. Αντί να θαυμάζει την Ευρώπη για τον δυναμισμό και την ισχύ της, ο υπόλοιπος κόσμος παρακολουθεί την κλιμακούμενη οικονομική κρίση της ηπείρου με συναισθήματα αγωνίας και τρόμου. Το να παρακολουθεί κανείς τον αγώνα για τη σωτηρία του ευρώ από την Ουάσιγκτον ή το Πεκίνο μοιάζει λίγο με το να παρακολουθεί ένα αυτοκινητικό δυστύχημα στην απέναντι λωρίδα. Είναι από μόνο του κακό να είσαι θεατής, αλλά υπάρχει ο πρόσθετος φόβος ότι μπορεί να σε χτυπήσουν ιπτάμενα εξαρτήματα».
Ωστόσο, παρόμοιες προφητείες περί «παρακμής» ή «τέλους» της Δυτικής κυριαρχίας έχουν διατυπωθεί πολλές φορές, στη διάρκεια του τελευταίου αιώνα, για να διαψευσθούν στην επόμενη στροφή της Ιστορίας. Για παράδειγμα, το 1987, ο Αμερικανός ιστορικός Πολ Κένεντι προκάλεσε παγκόσμια αίσθηση με το σημαντικό βιβλίο του «Ανοδος και πτώση των μεγάλων δυνάμεων», το οποίο προέβλεπε παρακμή της Αμερικής και της Δυτικής Ευρώπης και μετατόπιση του πλανητικού κέντρου βάρους στην Απω Ανατολή, με επικεφαλής την Ιαπωνία. Λίγα χρόνια αργότερα, η Σοβιετική Ενωση είχε διαλυθεί και η Ιαπωνία έμπαινε σε φάση μακρόχρονης ύφεσης, η Αμερική αναδυόταν ως η μόνη υπερδύναμη και η Ευρώπη έβαζε τα θεμέλια του ευρώ. Είναι πάντα πιο ασφαλές, για τον ιστορικό, να προβλέπει το… παρελθόν, παρά το μέλλον!
http://news.kathimerini.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούνται οι φίλοι που καταθέτουν τις απόψεις τους να χρησιμοποιούν ψευδώνυμο για να διευκολύνεται ο διάλογος. Μηνύματα τα οποία προσβάλλουν τον συγγραφέα του άρθρου, υβριστικά μηνύματα ή μηνύματα εκτός θέματος θα διαγράφονται. Προτιμήστε την ελληνική γλώσσα αντί για greeklish.