Αναδιάρθρωση στην αντικατασκοπία

Tου David Ignatius - Aρθρογράφου της Washington Post

Ο πρόεδρος Ομπάμα απέλυσε τον περασμένο μήνα τον ναύαρχο Ντένις Μπλερ από το αξίωμα του διευθυντή της εθνικής υπηρεσίας πληροφοριών, απηυδισμένος από την έλλειψη συντονισμού μεταξύ των υπηρεσιών αντικατασκοπίας και ανήσυχος ότι ο απόστρατος αξιωματικός των «τεσσάρων αστέρων» μάλλον προτιμούσε να διατυπώνει προσωπικές απόψεις αντί να ανταλλάσσει απόρρητες πληροφορίες.

Ο κ. Μπλερ έχασε στα σημεία όσον αφορά τις σχέσεις του με τον πρόεδρο και με τους συμβούλους του, όταν η κριτική του εις βάρος της CIA έγινε ιδιαίτερα προφανής. Όπως και άλλοι αξιωματικοί του στρατού, ο κ. Μπλερ πίστευε ότι η υπηρεσία σε ορισμένες αποστολές της υστερούσε σε εκπαίδευση και δεν γνώριζε επαρκώς το ιστορικό των υποθέσεων, ενώ οι αξιωματικοί της υπηρεσίας πίστευαν ότι ήταν ικανοί για όλα, οπότε συχνά ενεργούσαν χωρίς να σκεφτούν.


Η απόφαση της απόλυσης του Μπλερ, που μαγειρευόταν εδώ και μήνες, έδωσε το ελεύθερο στον πρόεδρο Ομπάμα να αναδιαρθρώσει το Γραφείο του Διευθυντή της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (DNI), αξίωμα ασαφώς προσδιορισμένο με πενιχρές επιδόσεις τα τελευταία πέντε χρόνια.

Αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου ισχυρίζονται ότι ο Ομπάμα θέλει κάποιον που να διευθύνει και να συντονίζει αντί ενός «τσάρου των μυστικών πληροφοριών», κάποιον που να προσπαθήσει να καθοδηγήσει τις 16 αυτόνομες υπηρεσίες που αναφέρονται σε αυτόν. Οι αξιωματούχοι χρησιμοποιούν εκφράσεις όπως «ενορχήστρωση», «συνεργασία», «ενσωμάτωση» και «συγχρονισμός», όταν αναφέρονται στις προσδοκίες του προέδρου.

Ο πρόεδρος δεν θέλει ο DNI να θέτει τη λήψη αποφάσεων υπό την προεδρική αιγίδα, με τον τρόπο που προσπαθούσε να το πετύχει ο Μπλερ. Το μυστικό για να γίνεται σωστά η δουλειά, όπως λέει ένας αξιωματούχος του Λευκού Οίκου, είναι «σωστή εκτίμηση χωρίς πατρονάρισμα».

Ο Ομπάμα έχει επιλέξει τον «νέο DNI». Είναι ο Τζέιμς Κλάπερ, άλλος απόστρατος αξιωματικός της αεροπορίας, «τριών αστέρων», που τώρα υπηρετεί ως υφυπουργός Αμυνας, αρμόδιος του τομέα πληροφοριών. Αξιωματούχος του Λευκού Οίκου τον περιγράφει ως «ιδανικά κατάλληλο» για το αξίωμα, επειδή έχει θητεύσει σε διάφορες ανώτερες θέσεις της αντικατασκοπείας, χωρίς να αποκτήσει γραφειοκράτες εχθρούς.

Ο Κλάπερ πήρε το χρίσμα όταν ο Ομπάμα τού ζήτησε, στις αρχές Μαΐου, να γράψει μνημόνιο στο οποίο να περιγράφει με συνοπτικό τρόπο ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος του DNI. Εξαρχής φάνηκε η μανία του με τον συντονισμό, λέει ο αξιωματούχος του Λευκού Οίκου. Ένα δεύτερο πλεονέκτημα είναι η εύνοια του προϊσταμένου του Κλάπερ, του υπουργού Αμυνας Ρόμπερτ Γκέιτς, του οποίου την κρίση εμπιστεύεται ο πρόεδρος Ομπάμα.

Εφόσον η επιλογή αυτή επισφραγιστεί, πρώτη δουλειά του Κλάπερ θα είναι να αναπροσαρμόσει τον ρόλο της Υπηρεσίας· του έχει ζητηθεί να κάνει τις δικές του προτάσεις σε σχέση με την καθημερινή ενημέρωση του προέδρου. Έως τώρα ο υπεύθυνος της CIA για την ενημέρωση συνοδεύεται κάθε πρωί από τον DNI ή τον υποδιευθυντή του. Στον Λευκό Οίκο όμως αμφισβητούν τη χρησιμότητα της καθημερινής παρουσίας ενός ανώτερου εκπροσώπου του DNI. Ο πρόεδρος και οι βοηθοί του θέλουν τις πληροφορίες από πρώτο χέρι.

Οι επιφυλακτικοί μπορούν εν προκειμένω να ισχυριστούν ότι η CIA αποκεφάλισε τον αρχηγό μιας υπηρεσίας, δυνάμει απειλητικής για την ίδια. Ετσι ερμήνευσαν οι υποστηρικτές του Μπλερ τα γεγονότα. Επιμένουν ότι τα βάσανα του Μπλερ άρχισαν μόλις αυτός αμφισβήτησε τη δυνατότητα του διευθυντή της CIA Λέον Πανέτα να ελέγχει τους σταθμάρχες του εξωτερικού και τα σχέδια για μυστικές αποστολές.

Τα ήθη και τα έθιμα της CIA όντως επενεργούν διαβρωτικά, πολύ συχνά γίνονται εμπόδιο στις επιδόσεις και την υπευθυνότητα. Στην περίπτωσή μας όμως, νομίζω ότι ο Ομπάμα έχει ορθώς συλλάβει το θέμα του DNI. Εγώ εξάλλου έχω επανειλημμένα ισχυριστεί πριν ακόμη από την αναδιάρθρωση των μυστικών υπηρεσιών το 2004, ότι η μεταρρύθμιση ήταν προσανατολισμένη σε λανθασμένη κατεύθυνση, ότι αντί να βελτιώσει την επιχειρησιακή και αναλυτική ικανότητα, θα επέφερε επιπλέον γραφειοκρατική επιβάρυνση.

Η απόφαση του Ομπάμα να διώξει τον Μπλερ δικαιώθηκε σε μελέτη που κατέθεσε τον περασμένο μήνα η Συμβουλευτική Επιτροπή Μυστικών Πληροφοριών.

Η περίπτωση του DNI παραμένει εξόχως ενδιαφέρουσα, διότι από αυτήν προκύπτει ο τρόπος με τον οποίο ο Ομπάμα αντιμετωπίζει θέματα μυστικών υπηρεσιών. Θέλει γεγονότα και όχι σχόλια, είναι καχύποπτος με άτομα σαν τον Μπλερ που εκφράζουν προσωπικές απόψεις, αλλά εκτιμά ανθρώπους χαμηλού προφίλ, όπως ο Γκέιτς. Θέλει να έχει την εποπτεία των μυστικών υπηρεσιών όχι από κάποιο ξεχωριστό φέουδο, αλλά μέσα από τον Λευκό Οίκο, όπου ο πρώην αξιωματούχος της CIA Τζον Μπρέναν υπηρετεί ως αναπληρωτής σύμβουλος εθνικής ασφαλείας.

Αναμφισβήτητο είναι ότι ο πρόεδρος αυτός χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες με επιθετικό τρόπο. Η απόλυση του Μπλερ είναι ένδειξη ότι έχει αποφασίσει να αναδιαρθρώσει τις δομές για να έχει καλύτερες επιδόσεις.