The Last Stand

Nathaniel Philbrick
The Last Stand
Penguine, 2010

Της Michiko Kakutani
The New York Times Book Review

Λίγα μόνο γεγονότα στην αμερικανική ιστορία έχουν προκαλέσει τόσο σχολιασμό όσο η Μάχη του 1876 του Λιτλ Μπίγκχορν, και ο George Armstrong Custer έχει γίνει μια από τις πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες που έχουν μυθοποιηθεί μέχρι το σημείο της γελοιογραφίας: δοξάζεται ως μια ρομαντική εικόνα του συνοριακού ατομικισμού και λοιδορείται ως ένα είδωλο που αναζητά τη δόξα του γενοκτονικού μίσους.

Δεν είναι ξεκάθαρο γιατί ο Nathaniel Philbrick αποφάσισε ότι ο κόσμος χρειάζεται ακόμη ένα βιβλίο για τον Custer. Το “Last Stand” δείχνει ξεκάθαρα ότι ο Philbrick προέβη σε μια κολοσσιαία έρευνα την οποία ενέταξε σε μια παρεμφατική και κινηματογραφική αφήγηση. Ωστόσο, λίγα καινούρια στοιχεία προσφέρει για τον Cluster.


Όπως έκανε και στο “Mayflower”, ο Philbrick προσπάθησε να μεταδώσει τη συμπάθειά του για τους χαρακτήρες του, εκτελώντας μερικές φορές ακροβασίες που έρχονται επικίνδυνα κοντά σε εξορθολογισμό της συμπεριφοράς του Custer. Παρουσιάζει τις απόψεις των Λακότα, που είδαν τα εδάφη των προγόνων τους να κλέπτονται από λευκούς άνδρες, αλλά και των στρατιωτών του έβδομου Ιππικού, πολλοί από τους οποίους ήταν φτωχοί μετανάστες, οι οποίοι «δεν είχαν άλλες επιλογές εργασίας». Μας δίνει επίσης ένα συγκινητικό πορτρέτο του κύριου ανταγωνιστή του Custer, του σοφού ανθρώπου και μεγάλου αρχηγού των Λακότα, του Καθιστού Ταύρου, ο οποίος γενναία προσπάθησε να προστατεύσει το μέλλον του λαού του.

Ο Philbrick θυμίζει εύστροφα το πανέμορφο αλλά ανελέητο τοπίο αυτού του πολέμου. Και βασισμένος σε ημερολόγια και προφορικές ιστορίες, μεταφέρει επίσης τις δυσκολίες των επιζώντων στο Great Plains: τα σωματική ρίγη και την απομόνωση που βίωναν οι απλοί στρατιώτες ιππικού, ορισμένοι εκ των οποίων μόλις που ήξεραν πώς να ιππεύσουν καθώς και την απειλή λιμού που αντιμετώπιζαν οι Ινδιάνοι αφού τα κοπάδια βουβαλιών από τα οποία εξαρτώνταν, εξαφανίστηκαν λόγω των σιδηρόδρομων και των εποίκων. Το βιβλίο μεταφέρει πόσο εκπληκτικά απόμακρος κόσμος ήταν η Αμερική λιγότερο από 150 χρόνια πίσω. Πολλοί Ινδιάνοι εξακολουθούσαν να έχουν μια νομαδική ζωή, μεταφέροντας τα αντίσκηνα και τα άλογά τους από τοποθεσία σε τοποθεσία και οι πολεμιστές χρησιμοποιούσαν τόξα, βέλη και τουφέκια.

Ο Custer που προκύπτει από το “The Last Stand” είναι αναγνωρίσιμος από παλαιότερα βιβλία και ταινίες: υπερόπτης, νάρκισσος, γενναίος, τολμηρός, αποφασισμένος, ανυπόμονος και διψασμένος για δόξα. Κατά τη διάρκεια του βιβλίου ο Philbrick προσφέρει μια γνώριμη ποικιλία λόγων για την καταδικασμένη απόφαση του Custer να ηγηθεί μιας μάχης με εκατοντάδες άνδρες ενάντια σε μια μικρή ομάδα Ινδιάνων.

Μέσω του βιβλίου ο Philbrick φαίνεται να ψάχνει για ελαφρυντικούς παράγοντες για λογαριασμό των χαρακτήρων του. Παραθέτει ένα απόσπασμα από το βιβλίο του Custer με τίτλο “My Life in Plains” που δείχνει ότι είχε κάποια συμπάθεια για τους αποκαλούμενους εχθρικούς Ινδιάνους, όπως ήταν ο Καθιστός Ταύρος. Παράλληλα ο Philbrick δίνει στον αναγνώστη δηκτικά πορτρέτα του Marcus Reno και του Frederick Benteen, ηγέτες του τάγματος που είχαν κακές σχέσεις με τον Custer και οι οποίοι δεν συμπεριφέρθηκαν τιμητικά στη Μάχη του Λιτλ Μπίγκχορν. Και υποστηρίζει ότι ο ανώτερος του Custer, στρατηγός Alfred Terry, ήταν το άτομο που «κινούσε τα πιόνια της σκακιέρας» - αυτός που, «ίσως περισσότερο από κάθε άλλο πρόσωπο», φέρει την ευθύνη για την «αθροιστική τραγωδία».

Στο τέλος, ωστόσο, η προσέγγιση του Philbrick προς τον Custer δεν είναι ιδιαίτερα πειστική. Το πιο συναρπαστικό πορτρέτο σε αυτό το βιβλίο είναι αυτό του μεγάλου αντίπαλου του Custer, του Καθιστού Ταύρου, ο οποίος, καταλήγει ο Philbrick, δεν ήταν μόνο ένας εξαίσιος πολεμιστής αλλά επίσης ένας «ηγέτης, προφήτης και πολιτικός».