Τα σύνορα είναι μόνο το πρώτο βήμα

Η συνταγή Ομπάμα στη Μέση Ανατολή

The Economist

Το βράδυ της Πέμπτης, ο Μπαράκ Ομπάμα αποκάλυψε τη δική του συνταγή για τη διχοτόμηση της Παλαιστίνης. «Τα σύνορα του Ισραήλ και της Παλαιστινιακής Αρχής πρέπει να βασίζονται στη γραμμή της εκεχειρίας του 1967», δήλωσε ο Αμερικανός πρόεδρος. «Οι δύο πλευρές, βέβαια, θα κληθούν να συμφωνήσουν για ανταλλαγές εδαφών έτσι ώστε τόσο το ένα όσο και το άλλο κράτος να αποκτήσουν ασφαλή και διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορα», συμπλήρωσε ο ίδιος.

Δεν πρόκειται, φυσικά, για κάποια ριζική αλλαγή της πάγιας πολιτικής των ΗΠΑ στο εν λόγω ζήτημα. Η γραμμή του 1967, που χωρίζει το Ισραήλ από τη Δυτική Οχθη και τη Λωρίδα της Γάζας, αποτελούσε ανέκαθεν σημείο έναρξης των διαπραγματεύσεων για τη διευθέτηση του Παλαιστινιακού. Την Πέμπτη, ωστόσο, τα τέσσερα δεκαδικά στοιχεία έγιναν για πρώτη φορά επίσημη πολιτική των ΗΠΑ. Οι ειδήμονες του Μεσανατολικού αναρωτιόντουσαν για ώρες ολόκληρες πριν από την ομιλία του Αμερικανού προέδρου στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ αν, εντέλει, θα το επισημοποιούσε.

Ο λόγος για τον οποίο κανείς δεν μπορούσε να είναι σίγουρος σχετίζεται με το πρόσωπο που θα φιλοξενούσε στον Λευκό Οίκο λίγες ώρες αργότερα. Αυτός δεν ήταν άλλος από τον πρωθυπουργό του Ισραήλ, Μπέντζαμιν Νετανιάχου. Ο τελευταίος ουδέποτε αποδέχτηκε την αρχή της ίδρυσης παλαιστινιακού κράτους στο 100% των συνόρων του 1967. Λίγο πριν επιβιβαστεί στο αεροπλάνο για την Ουάσιγκτον, ο κ. Νετανιάχου ξεκαθάρισε με κομψό, η αλήθεια είναι, τρόπο πως δεν πρόκειται να αποδεχτεί κάτι τέτοιο.

Με τους φιλειρηνικούς

Πέρα από την αναφορά στο 1967, εκείνο που προξένησε εντύπωση είναι η εσκεμμένη υιοθέτηση από πλευράς του κ. Ομπάμα όλων των θέσεων του φιλειρηνικού στρατοπέδου στο Ισραήλ, το οποίο βρίσκεται σήμερα στην αντιπολίτευση. «Δεδομένου ότι ο πληθυσμός των Παλαιστινίων που ζουν δυτικά του Ιορδάνη αυξάνεται, το στάτους κβο δεν μπορεί να διατηρηθεί για πολύ ακόμα», επισήμανε ο κ. Ομπάμα. «Το όραμα ενός εβραϊκού και συνάμα δημοκρατικού κράτους δεν μπορεί να υλοποιηθεί όσο υφίσταται η κατοχή», τόνισε. Ο κ. Ομπάμα δεν παρέλειψε, βέβαια, να καταστήσει σαφές ότι οι ΗΠΑ παραμένουν στο πλευρό του Ισραήλ. «Ακριβώς επειδή μας ενώνουν δεσμοί πραγματικής φιλίας, έχουμε υποχρέωση να λέμε στους Ισραηλινούς την αλήθεια», ξεκαθάρισε και προειδοποίησε τους Παλαιστινίους ότι δεν θα επιτρέψει ενέργειες στην κατεύθυνση της διεθνούς απομόνωσης του Ισραήλ στα Ηνωμένα Εθνη.

Εξίσου σημαντική είναι η προσπάθεια του κ. Ομπάμα να «ενσωματώσει» στη νέα απόπειρα αναβίωσης της ειρηνευτικής διαδικασίας το ευρύτερο πλαίσιο της «αραβικής άνοιξης». Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, ο Αμερικανός πρόεδρος ανέλυσε τις εξελίξεις στον αραβικό κόσμο και δεσμεύτηκε πως οι ΗΠΑ θα στηρίξουν και θα ενισχύσουν τα δημοκρατικά κινήματα στη βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή. «Αποδεχόμασταν την κατάσταση στην περιοχή για πολλές δεκαετίες, αλλά σήμερα μας παρουσιάζεται μια πραγματική ευκαιρία να κάνουμε, επιτέλους, τα πράγματα όπως θα έπρεπε να είναι», δήλωσε ο κ. Ομπάμα, πριν διαφωνήσει δημόσια με μια προγενέστερη δήλωση του κ. Νετανιάχου περί δραματικών αλλαγών που δεν επιτρέπουν την πρόοδο στην ειρηνευτική διαδικασία. «Διαφωνώ ριζικά», υπογράμμισε. «Καθώς οι λαοί της περιοχής απαλλάσσονται από τα βάρη του παρελθόντος, η ανάγκη για τον τερματισμό της αραβο-ισραηλινής διένεξης είναι μεγαλύτερη από ποτέ», σημείωσε ο κ. Ομπάμα.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, λοιπόν, προτείνει την άμεση διευθέτηση των «πρακτικών» ζητημάτων της διένεξης, δηλαδή των συνόρων και της ασφάλειας, ώστε να αφεθούν για αργότερα εκείνα που είναι πιο «συναισθηματικής φύσεως», όπως το καθεστώς της Ιερουσαλήμ και η υπόθεση των προσφύγων.