Ανοιγμα του Ιράν προς τις ΗΠΑ;

Tου David Ignatius Aρθρογράφου της Washington Post

Οταν στην Τεχεράνη ξεσπάει πολιτική αναταραχή, η κατάσταση συχνά διαπλέκεται με την υπόθεση ενός πιθανού ανοίγματος προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εν προκειμένω, ίσως κάτι τέτοιο συμβαίνει και με την περίπτωση του καβγά ανάμεσα στον πρόεδρο Μαχμούντ Αχμεντινετζάντ και τον ανώτατο πνευματικό ηγέτη Αλί Χαμενεΐ.

Κεντρικό πρόσωπο στη διαμάχη αυτή είναι ο Εσφαντιάρ Ραχίμ-Μασαΐ, πρώην διευθυντής του προεδρικού γραφείου και επίλεκτος, ως λέγεται, διάδοχος του Αχμεντινετζάντ στις προεδρικές εκλογές του 2013. Λέγεται, επίσης, ότι τους τελευταίους μήνες ο Μασαΐ άρχισε κύκλο επαφών και επιχείρησε να ανοίξει διάλογο με τις ΗΠΑ. Το άνοιγμα αυτό είναι προέκταση της προσπάθειας του Αχμεντινετζάντ να διερευνήσει το 2009 τη δυνατότητα σύναψης συμφωνίας για τα πυρηνικά με τη Δύση. Και τότε του έκοψε την ορμή ο Χαμενεΐ. Παραδόξως, ο σκληροπυρηνικός Ιρανός πρόεδρος πολύ θα ήθελε να πιστωθεί μια συμφωνία, η οποία θα χαλάρωνε την απομόνωση του Ιράν και θα διευκόλυνε τις επαφές και τη συνεργασία με τη Δύση.


Η πολιτική ζύμωση στην Τεχεράνη είναι μια ακόμη ένδειξη της Αραβικής Ανοιξης, του σεισμού αυτού που συγκλονίζει ολόκληρη τη Μέση Ανατολή. Υπό το κράτος των εξελίξεων και ο Αχμεντινετζάντ και ο Χαμενεΐ αντιλαμβάνονται ότι η νομιμότητα του ολοένα και πιο απομονωμένου καθεστώτος τους απειλείται. Το περιβάλλον του προέδρου φαίνεται να ευνοεί το άνοιγμα. Ο Χαμενεΐ και το ιερατείο προτιμούν ακόμη μεγαλύτερη περιχαράκωση.

Πηγές ισχυρίζονται ότι ο Μασαΐ έχει εκδηλώσει την επιθυμία του να συναντηθεί με Αμερικανούς εκπροσώπους. Συνάντηση δεν υπήρξε, προφανώς επειδή η Ουάσιγκτον δεν γνωρίζει τι ακριβώς αντιπροσωπεύει ο Μασαΐ ή ποιο είναι το χρονοδιάγραμμά του για τις συνομιλίες. Παρόλο που ο πρόεδρος Ομπάμα δεν απέσυρε ποτέ την προσφορά του για συνομιλίες με το Ιράν, θα ήταν παρακινδυνευμένο οι ΗΠΑ να έλθουν σε επαφή με μία μόνο φατρία.

Οι φήμες οργιάζουν για τα ταξίδια του Μασαΐ, πιθανότατα λοιπόν ο Χαμενεΐ και οι σύμμαχοί του γνωρίζουν τις προσπάθειές του να ανοίξει δίαυλο επικοινωνίας με την Ουάσιγκτον. Μια ανασκόπηση του ιρανικού Τύπου εξηγεί τις πρόσφατες επιθέσεις των μουλάδων εναντίον του Μασαΐ και του αφεντικού του, του Αχμεντινετζάντ, της «διεστραμμένης ομάδας», η οποία κατά τον πιστό σύμμαχο του Χαμενεΐ, τον πρόεδρο της Βουλής Αλί Λαριτζανί, θα αποτύχει.

Ο Αχμεντινετζάντ μποϊκοτάρισε τις συνόδους του υπουργικού συμβουλίου επί 10 ημέρες τον Απρίλιο. Οταν επέστρεψε πριν από μία εβδομάδα, δήλωσε ότι είναι «έτοιμος να υπερασπιστεί τον Χαμενεΐ μέχρι θανάτου», ότι είναι «πιστός υπηρέτης του πολιτικού συστήματος». «Πρέπει να υπάρχει αιτία για την παραπομπή μου. Τι έκανα;», αναρωτήθηκε, σύμφωνα με ιρανικά δημοσιεύματα, που ισχυρίζονται ότι η πολιτική διαμάχη ξέσπασε, όταν ο Αχμεντινετζάντ και ο Μασαΐ επιχείρησαν να ελέγξουν το υπουργείο Πληροφοριών. Ο επικεφαλής Χεϊντάρ Μοσλεχί παραιτήθηκε, αλλά στις 20 Απριλίου ο Χαμενεΐ τον αποκατέστησε. Ακολούθησε δημόσια επίπληξη του Αχμεντινετζάντ.

Ο Μασαΐ περιγράφεται ως έξυπνος διαχειριστής, ο οποίος, όπως ο Αχμεντινετζάντ, δεν εμπιστεύεται το ιερατείο. Η απέχθεια είναι αμοιβαία. Ο Μοχτάμπα Ζολνούρ, προσκείμενος στον Χαμενεΐ, ισχυρίζεται ότι πρόεδρος αυτή τη στιγμή είναι στην πραγματικότητα ο Μασαΐ. «Αυτοί θέλουν το Ισλάμ χωρίς το ιερατείο», λέει. Ο Μασαΐ δεν είναι ο μόνος που θέλησε να συναντηθεί με τους Αμερικανούς. Λέγεται ότι πέρυσι ανάλογες διαθέσεις είχε επιδείξει ο Μοχάμεντ Μπαγκέρ Γκαλιμπάφ, δήμαρχος της Τεχεράνης, αντίπαλος του Αχμεντινετζάντ και προσκείμενος ως λέγεται στον Χαμενεΐ.

Το εξόχως ενδιαφέρον στην υπόθεση είναι ότι η πάλη εξουσίας στην ιρανική ηγεσία εκδηλώνεται τη στιγμή κατά την οποία οι μουσουλμάνοι, από το Μαρόκο μέχρι το Πακιστάν, αμφισβητούν τα καθεστώτα τους και ζητούν δημοκρατικές ελευθερίες. Ο αναβρασμός στο εσωτερικό του Ιράν μοιάζει αλλιώτικος, εκφρασμένος στο σιιτικό πολιτικοθρησκευτικό ιδίωμα. Και όμως, είναι μέρος της ίδιας διαδικασίας.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_2_15/05/2011_442197