H Νότια Υεμένη έχει βυθιστεί σε ένα επικίνδυνο χάος

Το κενό εξουσίας αφήνει τους Νότιους να κάνουν ό,τι θέλουν, από ίδρυση «ισλαμικού εμιράτου» έως σχέδια για απόσχιση

The Economist

Ανάμεσα σε ένα άγαλμα της βασίλισσας Βικτωρίας και της πάλαι ποτέ ανατολικογερμανικής πρεσβείας, αυτονομιστές που θέλουν το νότιο κομμάτι της Υεμένης να αποσχιστεί από το κάποτε κυρίαρχο αλλά σήμερα παραπαίον βόρειο τμήμα της χώρας συναντιούνται στο κέντρο του Αντεν, πρωτεύουσα της μέχρι πριν από δύο δεκαετίες ανεξάρτητης Δημοκρατίας της Νότιας Υεμένης. Καταπιεσμένοι μέχρι πρόσφατα ως εχθροί του κράτους, σήμερα συγκεντρώνονται ανοιχτά, προωθώντας το σχέδιό τους για αναζωογόνηση της ανεξαρτησίας του νότιου κομματιού της χώρας.

Ωστόσο, πρώτος στόχος τους είναι να συμπήξουν μία άμυνα του λιμανιού εναντίον συμμοριών ισλαμιστών, που έχουν καταλάβει γειτονικές πόλεις και μία σειρά χωριά καθώς και του εθνικού στρατού, που παραμένει πιστός σε μία παραπαίουσα κυβέρνηση στη Σανάα, την πρωτεύουσα της χώρας στον Βορρά.

Οι κάτοικοι του υεμενίτικου Νότου επί μακρόν αισθάνονταν πολίτες β΄ κατηγορίας. Διοικούμενο από τους Πορτογάλους, τους Οθωμανούς Τούρκους και στη συνέχεια -ώς το 1967- από τους Βρετανούς, το Αντεν έπεσε στα χέρια των Σοβιετικών ως πρωτεύουσα της Νότιας Υεμένης μέχρι το 1990, οπότε επανενώθηκε με τη Βόρειο Υεμένη. Ο γάμος δεν ήταν ευτυχισμένος.

Πολλοί κάτοικοί του και άλλοι Νότιοι λένε ότι μισούν τον πρόεδρο Σαλέχ, ένα Βόρειο, ο οποίος μέχρι την πρόσφατη φυγή του στη Σαουδική Αραβία μετά τον τραυματισμό του, κυβερνούσε τη χώρα από τη Σανάα. Λέγεται ότι ο Σαλέχ έχει διοχετεύσει τον πλούτο του από το πετρέλαιο του Νότου και της Ανατολής και έχει αναθέσει σε ημέτερους ανθηρές δουλειές στην κυβέρνηση και επιχειρήσεις.

«Η βρετανική αποικιοκρατία ήταν ήπια σε σχέση με αυτήν τη νέα κατοχή», λέει ένας κάτοικος του Αντεν, αναμασώντας ένα σύνηθες επιχείρημα: «είναι βίαιη με έκδηλο το φυλετικό στοιχείο και την άγνοια». Οταν στις 24 Ιουνίου στρατιώτες από τον τακτικό στρατό άνοιξαν πυρ εναντίον συμμετεχόντων σε κηδεία, αναχαιτίστηκαν με αυτόματα όπλα και χειροβομβίδες σε μία μάχη που διήρκεσε ώρες. Ολόκληρες συνοικίες του Αντεν θωρακίστηκαν με σημαίες της παλιάς νότιας Δημοκρατίας.

Πολύμηνες διαδηλώσεις και ένας επιταχυνόμενος ρυθμός αποσκιρτήσεων από τις ένοπλες δυνάμεις οδήγησαν σε συρρικνούμενο έλεγχο της χώρας από το καθεστώς. Γκριζομάλληδες Νότιοι αυτονομιστές θυμούνται όταν μοιράζονταν τα κελιά τους με βόρειους αντάρτες της δυναστείας των Χουτί και με ισλαμιστές. Τώρα διαφωνούντες όλων των πολιτικών αποχρώσεων αναπληρώνουν το κενό ασφαλείας, χαράσσοντας τα φέουδά τους. Η επαρχία του Αμπιάν, βορειοανατολικά του Αντεν, τελεί υπό τον έλεγχο των «στρατιωτών της Σαρία», καθώς ο εθνικός στρατός αποσύρθηκε από τις αγροτικές του βάσεις εκτός Αντεν τον Μάιο. Με βαρύ οπλισμό και ένα δίκτυο υποστήριξης η ομάδα αυτή υποχρέωσε τους ντόπιους να διαφύγουν και ανακήρυξε την ίδρυση «ισλαμικού εμιράτου» στις ερημωμένες πόλεις που ελέγχουν. Σπέρνοντας τον πανικό, οι σκιώδεις θύλακές τους ξεφυτρώνουν κατά μήκος του Νότου. Ανατολικά του Αντεν, οι ισλαμιστές ελέγχουν την πόλη του Ζινζιμπάρ, όπου τουλάχιστον 50 άτομα έχασαν τη ζωή τους τις τελευταίες μέρες. Αν ο στρατός αποτύχει να ανακτήσει τον έλεγχο, οι ισλαμιστές θα μπορούσαν να φτάσουν μέχρι το ίδιο το Αντεν. Πριν από δύο εβδομάδες εκατοντάδες φανατικοί ανέλαβαν προσωρινά τον έλεγχο της Χαφτά, την πρωτεύουσα της γειτονικής επαρχίας Λαχέζ, βόρεια του Αντεν, μόνο και μόνο για να διαλυθούν λίγες μέρες αργότερα.

Ορισμένες από αυτές τις ομάδες έχουν δεσμούς με ακραίους φυλάρχους και αξιωματούχους των μυστικών υπηρεσιών, που είναι βετεράνοι όχι απλώς στον πόλεμο του Αφγανιστάν κατά των Ρώσων, αλλά και στον ιερό πόλεμο κατά του υποτιθέμενου αθεϊστικού σοσιαλιστικού Νότου στον πόλεμο για την ενοποίηση του 1994, τον οποίο κέρδισε τελικά ο Βορράς. Η αμερικανική κυβέρνηση έσπευσε να κατηγορήσει αυτές τις ομάδες ότι αποτελούν βιτρίνα της Αλ Κάιντα, νομιμοποιώντας τη χρήση μη επανδρωμένων πυραύλων εναντίον τους. Ο Νότος έχει βυθιστεί σε ένα επικίνδυνο χάος, το οποίο δεν ελέγχεται από την κυβέρνηση στη Σανάα.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_2_02/07/2011_447912