ATLANTIC

Simon Winchester
ATLANTIC
Harper/HarperCollins Publishers, 2010


Του Bruce Barcott
The New York Times Book Review


Τα βιβλία του Simon Winchester είναι συχνά εμπνευσμένα από δραματικά γεγονότα: ανθρωποκτονίες, εκρήξεις και σεισμούς. Είναι ιστορίες – θρίλερ, τις οποίες ο συγγραφέας παρουσιάζει πολύ έξυνα και με τον δικό του μοναδικό τρόπο. Έγινε γνωστός με το «The Professor and the Madman», ένα συγκλονιστικό ντοκουμέντο για δολοφονίες, παραφροσύνη και τη δημιουργία του αγγλικού λεξικού Oxford. Η θεματολογία που άγγιξε κατέδειξε την προτίμησή του σε μεγάλα πρακτικά ζητήματα. Το «The Map That Changed the World» περιστρέφεται γύρω από την ιστορία της γεωλογίας και αναδείχθηκε σε ένα δημοφιλές βιβλίο, κατάλληλο ακόμα και για να διαβαστεί στην παραλία. Βιβλία που έγραψε στο αμέσως επόμενο διάστημα είχαν την ίδια επιτυχία με το προηγούμενο, αφού ο συγγραφέας εφάρμοσε την ίδια τακτική, η οποία αποδείχθηκε προσιτή προς τους αναγνώστες και επιτυχημένη. Τα βιβλία αυτά ασχολήθηκαν με ηφαίστεια («Krakatoa») και σεισμούς («A Crack in the Edge of the World»). Τώρα, γυρίζει προς τη θάλασσα.

Στο «Atlantic», ο Winchester επιχειρεί να προσεγγίσει ένα πραγματικά τεράστιο θέμα. «Ήθελα τόσο πολύ να γράψω την ιστορία του ωκεανού», αναφέρει ο Άγγλος συγγραφέας, του οποίου η ζωή έχει χαρακτηριστεί από πολλές και αξέχαστες επαφές με τον Ατλαντικό. «Αλλά πώς και πού ακριβώς ήταν η δομή; Ήμουν, όπως λένε, όλος στη θάλασσα».

Ψάχνοντας για το πλαίσιο, μέσα στο οποίο θα τοποθετούσε την ιστορία του, ο Winchester έπεσε πάνω στις επτά ηλικίες του ατόμου του Σαίξπηρ, από το «As You Like It»: το βρέφος, ο μαθητής, ο εραστής, ο στρατιώτης, η δικαιοσύνη, ο παλιάτσος και ο γέροντας. «Αντιλαμβανόμενοι αυτές τις επτά κατηγορίες», γράφει ο Winchester, «τα στάδια της σχέσης μας με τον ωκεανό θα μπορούσαν να γίνουν καλύτερα κατανοητά». Ή θα μπορούσαν να μπερδευτούν αρκετά για τον αναγνώστη, ο οποίος δεν είναι καθόλου πεπεισμένος ότι οι άνθρωποι σχηματίζουν εμπειρίες από τη σχέση τους με τον ωκεανό.

Η ιστορία του βιβλίου ξεκινά αρκετά καλά. Στο αρχικό τμήμα του βιβλίου, στο οποίο περιγράφονται τα πρώτα μικρά βήματα του ανθρώπου προς τη θάλασσα, υπάρχει σαφήνεια, αλλά και δράμα. Χιλιάδες χρόνια πριν, οι αρχαίοι Μινωίτες (στο ελληνικό νησί της Κρήτης) δάμαζαν τα κύματα της Μεσογείου με ισχυρά και κομψά πλοία, αλλά τους έλειπε το θάρρος να βγουν πιο έξω, στο «ουρλιαχτό» του Ατλαντικού. «Τα ύδατα πέραν από το στενό του Γιβραλτάρ», γράφει ο Winchester, «ήταν απλά πολύ τρομακτικά για να σκεφτούν να τα επισκεφθούν». Γύρω στον έβδομο αιώνα π.Χ., οι Φοίνικες, κατασκεύασαν πλοία ειδικά για να πλεύσουν σε περιοχές που μέχρι τότε δεν πήγε κανείς. Οι περιοχές αυτές σήμερα ονομάζονται Λίβανος και Γιβραλτάρ. Επίσης, τόλμησαν να μεταφερθούν βόρεια κατά μήκος της ακτής της Ιβηρικής. Σύμφωνα με τον Winchester, «αυτό ήταν εξαιρετικά τολμηρό ταξίδι και τόσο επικίνδυνο όσο το να προσπαθήσεις να ταξιδέψεις στο διάστημα, γεμάτο κινδύνους και αβεβαιότητα».

Οι ανταμοιβές, όμως, ήρθαν σε αφθονία. Οι Φοίνικες βρήκαν σαλιγκάρια από τα οποία μπορούσαν να παραγάγουν μία πλούσιο μωβ - βυσσινί χρωστική ουσία που όπως αποδείχθηκε άξιζε πολλά και εκτιμήθηκε έως και 20 φορές περισσότερο από την τιμή του χρυσού. Το σημαντικό επίτευγμα των Φοινίκων, όμως, σύμφωνα πάντοτε με τον συγγραφέα, ήταν ότι, με το ταξίδι τους «ξεκλείδωσαν» για πάντα τον Ατλαντικό.