Το επιτελικό σχέδιο στο Αφγανιστάν

Tου David Ignatius - Aρθρογράφου της Washington Post

Εάν με τις ενημερώσεις προς δημοσιογράφους κερδίζονταν οι πόλεμοι, τότε ο στρατηγός Ντέιβιντ Πετρέους θα έπρεπε να έχει τερματίσει την αποστολή του στο Αφγανιστάν. Ακολουθεί λοιπόν περιγραφή της μεγαλειώδους παρουσίασης που έκανε πρόσφατα στην Καμπούλ και στη συνέχεια ο στρατηγός καλείται να απαντήσει σε κάποια σκληρά ερωτήματα.

Πρώτα κατέφθασαν οι βοηθοί του, φέρνοντας έξι ξύλινα καβαλέτα, λες και επρόκειτο να στήσουν έκθεση ζωγραφικής. Επειτα έφτασαν οι χάρτες, γιγαντιαίοι και τόσο φορτωμένοι με πληροφορίες, που έμοιαζαν με ιστό αράχνης. Τελευταίος έφτασε ο στρατηγός Πετρέους, που χαιρέτισε το ακροατήριο με τον συνήθη τρόπο, εγκάρδιο και ταυτόχρονα ολίγον εριστικό. Εχω παρακολουθήσει τον Πετρέους σε πολλές ενημερώσεις όλα αυτά τα χρόνια, και πάντα μου θυμίζει ταχυδακτυλουργό και μάγο. Μπορεί να έχει ξαναδεί κανείς το κόλπο και να γνωρίζει το τέχνασμα, αλλά και πάλι μαγεύεται. Ο στρατηγός έχει την ικανότητα να κάνει τους ανθρώπους να πιστεύουν ότι το αδύνατο είναι δυνατό. Τα κατάφερε στο Ιράκ και τώρα είναι πολύ πιθανό να τα καταφέρει και στο Αφγανιστάν.

Στο επιτελικό σχέδιο στο Αφγανιστάν, κλασικό επινόημα του Πετρέους, το πρόβλημα αντιμετωπίζεται πολύπλευρα, από όλες τις κατευθύνσεις. Η συγκρότηση αφγανικού στρατού έχει κατεύθυνση από πάνω προς τα κάτω και η εκπαίδευση πολιτοφυλακών, που είναι γνωστές σαν Αφγανική Τοπική Αστυνομία και επανδρώνονται από εκπροσώπους των φυλών, γίνεται από κάτω προς τα πάνω. Η όλη προσπάθεια έχει να κάνει με τη στρατιωτική ισχύ, κυρίως με τις νυχτερινές φονικές επιδρομές των αμερικανικών ειδικών δυνάμεων. Εχει επίσης να κάνει με την αποτελεσματική λειτουργία της διακυβέρνησης στη διεφθαρμένη και αδύναμη αυτή χώρα.

Ο πλέον ενδιαφέρων χάρτης στην τελευταία αυτή ενημέρωση του Πετρέους έχει τίτλο «Επιχείρηση Σταθερότητας στα Χωριά», όπου απεικονίζεται ο τρόπος με τον οποίο οι ειδικές δυνάμεις διασφαλίζουν τον έλεγχο στις πιο απομακρυσμένες ορεινές κοιλάδες της επαρχίας Χελμάντ. Στο διάστημα του 2010, οι ΗΠΑ εντόπισαν θύλακες με γέροντες της φυλής εχθρικούς προς τους Ταλιμπάν. Ετσι έστειλαν εκεί τα πράσινα μπερέ να οργανώσουν την τοπική αντίσταση.

Το σχέδιο λοιπόν είναι τόσο εκτεταμένο, ώστε εύκολα μπορεί να σου διαφύγουν οι εξελίξεις. Δεν υφίσταται «μεγάλη μάχη του Κανταχάρ», αντιθέτως οι Αμερικανοί στρατιώτες προχωρούν στην εκκαθάριση ζωνών, στις οποίες έχουν διεισδύσει οι Ταλιμπάν γύρω από την πόλη. Παράλληλα δημιουργούν πολλά και μικρά προκεχωρημένα μάχιμα φυλάκια με τις αφγανικές δυνάμεις. Η κεντρική ιδέα συνίσταται στην επέκταση των «θυλάκων ασφαλείας», έως ότου οι Ταλιμπάν εκδιωχθούν εντελώς από πληθυσμιακά κέντρα.

Οπως συμβαίνει σε όλους τους πολέμους, έτσι και σε αυτόν η έκβαση είναι τελικώς ζήτημα θελήσεως. Η Αμερική διαθέτει ένα πλεονέκτημα εν προκειμένω, εφόσον ο Πετρέους είναι από τους πιο θεληματικούς και αποφασισμένους ανθρώπους που μπορεί κανείς να γνωρίσει. Δεν αρκεί όμως ο ψυχισμός του νικητή. Η ιστορία διδάσκει ότι τρεις είναι οι συνιστώσες ζωτικής σημασίας στην αντιμετώπιση μιας εξέγερσης: η προσπάθεια συμφιλίωσης, η ανυπαρξία καταφυγίου για τον εχθρό, μια ικανή κυβέρνηση. Ατυχώς, τίποτε από αυτά δεν υπάρχει στο Αφγανιστάν.

Ετσι, επακολουθούν ερωτήματα, στα οποία ο Πετρέους πρέπει να απαντήσει με την αρχή του νέου χρόνου. Είναι ερωτήματα ανθρώπων ειδικευμένων σε θέματα στρατηγικής, εντός και εκτός της αμερικανικής κυβέρνησης, που ελπίζουν στην επιτυχία, φοβούνται όμως ότι δεν απομένει πολύς χρόνος.

• Πώς οι Αμερικανοί θα δημιουργήσουν νέα κίνητρα, ώστε η αφγανική κυβέρνηση να αναλάβει πλήρως τις ευθύνες της; Πώς θα καταφέρουμε κάθε φορά που οι Αφγανοί συγκροτούν με επιτυχία σώμα 10.000 ανδρών και οι Αμερικανοί αποσύρουν ισάριθμους στρατιώτες, οι Αφγανοί να διακρίνουν τα οφέλη;

• Πώς οι ΗΠΑ μπορούν να επιταχύνουν τη διαδικασία της «συμφιλίωσης και ενσωμάτωσης»; Ποιος μπορεί να κινήσει τη διαδικασία με το πάθος για χειραγώγηση του Χένρι Κίσινγκερ; (Ο Πετρέους μπορεί να το κάνει). Μήπως οι προϋποθέσεις για τη συμμετοχή των Ταλιμπάν πρέπει να αλλάξουν;

• Πώς θα λειανθεί η οξεία στάση του Πακιστάν; Πώς θα εμπλακούν οι Πακιστανοί πιο άμεσα στις προσπάθειες συμφιλίωσης; Μήπως πρέπει να τους ζητήσουμε τη συμβουλή τους και να διαπραγματευτούμε με τους φίλους τους στο δίκτυο Χακάνι; Μπορούμε να αποσπάσουμε κάποιο μέρος από τα περίπου 500 δισ. δολάρια του ετήσιου προϋπολογισμού για το Αφγανιστάν, για να εξαγοράσουμε την ειρήνη στις περιοχές των φυλών;

• Πώς θα κάνουμε καλύτερη χρήση της CIA; Ο πόλεμος στο Αφγανιστάν άρχισε ως παραστρατιωτική δράση της υπηρεσίας. Ισως έτσι να πρέπει να λήξει. Πακιστανοί αξιωματούχοι λένε ότι επέτρεψαν στη CIA να εγκαταστήσει νέα βάση στην Κουέτα. Μπορούν να πραγματοποιηθούν περισσότερες μυστικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ και του Πακιστάν στο Βαλουχιστάν και στις περιοχές των φυλών;

• Πώς μπορούν οι ΗΠΑ να αντιμετωπίσουν πιο αποτελεσματικά, αλλά παρασκηνιακά τον γρίφο που ενσαρκώνει ο Αφγανός πρόεδρος Χαμίντ Καρζάι; Μήπως πρέπει να τον πιέσουμε; Να τον αγνοήσουμε; Να τον εγκαταλείψουμε;

Το επιτελικό σχέδιο του Πετρέους είναι το αντίστοιχο της επισκευής μιας σπασμένης καρέκλας που την κολλάς και τη στεριώνεις με μέγγενη. Ομως, κανείς δεν μπορεί να πει πόσο καιρό η μέγγενη των Ηνωμένων Πολιτειών θα αντέξει στην ίδια θέση, πόσο καιρό θα πάρει για να στεγνώσει η «κόλλα» της μετάβασης ή πόσο σάπιο είναι το αφγανικό «ξύλο». Αυτές είναι οι αστάθμητες μεταβλητές που ο Πετρέους πρέπει να συνυπολογίσει, ενώ συνεχίζει να αναζητεί εναγωνίως την επιτυχία.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_1_09/01/2011_428069
(09/01/2011)