Ο διφορούμενος ρόλος του Αλ Τζαζίρα Οι εξεγέρσεις στο Κατάρ έδωσαν άλλο αέρα στο κανάλι από το Κατάρ

Πολλή συζήτηση γίνεται τον τελευταίο καιρό για την ισχύ του Αλ Τζαζίρα, του ειδησεογραφικού καναλιού που ίδρυσε πριν από 15 χρόνια ο εμίρης του Κατάρ σεΐχης Χαμάντ μπιν Χαλίφα αλ-Τάνι με στόχο να παράσχει την ανεξάρτητη ενημέρωση που τα κρατικά κανάλια της περιοχής αγνοούσαν.
Πρώτο το Αλ Τζαζίρα συνειδητοποίησε τη σημασία και το μέγεθος της εξέγερσης στην Τυνησία και των επιπτώσεών της στην περιοχή, και ήταν το αυτό που άνοιξε το παράθυρο στις συνακόλουθες κινήσεις στην Αίγυπτο (επικριτές του λένε ότι τις υποκίνησε).
Τα ακροατήρια σε όλο τον κόσμο ακολούθησαν και η παγκόσμια θεαματικότητα του καναλιού εκτοξεύθηκε. Κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων ημερών των διαδηλώσεων στην Αίγυπτο, οι θεατές που παρακολουθού- σαν το κανάλι μέσω του Διαδικτύου αυξήθηκαν κατά 2.500% και έφτασαν τα 4 εκατ., το 1,6 εκατ. από τους οποίους στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο του αγγλόφωνου τμήματος του καναλιού, Αλ Άνστι. «Ήταν σημείο καμπής για μας με όρους αναγνώρισης της ακεραιότητας του προϊόντος που παράγουμε και δείχνει ότι υπάρχει αληθινή ζήτηση για το περιεχόμενο και την πληροφόρησή μας», ανάφερε.

Αλλά ακόμη στη στιγμή του θριάμβου, τα ερωτήματα σχετικά με το Αλ Τζαζίρα παραμένουν. Παρά τη δεδηλωμένη ανεξαρτησία και τη γενναία δημοσιογραφία, το δίκτυο αναπόφευκτα παίζει έναν πολιτικό ρόλο. Είναι, όπως πολλοί στην περιοχή τού καταλογίζουν, φιλικό σε ισλαμιστικά κόμματα, όπως η Χαμάς και η Χεζμπολάχ. Άλλοι πάλι λένε ότι έχει στόχο ορισμένα καθεστώτα στη Μέση Ανατολή, και με άλλα ότι είναι πιο μαλακό. Και τι ρόλο παίζει, αν παίζει κάποιον, ο πλούσιος υποστηρικτής του στο Κατάρ; Ίσως καλύτερα από όλους το είχε πει ο ανατραπείς πρόεδρος της Αιγύπτου, Χόσνι Μουμπάρακ, κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψής του στα κεντρικά γραφεία του Αλ Τζαζίρα στο Κατάρ: «Κι όλη αυτή η φασαρία, από αυτό το σπιρτόκουτο;».
Το Αλ Τζαζίρα, το οποίο στα αραβικά σημαίνει «Το Νησί», αντιμετωπίζεται με απέχθεια από τους ηγέτες του αραβικού κόσμου, αλλά έχει τον θαυμασμό πολλών απλών Αράβων από την πρώτη στιγμή που εξέπεμψε, το 1996. Ήταν το πρώτο αραβικό δίκτυο που έβγαλε Ισραηλινούς αξιωματούχους και το κανάλι που φιλοξένησε ως επισκέπτες από Σαουδάραβες διαφωνούντες έως φεμινίστριες και ισλαμιστές κληρικούς.
Ένας εργαζόμενος μάλιστα λέει ότι «όταν για πρώτη φορά εμφανίστηκαν Ισραηλινοί στις οθόνες, οι άνθρωποι νόμιζαν ότι το κανάλι χρηματοδοτείται από τη Μοσάντ».
Στις τελευταίες του εβδομάδες στην εξουσία, ο Μουμπάρακ δεν έκρυβε τον θυμό του για τις εκπομπές του Αλ Τζαζίρα για τις διαδηλώσεις κατά της Κυβέρνησής του. Το δίκτυο μετέδιδε ζωντανά από την πλατεία Ταχρίρ και τις 18 ημέρες των διαδηλώσεων, παρά το γεγονός ότι το γραφείο του έκλεισε, οι δημοσιογράφοι του ξυλοκοπήθηκαν και κρατήθηκαν και οι κασέτες και οι εξοπλισμός του κατασχέθηκαν και καταστράφηκαν.
Σύμφωνα με ανώτατες πολιτικές πηγές στην Ευρώπη, σε τηλεφωνικές του επικοινωνίες με δυτικούς ηγέτες κατά τη διάρκεια της εξέγερσης, ο Χόσνι Μουμπάρακ εξέφραζε την άποψη ότι ο σεΐχης Χαμάντ μπιν Χαλίφα αλ-Τάνιεστιάζει στην αναταραχή στην Αίγυπτο με εντολή του Ιράν, κατηγορία που τα στελέχη του καναλιού αρνούνται και λένε ότι τους ενδιαφέρει μονάχα η καλή δημοσιογραφία.
Οι επικριτές του καναλιού όμως επισημαίνουν περιπτώσεις που έκανε πίσω για να αποδείξουν τον πολιτικό ρόλο που μπορεί να παίξει. Αρχικά η κάλυψη της Σαουδικής Αραβίας, της κυρίαρχης οικονομικά και πολιτικά αραβικής δύναμης, ήταν εκτενής. Αλλά το 2002 η Σαουδική Αραβία απέσυρε τον πρεσβευτή της στο Κατάρ σε ένδειξη διαμαρτυρίας για όσα το κανάλι έδειχνε για τη σαουδαραβική πολιτική.
Οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών αποκαταστάθηκαν το 2008, αλλά παρατηρητές λένε ότι το κανάλι κατέβασε τους τόνους της κάλυψης και πρόσφατα αποσιώπησε τελείως μια σύγκρουση μεταξύ του Ναυτικού των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και ενός σαουδαραβικού περιπολικού μετά από μία αντιπαράθεση για ταθαλάσσιασύνορα.
ΑΝΑΜΙΞΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΡ
Η Σαουδική Αραβία θα μπορούσε να προκαλέσει προβλήματα, δήλωσε πηγή στη Βρετανία, που δεν αποκαλύπτει το όνομά της για να μην έχει εργασιακό πρόβλημα, αλλά το Αλ Τζαζίρα επιμένει ότι η Κυβέρνηση του Κατάρ έχει μηδενική ανάμιξη. «Δημοσιογραφικά η Κυβέρνηση του Κατάρ δεν απλώνει χέρι», λέει και προσθέτει ότι «οι αιγυπτιακές Αρχές είχαν ασκήσει μεγάλη πίεση να σταματήσει η κάλυψη από την Αίγυπτο αλλά το κανάλι ήταν αποφασιστικό μπροστά σε αυτήν». Η Ουάσιγκτον αρχικά καλωσόρισε το κανάλι ως παράδειγμα της άνθισης των ελευθερίας του Τύπου στον αραβικό κόσμο, αλλά μετά από τις επιθέσεις στις ΗΠΑ, το 2001, άλλαξε στάση. Η Κυβέρνηση Μπους το κατηγόρησε για προπαγάνδα και ακόμη και δεσμούς με την Αλ Κάιντα και ο Στρατός βομβάρδισε τα γραφεία του δικτύου σε Καμπούλ και Βαγδάτη, όπου σκοτώθηκε ένας δημοσιογράφος. Οι ΗΠΑ είπαν ότι και τα δύο επεισόδια ήταν τυχαία, αλλά κάποιοι στο Αλ Τζαζίρα που ξέρουν τα πράγματα από μέσα, λένε ότι το κανάλι ήταν ο στόχος.
ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ 21/02/2011