Κατά του Καντάφι και οι φυλές των Βερβέρων

Εξεγερμένες και διψασμένες για ελευθερία οι φυλές στο ορεινό δυτικό τμήμα της χώρας.

Με την επικριτική προς την εξουσία παράδοσή του, τις φυλές των Βέρβερων και τις τεράστιες απογοητεύσεις του, το ορεινό δυτικό τμήμα της Λιβύης πέρασε σε λίγες ημέρες στα χέρια του λαού. Με φτωχά μέσα, προσπαθεί να διατηρήσει την ελευθερία του.

Στο Τζεμπέλ Σάρμπι (τα βουνά στο δυτικό τμήμα), η εξέγερση εξαπλώθηκε από την επομένη των πρώτων διαδηλώσεων κατά του καθεστώτος του Μουάμαρ Καντάφι στη Βεγγάζη (ανατολικά) στις 15 Φεβρουαρίου. Σε δύο ή τρεις ημέρες, κωμοπόλεις και χωριά έπεσαν σαν χάρτινος πύργος στα χέρια του λαού.

Η περιοχή έχει τον μάρτυρά της, ένα νεαρό που πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε στις 16 Φεβρουαρίου στο Ρουζντάν. Αλλά εδώ, σε αντίθεση με το ανατολικό ή το βόρειο τμήμα της χώρας, υπάρχει λίγη καταπίεση και μάχες: από τις πρώτες μέρες, οι δυνάμεις της τάξης έχουν προσχωρήσει στην αντιπολίτευση.

«Η επανάσταση έγινε με πέτρες, υπήρξαν διαδηλώσεις, αυτοκίνητα πυρπολήθηκαν, τα σύμβολα του Πράσινου Βιβλίου (διδαχές του Καντάφι) καταστράφηκαν και αμέσως οι δυνάμεις της τάξης αποσύρθηκαν. Αστυνομικοί και στρατιωτικοί είναι ντόπιοι, υπάρχουν οι οικογενειακοί δεσμοί, έτσι εντάχθηκαν στην επανάσταση», εξηγεί ο Ντουσίντ, έμπορος, 47 ετών, του οποίου το πλήρες όνομα δεν αποκαλύπτεται για λόγους ασφαλείας.

Στη Ναλούτ, συνταγματάρχες ανακοίνωσαν την αποστασία τους κατά τη διάρκεια επίσημης τελετής. Αλλού, 32 στρατιώτες που ήταν έτοιμοι να πυροβολήσουν κατά των διαδηλωτών λιποτάκτησαν. «Ένας συνταγματάρχης αρνήθηκε να δώσει στους στρατιώτες τη διαταγή να πυροβολούν και συνελήφθη. Συναντηθήκαμε και η απόφαση λήφθηκε αμέσως να υπερασπίσουμε το λαό. Αρκετά με την καταπίεση. Η κατάσταση έγινε αφόρητη», εξηγεί ένας πρώην στρατιωτικός, ο Σάμι, 27 ετών.

Η «γωνιά» αυτή είναι γνωστή για την επαναστατική της παράδοση. «Ο λαός της περιοχής εξεγείρεται γρήγορα», δηλώνει ο Γιούσεφ, καθηγητής 55 ετών. Θυμάται πώς όλα τα χωριά υποστήριξαν την εξέγερση κατά των Τούρκων το 1850. Και πώς 45 κάτοικοι του Ρουζντάν πήγαν να πεθάνουν στην Τρίπολη για να διεξάγουν την πρώτη μάχη εναντίον των Ιταλών εισβολέων το 1911.

Στα χωριά των Βέρβερων, από τα οποία το Τζεμπέλ Σάρμπι είναι το λίκνο τους στη Λιβύη, οι δεσμοί ενισχύονται επίσης από τον πολιτισμό και την καταπίεση. «Είμαστε μια μεγάλη οικογένεια», λέει η Ναφούζ, μια εκπαιδευτικός 40 ετών.

Το καθεστώς απαγόρευε, να μιλούν, να τραγουδούν, να διαβάζουν ή να γράφουν στην βερβέρικη γλώσσα οι άνθρωποι αυτοί, με την απειλή σύλληψης. «Αλλά γενικά, όλοι όσοι είχαν μια διαφορετική άποψη από το Πράσινο Βιβλίο καταπιέζονταν. Ζούσαμε στη σιωπή και στο φόβο», προσθέτει.

Σε αυτά τα ανεμοδαρμένα βουνά της ερήμου, κυριαρχεί επίσης το αβάσταχτο συναίσθημα ότι μας προσπέρασαν τα πλούτη του πετρελαίου και ότι μας έχουν παραμελήσει...δεν έχουμε υποδομές, δρόμους, σχολεία.

«Αυτή είναι μία από τις φτωχότερες περιοχές της χώρας. Ο Καντάφι δεν έχει κάνει τίποτα για την ανάπτυξή της. Δεν ξέρουμε πού πήγαν τα δολάρια του πετρελαίου. Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι άνεργοι. Έχτισα το σπίτι μου το 1984 και δεν έχω ακόμη τρεχούμενο νερό», δηλώνει οργισμένος ο Μπασίρ, 79 ετών, πρώην υπάλληλος της πετρελαϊκής βιομηχανίας.

Έτσι, όταν η αμφισβήτηση άρχισε, όλα τα συστατικά ήταν εκεί. «Έχουμε ξεπεράσει το φόβο, η εξέγερση άρχισε», εξηγεί ο Μοχάμεντ έμπορος 52 ετών.

Από τότε, «απελευθερωμένες» πόλεις και χωριά, αραβικές ή βερβέρικες, ενώθηκαν για να αγωνιστούν μαζί «κατά του καθεστώτος μέχρι το θάνατο». Συζητήσεις διεξάγονται για τον συντονισμό των μονάδων που με επικεφαλής πρώην στρατιωτικούς ανέλαβαν την υπεράσπιση της περιοχής, και την εκπαίδευση των νέων για τη μάχη.

Όμως, η ασφάλεια παραμένει αβέβαιη. Κινήματα στρατευμάτων που είναι πιστά στον Καντάφι άρχισαν να σχηματίζονται, οι πόλεις κινδυνεύουν να περικυκλωθούν. Και τα μέσα άμυνας είναι γελοία. Τίποτα περισσότερο από κάποια σημεία ελέγχου, όπου οι εξεγερμένοι μοιράζονται μερικά παλαιά τουφέκια και Καλάσνικοφ για να σταματήσουν τα τανκς.