Tου Γωργιου – Στυλιανου Πρεβελακη*
Δύο συμπεράσματα προκύπτουν από την περιοδεία του Αμερικανού προέδρου στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή:
1. Διαθέτει σπάνιες πολιτικές και διπλωματικές ικανότητες, χάρη στις οποίες ανέστρεψε ήδη την αρνητική εικόνα των Ηνωμένων Πολιτειών.
2. Διερευνά προσωπικά το διεθνές κλίμα πριν διαμορφώσει γεωπολιτικό δόγμα. Σε αυτή την προσπάθεια εντάσσεται και η συνάντηση με τον Κώστα Καραμανλή.
Ως υποψήφιος είχε αναγγείλει την ανανέωση και την ενίσχυση της αμερικανικής ηγεμονίας. Ομως, το φιλόδοξο όραμα που δημοσίευσε στο Foreign Affairs προσέκρουσε σε σκληρές πραγματικότητες. Το καλοκαίρι του 2008, δύο ανταγωνιστικές δυνάμεις υπογράμμισαν, ταυτοχρόνως, τη δυναμική τους είσοδο στη διεθνή σκηνή: η Κίνα με τους Ολυμπιακούς Αγώνες, η Ρωσία με την επέμβαση στη Γεωργία. Κατόπιν, η οικονομική κρίση έδειξε την αδυναμία της αμερικανικής οικονομίας να συνεχίσει τη «φυγή προς τα εμπρός», η οποία συνεκάλυπτε τις δομικές της ανεπάρκειες.
Η Αμερική εξαρτάται πλέον από τη Ρωσία για να αντιμετωπίσει την καταστροφική γεωπολιτική κληρονομιά στη Μέση Ανατολή, στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν. Δεν μπορεί να αγνοήσει την επίδραση της Κίνας στην ίδια της την οικονομία. Οι αναπόφευκτοι συμβιβασμοί με τις δύο αυτές δυνάμεις, η ανάγκη για διάλογο και συναίνεση με τους λοιπούς παράγοντες της διεθνούς ζωής, την Ευρώπη, την Ιαπωνία, την Ινδία, αναιρούν την εικόνα της αμερικανικής παντοδυναμίας. Από την έξαρση του αμερικανικού ιδεαλισμού, η διεθνής πραγματικότητα οδηγείται στη Realpolitik. Ειρωνεία της Ιστορίας, τη μετάβαση αυτή καλείται να μεθοδεύσει ο εμβληματικά ιδεαλιστής Μπαράκ Ομπάμα.
Οι Αμερικανοί βρίσκονται μπροστά στην αυτοκρατορική εκκαθάριση. Εχουν προηγηθεί άλλοι: η Αγγλία μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Γαλλία κατά τη δεκαετία του 1960, η Ρωσία με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης. Οπως διαπίστωσαν οι λαοί, πρόκειται για επώδυνη, αλλά εξυγιαντική διαδικασία. Το 2006, ο Charles Maier, καθηγητής στο Harvard, έγραφε προφητικά ότι «...παρά την απογοήτευση, μπορεί να διαμορφωθεί μια αποδοτική (rewarding) πολιτική ζωή (civic existence), αφότου η ηγεμονική ή αυτοκρατορική στιγμή ανήκει στο παρελθόν».
Ο Ντε Γκωλ και ο Γκορμπατσόφ βρέθηκαν σε ανάλογη θέση με τον Μπαράκ Ομπάμα: χρειάστηκε να οδηγήσουν το λαό σε αναζήτηση μιας νέας γεωπολιτικής ύπαρξης. Παρά τις συγκρούσεις, τις ιστορικές αδικίες και τις προσωπικές πικρίες, ο απολογισμός του Ντε Γκωλ είναι συνολικά θετικός. Ο Γκορμπατσόφ απέτυχε. Ο Μπαράκ Ομπάμα έχει πίσω του τα δύο αυτά παραδείγματα να τον διδάσκουν και να τον προειδοποιούν πως η εκκαθάριση της αυτοκρατορίας συνεπάγεται όχι μόνον εξωτερική, αλλά και εσωτερική αποσταθεροποίηση. Η επερχόμενη σεισμική αμερικανική αναμόρφωση θα στείλει αναπόφευκτα, πιθανώς καταστροφικά, παλιρροϊκά κύματα στην ήδη εναγώνιο Ευρώπη.
* Ο κ. Γ.–Στ. Πρεβελάκης είναι καθηγητής Γεωπολιτικής στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης (Paris Ι).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούνται οι φίλοι που καταθέτουν τις απόψεις τους να χρησιμοποιούν ψευδώνυμο για να διευκολύνεται ο διάλογος. Μηνύματα τα οποία προσβάλλουν τον συγγραφέα του άρθρου, υβριστικά μηνύματα ή μηνύματα εκτός θέματος θα διαγράφονται. Προτιμήστε την ελληνική γλώσσα αντί για greeklish.