Power Rules: How Common Sense Can Rescue

Leslie H. Gelb
Power Rules: How Common Sense Can Rescue 
American Foreign Policy 
Harper, 2009


Του Michael Benchloss
The New York Times Book Review 

Σε ένα σημαντικό σημείο του βιβλίου, ο Λέσλυ Γκελμπ αναφέρει μια συζήτηση του με τον Σάιρους Βανς, τότε προϊστάμενο του στο Υπουργείο Εξωτερικών της κυβέρνησης Κάρτερ. Όταν τον συμβούλευσε να ξεκαθαρίσει σε επικείμενη ομιλία του ότι «αυτή η κυβέρνηση έχει στρατηγική εξωτερική πολιτική», ο Βανς απάντησε ότι «η στρατηγική στην εξωτερική πολιτική είναι απλά αέρας κοπανιστός».

Η ιστορία μας διδάσκει ότι αν και οι πλείστοι πολιτικοί δεν θα το έθεταν ακριβώς έτσι, προσωπικά θα συμφωνούσαν με τον Βανς. Ακόμα και πρόεδροι που ξεκίνησαν τη θητεία τους με συγκεκριμένη στρατηγική, εκτροχιάστηκαν τελικά από τα γεγονότα ή και τις προσωπικές τους εμμονές. Όταν ο Λύντον Τζόνσον ανέλαβε την προεδρία το 1963, έλπιζε να φτάσει σε εξομάλυνση των σχέσεων με τη Σοβιετική Ένωση, όμως η επιμονή του να συνεχίσει τον πόλεμο στο Βιετνάμ έφθειρε την διεθνή του αξιοπιστία. Ο Τζωρτζ Μπους εξήγγειλε το 2000 μια μετριοπαθή εξωτερική πολιτική, όμως μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου εισέβαλε στο Αφγανιστάν και έκανε δόγμα του την ιδέα της προληπτικής επίθεσης, εφαρμόζοντας το στον καθόλου δημοφιλή πόλεμο του Ιράκ.

Στην ανάλυση του για την έννοια της ισχύος στις διεθνείς σχέσεις ο Γκελμπ γράφει πως «την έχουν σφετεριστεί τόσο οι φιλελεύθεροι όσο και οι συντηρητικοί», αναγκάζοντας ξανά και ξανά τους πολιτικούς να κάνουν υποσχέσεις που δεν μπορούν να κρατήσουν. Συνεχίζει πως η ισχύς παραμένει «η δυνατότητα να αναγκάσεις τον άλλο να κάνει κάτι που υπό άλλες συνθήκες δεν θα έκανε, χρησιμοποιώντας τα μέσα στη διάθεση σου και τη θέση για σκοπούς πίεσης και εξαναγκασμού». Ακολούθως απορρίπτει την έννοια της ήπιας δύναμης, υποστηρίζοντας πως «η πειθώ, οι θετικές αξίες και οι ηγετικές ικανότητες δεν μπορούν από μόνες τους να πείσουν τους ξένους να κάνουν αυτό που θέλεις». Κι όμως, ήταν η υποστήριξη των Αμερικανών στη ρητορική αξιών όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, η δημοκρατία και η ελεύθερη οικονομία που έδωσε κίνητρο στην Ανατολική Ευρώπη να επαναστατήσει ενάντια στους Σοβιετικούς.

Ο συγγραφέας τείνει να υποτιμά τη σημασία της μαζικής ανάμιξης των πολιτών στην εξωτερική πολιτική, όμως αν ο Τζόνσον είχε εμπιστευθεί το πολιτικό του ένστικτο και άκουγε τους πολίτες έξω από τους επαγγελματικούς διπλωματικούς κύκλους, ίσως να αντιλαμβανόταν πως έπρεπε να κερδίσει τον πόλεμο στο Βιετνάμ γρήγορα και σχετικά ανέξοδα για να διατηρήσει την υποστήριξη του κόσμου. Επίσης, ο Γκελμπ καλύπτει επαρκώς τις δεξαμενές σκέψεις, την τηλεόραση και τα λόμπυ, όμως δεν αναφέρεται στην επιρροή του διαδικτύου. Ας μη ξεχνάμε πως ένας από τους κύριους παράγοντες της κινητοποίησης ενάντια στην εισβολή στο Ιράκ ήταν το δημοφιλές μπλογκ Daily Kos.

Όμως η έκκληση του βιβλίου για περισσότερη στρατηγική σκέψη στην εξωτερική πολιτική είναι σωστή. Η προεκλογική καμπάνια του 2008 χαρακτηρίστηκε από μια ισχυρή λαϊκή εντολή για τον νέο πρόεδρο, χωρίς όμως σοβαρό διάλογο για την εξωτερική πολιτική και έτσι χωρίς συγκεκριμένες απαιτήσεις. Όμως η καμπάνια έδειξε πως ο Ομπάμα προσεγγίζει τα προβλήματα με ηρεμία και με μακροχρόνια στρατηγική. Μάλλον ο νέος πρόεδρος συμφωνεί με τον Γκελμπ ότι στην εξωτερική πολιτική, η στρατηγική δεν είναι απλά αέρας κοπανιστός.