Του Roger Cohen
The New York Times
Ένας τρόπος για να μετρήσει κανείς την απόσταση που έχουν διανύσει οι Άραβες τις τελευταίες εβδομάδες είναι το γεγονός ότι οι συζητήσεις τους δεν αφορούν καθόλου το Ισραήλ. Για πολλά χρόνια, η ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση λειτούργησε αποπροσανατολιστικά και έγινε αντικείμενο εκμετάλλευσης από Άραβες αυταρχικούς ηγέτες. Κανείς εξ αυτών δεν μπήκε ποτέ στον κόπο να επισκεφθεί τη Δυτική Όχθη. Αυτό όμως δεν τους σταμάτησε από το να διαμαρτύρονται για το δίκαιο του παλαιστινιακού αγώνα, αδιαφορώντας για το δίκαιο στις δικές τους χώρες. Πλέον όμως, οι Άραβες πολίτες στρέφουν την προσοχή τους στις αδικίες που υφίστανται οι ίδιοι και με περίσσιο κουράγιο λένε «αρκετά»!
Αιχμάλωτη συνείδηση
Η μεγάλη αλλαγή αφορά την αιχμάλωτη αραβική συνείδηση. Η απόσταση που χωρίζει την κουλτούρα του θύματος από την κουλτούρα του ανθρώπου που κρατάει την τύχη του στα χέρια του και την κουλτούρα της συνωμοσιολογίας από την κουλτούρα της δημιουργικότητας είναι μεγάλη. Ο δρόμος από την οργή στην ευθύνη και από τον εξευτελισμό στη δραστηριοποίηση είναι μακρύς.
Ο μουσουλμάνος βομβιστής αυτοκτονίας στρέφει την οργή του εναντίον εκείνων που θεωρεί εξωτερικούς εχθρούς. Αντίθετα, η αυτοπυρπόληση, που αποτέλεσε και τη σπίθα για να ξεσπάσουν οι αραβικές εξεγέρσεις, δείχνει μία ανάλογη απελπισία, η οποία στρέφεται όμως προς τα μέσα. Ο εξωτερικός αποδιοπομπαίος τράγος αντικαθίσταται από την εσωτερική ενοχή.
Η αλλαγή δεν θα επιτευχθεί σε μία νύχτα, ούτε χωρίς πόνο, αλλά οι Άραβες ήδη έχουν ξεκινήσει και οι Ηνωμένες Πολιτείες οφείλουν να τους υποστηρίξουν, χωρίς αναστολές. Ο Αιγύπτιος πρόεδρος, Χόσνι Μουμπάρακ, είναι τελειωμένος: το μόνο ερώτημα είναι πότε θα πέσει και όχι αν θα πέσει. Δεν προξενεί λοιπόν εντύπωση το γεγονός ότι η κυβέρνηση Ομπάμα απευθύνει έκκληση για «ομαλή μετάβαση».
Βέβαια, υπάρχουν και κίνδυνοι, όπως συμβαίνει σε κάθε μεγάλη αλλαγή. Δεν υπάρχει όμως κάτι στα αραβικά χρωμοσώματα που να καθιστά αδύνατη την εμπέδωση της δημοκρατίας, της ελευθερίας και της αξιοπρέπειας.
Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι ο Μοχάμεντ Ατά, αρχηγός της ομάδας που οργάνωσε τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, προερχόταν από την Αίγυπτο του Χόσνι Μουμπάρακ. Οι περισσότεροι από τους άνδρες του είχαν καταγωγή από ένα άλλο αυταρχικό καθεστώς, το οποίο υποστηρίζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες - τη Σαουδική Αραβία. Δεν ήταν Ιρανοί, ούτε από τον Λίβανο, ούτε από τη Γάζα.
Ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους είχε δίκιο όταν είχε πει, το 2003, ότι «για όσο η Μέση Ανατολή παραμένει μία ανελεύθερη περιοχή, η στασιμότητα, η δυσαρέσκεια και η βία θα συνεχίσουν να εξάγονται στο εξωτερικό». Και η Κοντολίζα Ράις είχε επίσης δίκιο όταν είχε υπογραμμίσει ότι η αμερικανική σπουδή για την προώθηση της «σταθερότητας» -δηλαδή του αυταρχισμού- επέτρεψε «να φυτρώσει στο υπέδαφος μία εξαιρετικά κακοήθης, μία καρκινογόνα μορφή εξτρεμισμού». Ο Μπους και η Ράις όμως σχεδίασαν και την εισβολή στο Ιράκ, η οποία διέλυσε το κύρος της ρητορικής τους περί αραβικής απελευθέρωσης. Η ατζέντα τους για τη Μέση Ανατολή έμεινε στα χαρτιά. Στα λόγια όμως ήταν σωστή.
Αλ Κάιντα και Άραβες
Έκθεση του Κέντρου για την Καταπολέμηση της Τρομοκρατίας, στο Γουέστ Πόιντ, η οποία δημοσιεύθηκε το 2008, ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι το 60% των μαχητών της Αλ Κάιντα προέρχεται είτε από τη Σαουδική Αραβία είτε από την Λιβύη: δύο αυταρχικά καθεστώτα που χρησιμοποιούν ως άλλοθι το Μεσανατολικό.
Η Αίγυπτος βέβαια δεν είναι Τυνησία. Είναι το κέντρο του αραβικού κόσμου, αυτοαποκαλούμενη «μητέρα του κόσμου», υποστηρικτής των αμερικανικών συμφερόντων, ένα μεγάλο έθνος που σύναψε μία -ψυχρή έστω- ειρήνη με το Ισραήλ. Και γνωρίζουμε καλά τα επιχειρήματα εκείνων που υποστηρίζουν ότι καλύτερα να έχεις να κάνεις «με έναν διάβολο που γνωρίζεις», παρά με έναν άγνωστο. Τα επιχειρήματα αυτά προσκρούουν όμως στο παράδειγμα της Τυνησίας, στη λειτουργία της τουρκικής δημοκρατίας και στην αυτοσυγκράτηση που επιδεικνύουν οι Αιγύπτιοι. Το μόνο που καταφέρνουν είναι να διαιωνίζουν τη δυσλειτουργία της Μέσης Ανατολής. Και, τέλος, αγνοούν την επιρροή της Αμερικής στον στρατό της Αιγύπτου, αλλά και τη γρήγορη ανάδειξη του Ελ Μπαραντέι σε ενοποιητική φυσιογνωμία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούνται οι φίλοι που καταθέτουν τις απόψεις τους να χρησιμοποιούν ψευδώνυμο για να διευκολύνεται ο διάλογος. Μηνύματα τα οποία προσβάλλουν τον συγγραφέα του άρθρου, υβριστικά μηνύματα ή μηνύματα εκτός θέματος θα διαγράφονται. Προτιμήστε την ελληνική γλώσσα αντί για greeklish.