Το τέλος της διασύνδεσης

Του Ντάνι Αγιαλόν
Υφυπουργού Εξωτερικών του Ισραήλ

Οι τελευταίες εβδομάδες και μήνες απέδειξαν επιτέλους το λάθος μιας από τις πιο αδύναμες θεωρίες για την ειρήνη στη Μέση Ανατολή. Για αρκετά χρόνια, ξένοι αξιωματούχοι, ειδικοί και αναλυτές υποστήριζαν πως η λύση της διένεξης μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων θα έφερνε και την ειρήνη στην περιοχή. Επικρατούσε δηλαδή η «διασύνδεση» των δύο θεμάτων.

Όταν ρώτησαν τον πρώην Αμερικανό Πρόεδρο, Τζίμι Κάρτερ, κατά πόσο η πολιτική της διασύνδεσης ήταν σωστή, αυτός απάντησε: «Δεν νομίζω πως πρόκειται απλά για μια πολιτική αλλά για δεδομένο. Η ειρήνη στη Μέση Ανατολή περνά αναμφίβολα μέσα από την Ιερουσαλήμ».


Υποστηρικτής της διασύνδεσης ήταν και ο πρώην σύμβουλος της αμερικανικής κυβέρνησης σε θέματα εθνικής ασφάλειας, Zμπίγκνιου Mπρζεζίνσκι, ο οποίος είχε δηλώσει πως «Η διένεξη μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων είναι το πιο εύφλεκτο και πιο σημαίνον ζήτημα στον αραβικό κόσμο».

Όμως τα έγγραφα που έδωσε στη δημοσιότητα η ιστοσελίδα Wikileaks απέδειξαν πως για τους Άραβες πολιτικούς η διένεξη Ισραηλινών – Παλαιστινίων δεν αποτελούσε ποτέ προτεραιότητα. Οι συνομιλίες τις οποίες αφηγούνται τα έγγραφα αποκαλύπτουν πως οι Άραβες ηγέτες ανησυχούν περισσότερο για την απειλή του Ιράν παρά για την Παλαιστίνη.

Οι αποκαλύψεις αυτές κλόνισαν συνθέμελα την θεωρία της διασύνδεσης, όμως τα τελευταία γεγονότα στην περιοχή μας την αποτελείωσαν μια και καλή. Πέρσι, το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών (UNDP) έδωσε στη δημοσιότητα μια έκθεση για την ανάπτυξη στον αραβικό κόσμο, η οποία συντάχθηκε με τη βοήθεια Αράβων ακαδημαϊκών και ερευνητών. Σύμφωνα με την έκθεση ο αραβικός κόσμος υστερεί στις βασικές ελευθερίες, τα δικαιώματα των γυναικών και την εκπαίδευση, ενώ σχεδόν 50% των Αράβων ζουν κάτω από το όριο της φτωχειας. Σαν να μην έφταναν αυτά, η σημερινή κατάσταση μπορεί μόνο να διατηρήθει- ούτε λόγος για βελτίωσή της- με τη δημιουργία 51 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας την επόμενη δεκαετία. Η απερήμωση και η συρρίκνωση των υδάτινων πόρων έχουν συνεισφέρει στην έκρυθμη κατάσταση που βλέπουμε σήμερα στις πρωτεύουσες του αραβικού κόσμου.

Η επικράτεια του Ισραήλ δεν αποτελεί παρά το ένα επτακοσιοστό του αραβικού κόσμου, όμως ο ίδιος ο όρος «Μεσανατολικό πρόβλημα» παρουσιάζει τη διένεξή μας ως μοναδική και ξεχωριστή. Κι ας πρόκειται ίσως για μια από τις λιγότερο αιματηρές και καταστροφικές διενέξεις της περιοχής μας. Από τα 11 εκατομμύρια των μουσουλμάνων που σκοτώθηκαν σε βίαιες συγκρούσεις από τη δημιουργία του Ισραήλ, λιγότερο από το ένα δέκατο σκοτώθηκαν στα πλαίσια της διένεξης μας με τους Παλαιστίνιους ή τον Αραβικό κόσμο. Αν και, λοιπόν, η πλειονότητα των κατοίκων της Μέσης Ανατολής, συμπεριλαμβανωμένων και των Ισραηλινών, θέλουν απεγνωσμένα ειρήνη, οι προσδοκίες μας κάνουν την επίτευξη μιας συμφωνίας ακόμα πιο δύσκολη. Όσοι περιμένουν πως η Μέση Ανατολή θα γίνει μια ουτοπία μετά από μια ειρηνευτική συμφωνία μάλλον δεν καταλαμβαίνουν τις πραγματικές διαστάσεις των προβλημάτων της περιοχής.

Τα ακραία στοιχεία θα παραμείνουν στην περιοχή μας πολύ μετά που θα έχει στεγνώσει το μελάνι στην όποια συμφωνία και αρκεί να ακούσουμε τι έχουν να πουν οι ίδιοι οι αντιπρόσωποί τους για να καταλάβουμε το γιατί. Το 1996 η Αλ Κάιντα τράβηξε για πρώτη φορά τα φώτα της δημοσιότητας με την φάτουα του Οσάμα Μπιν Λάντεν, η οποία είχε έκταση πέραν των 11.000 λέξεων. Η φάτουα ασχολήθηκε με το κάθε τι το οποίο η ακραία αυτή έκφανση του Ισλάμ θεωρεί απαράδεκτο, όμως η διένεξη μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων μόλις που αναφέρθηκε.

Αν και οι Ισραηλινοί, και η κυβέρνησή μας, επιθυμούμε ειρήνη με όλες τις γειτονικές χώρες, δεν μπορούμε να διακινδυνεύσουμε την ύπαρξή μας. Τα τελευταία γεγονότα έχουν επιβεβαιώσει πως ζούμε σε μια δύσκολη, ασταθή περιοχή. Αν το Ισραήλ υπογράψει μια ειρηνευτική συμφωνία τότε πρέπει να είναι σίγουρο πως αυτή είναι μόνιμη καθώς η χώρα δεν έχει περιθώριο να διακινδυνεύσει την ασφάλεια των κατοίκων του, η πλειονότητα των οποίων ζουν κυριολεκτικά σε απόσταση βολής από την Πράσινη Γραμμή.

Όσοι υποστηρίζουν τη θεωρία της διασύνδεσης αγνοούν τις πραγματικότητες πέρα από τα σύνορα του Ισραήλ. Όμως τα πρόσφατα γεγονότα έχουν φέρει στο διεθνές προσκήνιο τις πραγματικές προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η Μέση Ανατολή.