Πέμπτη 10 Φεβρουαρίου 2011

Zero Sum Future

Gideon Rachman
Zero Sum Future
Simon and Schuster, 2011


Του Scott Malcomson
The New York Times Book Review

Το «Zero-Sum Future» του Rachman Gideon είναι κακώς τιτλοφορημένο. Ο Rachman, αρθογράφος για ξένες υποθέσεις στους Financial Times, φαίνεται να θεωρεί ότι το μέλλον – η εποχή της ανησυχίας - είναι ήδη εδώ.

Η προκάτοχός της ήταν η εποχή της αισιοδοξίας, η οποία χαρακτηρίστηκε από πίστη στις ελεύθερες αγορές ως αποδοτικότερους διαθέτες πόρων, στη δημοκρατία ως σταθερότερη μορφή κυβέρνησης και στο φιλελεύθερο ατομικισμό ως καθολικό τρόπο ζωής. Αυτή η εποχή επεκτάθηκε από το 1991 έως το 2008. Αλλά, δεδομένου ότι η οικονομική κρίση άρχισε, ήμαστε σε μια περίοδο ιδεολογικής σύγχυσης, χωρίς έξοδο.

Η λογική ότι θα αντεπεξέλθουμε στις δυσκολίες, που ανήκει στην εποχή της αισιοδοξίας έχει αντικατασταθεί από ένα μηδενιστικό παιχνίδι, όπου το όφελος ενός έθνους έρχεται με τα έξοδα και τον κόπο άλλου κράτους.

Το «Zero-Sum Future» είναι ίσως το καλύτερο βιβλίο του συγγραφέα, που εξετάζει σε βάθος τις προσωπικές ελευθερίες και την οικονομική ευημερία. Ο Rachman είναι ευγνώμων των κύριων χαρακτήρων που παρουσιάζονται μέσα από το βιβλίο του, είτε συγγραφείς (Francis Fukuyama, Thomas Friedman) και πολιτικοί (Margaret Thatcher, Bill Clinton), είτε καινοτόμοι (Bill Gates).

Αρχίζει την ιστορία του στην Κίνα, το 1978, με τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις που έλαβαν χώρα εκεί. Το εισόδημα εξαγωγής της Κίνας διπλασιάστηκε περισσότερο απ' ό, τι κατά τη διάρκεια των επόμενων επτά ετών. Τον ίδιο χρόνο, οι αυταρχικές κυβερνήσεις στη Λατινική Αμερική άρχισαν να πέφτουν, δίνοντας τη σκυτάλη στα μη δημοκρατικά καθεστώτα σε Ισπανία και Πορτογαλία. Τη δεκαετία του '80, η Margaret Thatcher και ο Ronald Reagan άρχισαν να ελευθερώνουν τα πνεύματα του ιδιωτικού τομέα από τον κυβερνητικό έλεγχο.

Για να είμαστε σωστοί, η εποχή αυτή ήταν μετά βίας σταθερής πολιτικής ευημερίας. Η Θάτσερ χάραξε μια άσχημη πορεία και ο Reagan αγκάλιασε τους authoritarians μόνο όταν ήταν προς το συμφέρον του. Η ευρωπαϊκή ενοποίηση ήταν μέρος της φιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, αλλά ο τρόπος με τον οποίο ολοκληρώθηκε δεν μπορεί να περιγραφεί ως δημοκρατικός. Η οικονομική μεταρρύθμιση στην Κίνα προχώρησε πάρα πολύ εύκολα παρά την αιματηρή πολιτική καταστολή.

Ακόμα, η επιτυχία του σφαιρικού μετασχηματισμού ήταν πειστική, ενώ η μεγάλη επέκταση του πλούτου και της ελευθερίας, μετά το 1991, έδιωξε όλες τις αμφιβολίες. Κατά τη διάρκεια αυτών των ετών, ο Rachman εργαζόταν στο Economist. «Το μεγαλύτερο μέρος της σταδιοδρομίας μου», γράφει ο Rachman, «έχει ξοδευτεί σε έναν κόσμο όπου τα πράγματα βελτιώνονταν σταθερά». Ο ρόλος του ως παρατηρητής και βοηθός της παγκοσμιοποίησης υπενθυμίζει ότι αυτή η περίοδος ήταν η εποχή των αλλαγών.

Εντούτοις, σήμερα, η ορθολογιστική ικανότητα και η αμεροληψία των μηχανισμών αγοράς είναι συζητήσιμες… Βέβαια, το ίδιο ισχύει και για την οικονομική ελευθερία, η οποία προκαλείται από την υψηλή κρατική κεφαλαιοκρατία στην Κίνα και αλλού. Ακόμη και η ίδια η Δημοκρατία έχει χάσει την ερμηνεία της.

«Οι υποστηρικτές της ελεύθερης αγοράς, οι οικονομικοί αναλυτές και οι δημοκρατικοί πολιτικοί ενέδωσαν στη διανοητική υπεροψία», αναφέρει στο βιβλίο του ο Rachman. Με το ίδιο ύφος, στην εισαγωγή του, ο συγγραφέας περιορίζεται στο να δίνει συμβουλές στους «Αμερικανούς και Ευρωπαίους». Σίγουρα ένα μάθημα για την παγκοσμιοποίηση είναι ότι αυτή δεν μπορεί να προωθηθεί ή να γίνει κατανοητή, ως απλά μια ιστορία της Δυτικής δύναμης.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Παρακαλούνται οι φίλοι που καταθέτουν τις απόψεις τους να χρησιμοποιούν ψευδώνυμο για να διευκολύνεται ο διάλογος. Μηνύματα τα οποία προσβάλλουν τον συγγραφέα του άρθρου, υβριστικά μηνύματα ή μηνύματα εκτός θέματος θα διαγράφονται. Προτιμήστε την ελληνική γλώσσα αντί για greeklish.