The Accidental Guerilla

David Kilcullen
The Accidental Guerilla
Oxford University Press, 2009

Της Janine di Giovanni
The New York Times Book Review

Ο Ντέιβιντ Κιλκάλεν, ακαδημαϊκός και ειδικός σε θέματα στρατηγικής και καταστολής εξεγέρσεων, ήταν ένα από τα λίγα άτομα στο περιβάλλον του Πρόεδρου Μπους που διεφώνησε με την εισβολή στο Ιράκ. «Το κόστος θα είναι μεγαλύτερο απ’ ό,τι είστε διατεθειμένοι να πληρώσετε» έλεγε τότε, χωρίς να βρίσκει ανταπόκριση. Σήμερα οι θέσεις του προσελκύουν πάλι την προσοχή.

Μια από τις σημαντικότερες ακαδημαϊκές επιρροές του Κιλκάλεν είναι οι θεωρίες του Νταβίντ Γκαλούλα, ο οποίος είχε γράψει πως στόχος του πολέμου δεν είναι ο έλεγχος μιας περιοχής αλλά η προστασία ενός πληθυσμού. Για τις έρευνες του, ο Κιλκάλεν έζησε σε χωριά της Ινδονησίας μελετώντας την κουλτούρα του αντάρτικου κινήματος Νταρούλ Ισλάμ, με σκοπό να το εξετάσει μέσα απ’ τα μάτια των ντόπιων και μακριά από επίσημες εκδοχές. Σταδιακά ο Κιλκάλεν, με αρκετή υπομονή και λίγη πονηριά, κέρδισε την εμπιστοσύνη των κατοίκων οι οποίοι άρχισαν να μοιράζονται πληροφορίες μαζί του. «Πρέπει να μιλήσεις με την κυρία Ν.» του έλεγαν για παράδειγμα, «ο άντρας της ήταν ιμάμης και είχε δουλέψει με το κίνημα».

Ο Κιλκάλεν υπήρξε ένας από τους σύμβουλους της Κοντολίζα Ράις και του Στρατηγού Πετρέους στο Ιράκ, όπου προσπαθούσε πάντα να συλλέγει πληροφορίες κατευθείαν από τον απλό κόσμο. Και αυτό γιατί οι εμπειρίες του στην Ινδονησία του δίδαξαν ότι ο πόλεμος ενάντια στη τρομοκρατία έχει δύο αντικρουόμενες διαστάσεις, τη διεθνή, όπως τον λεγόμενο «μακροχρόνιο πόλεμο» του Πενταγώνου ενάντια στην Αλ Κάιντα, και αυτή των αυτόνομων και τυχαία συσχετισμένες με την Αλ Κάιντα τοπικών εξεγέρσεων, η οποία συνήθως παραβλέπεται. Αυτούς τους «κατά λάθος αντάρτες» ήταν που συνάντησε ο Κιλκάλεν στην Ιάβα.

Αναφερόμενος σε χωρικούς στην επαρχία Ορουζγκάν του Αφγανιστάν, όπου το 2006 χωρικοί επιτέθηκαν με τους Ταλιμπάν σε Αμερικανική περίπολο, ο Κιλκάλεν γράφει: «Όταν γινόταν μάχη δίπλα τους, πώς μπορούν να μην πάρουν μέρος; Ήταν το πιο δραματικό συμβάν που έγινε στην κοιλάδα εδώ και χρόνια». Ο Κιλκάλεν περιγράφει πώς μέλη της Αλ Κάιντα δημιουργούν οικογενειακούς και επιχειρηματικούς δεσμούς με μια κοινότητα, για να στρατολογήσουν τελικά τους χωρικούς. Ο Κιλκάλεν παρομοιάζει την μύηση ενός «κατά λάθος αντάρτη» με την εξάπλωση της γρίπης σε ένα αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα. Όταν επέμβουν οι αρχές, ο τοπικός πληθυσμός παίρνει το μέρος της Αλ Κάιντα.

Ο Κιλκάλεν πιστεύει πως προτεραιότητα πρέπει να είναι η «ανθρωποκεντρική ασφάλεια». Για να κατασταλεί αποτελεσματικά μια εξέγερση, το καθήκον της διεθνούς κοινότητας, του ΝΑΤΟ και της Αμερικής είναι η ασφάλεια χωριών, δρόμων και κέντρων πληθυσμού και να ενεργούν σαν δύναμη προστασίας και όχι δύναμη κατοχής. Λέει ένας συνταγματάρχης στο Αφγανιστάν στον συγγραφέα: «μπορείς να ανοίξεις πηγάδι σε μια μέρα και να χτίσεις σχολείο σε ένα μήνα, όμως παίρνει πάρα, πάρα πολύ καιρό να χτίσεις έναν δρόμο. Όταν ξεκινάς να κατασκευάζεις δρόμο στέλνεις το μήνυμα ότι η δέσμευση σου είναι μακροχρόνια».

Ένα από τα μεγαλύτερα λάθη της Αμερικανικής κυβέρνησης ήταν πως αγνόησε τις μικρές συγκρούσεις που ο Κιλκάλεν θεωρεί τόσο σημαντικές. Με δεξιοτεχνία ο συγγραφέας σκιαγραφεί το μέλλον της καταστολής εξεγέρσεων. Είναι να αναρωτιέται κανείς γιατί το Πεντάγωνο προτίμησε, αντί για τις συμβουλές του Κιλκάλεν το 2003, να δώσει προσοχή στους αθεράπευτα αισιόδοξους που περίμεναν τους Ιρακινούς να υποδεχτούν τις Αμερικανικές δυνάμεις με λουλούδια στα χέρια.