Το τέλος της πορτοκαλί επανάστασης

Μιχάλης Ι. Παπαθεράποντος

Οι επαναστάσεις οι οποίες βασίζονται σε πραγματικά αίτια αντέχουν με την πάροδο του χρόνου, αφού γίνονται για να ικανοποιήσουν κοινωνικές ανάγκες ή και για την αποκατάσταση κοινωνικών ανισοτήτων. Η λεγόμενη «πορτοκαλί επανάσταση» φαίνεται ότι ξεθώριασε με την πάροδο του χρόνου αφού έχασε αυτά τα οποία αντιπροσώπευε. Η έλλειψη ρεαλιστικής βάσης του οράματος για αξιοκρατία και αξιοπρέπειας μετέτρεψε την επανάσταση αυτή σε ακόμη ένα ρομαντικό ιδεαλισμό. Το οριστικό τέλος της πορτοκαλί επανάστασης, θα είναι η 17η Ιανουαρίου, όπου ο Ουκρανικός λαός θα πάει στην κάλπη για να εκλέξει τον νέο του Πρόεδρο. Οι επικρατέστεροι είναι ο Βίκτωρ Γιανούκοβιτς και η Γιούλια Τιμοσένκο, οι οποίοι έχουν φιλορωσική ατζέντα. Ο λαός που στήριξε τον Ουκρανό πρόεδρο Βίκτωρ Γιούσενκο το 2004, συμπεριλαμβανομένης και της Γιούλια Τιμοσένκο, άλλα προσδοκούσε και άλλα είσπραξε. Το αποτέλεσμα είναι να απολαμβάνει ο σημερινός πρόεδρος την στήριξη μονοψήφιου ποσοστού και οι πιθανότητες του για επανεκλογή να είναι μηδαμινές.
Η πορτοκαλί επανάσταση του 2004 από τον λαό δεν έγινε για να ακολουθηθεί φιλοδυτική πολιτική με τελικό στόχο την είσοδο στο ΝΑΤΟ και την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο κεντρικός στόχος του λαού που ψήφισε τον Γιούσενκο ήταν να αποκτήσει ένα ψηλότερο επίπεδο και ποιότητα ζωής, αντάξιο με των χωρών της Ε.Ε.. Το οικονομικό μέρος είναι αυτό που αγγίζει τον κάθε πολίτη, ειδικά όταν ζει κάτω από δύσκολες οικονομικές συνθήκες. Οι Ουκρανοί ψήφισαν για αποκατάσταση της διαφάνειας και την καταπολέμηση της διαφθοράς. Αντί αυτού, οι ψηφοφόροι έζησαν τις συγκρούσεις του Γιούσενκο με την Γιούλια Τιμοσένκο για την εξουσία και το προσωπικό τους όφελος. Ο πρόεδρος Γιούσενκο δεν έφερε την προσδοκώμενη αλλαγή στο σύστημα, αλλά έγινε ένα με τις δομές εξουσίας του παλαιού πολιτικού συστήματος. Σημειώνεται ότι η Ουκρανία είναι η υπ’ αριθμόν 146, από 180 έθνη, στον δείκτη διαφθοράς και στο δείκτη ανταγωνιστικότητας βρίσκεται στον αριθμό 82 ανάμεσα σε 133 έθνη.


Ο κερδισμένος από τη σημερινή πολιτική κατάσταση στην Ουκρανία είναι ο Βίκτωρ Γιανούκοβιτς, ο οποίος ήταν ο μεγάλος χαμένος του 2004. Η φιλοδυτική πολιτική που ακολούθησε η Ουκρανία από το 2004 μέχρι σήμερα δεν απέφερε τα αναμενόμενα, ενώ η διεθνής οικονομική κρίση έχει βυθίσει την χώρα σε απόγνωση. Οι βελτίωση στις σχέσεις με την Ρωσία είναι μονόδρομος, κάτι που ο Γιανούκοβιτς μπορεί να το διασφαλίσει, με στόχο την σταθερότητα και το τέλος του οικονομικού χάους που επικρατεί στη χώρα. Ο λαός ψήφισε το 2004, αποδεχόμενος την φιλοδυτική τάση της χώρας και την ανεξαρτητοποίηση της από την Ρωσία, ενώ σήμερα ψηφίζει για να επανέλθει στην σφαίρα επιρροής της Ρωσίας. Επίσης, η Γιούλια Τιμοσένκο που στήριξε την πορτοκαλί επανάσταση το 2004, σήμερα παρουσιάζεται θετική για συνεργασία με την Ρωσία. Ο ίδιος ο ρώσος πρωθυπουργός Βλ. Πούτιν, δήλωσε ότι είναι άτομο με το οποίο μπορεί άνετα να συνεργαστεί. Πρόσφατα συναντήθηκαν στη Γιάλτα, για να συμφωνήσουν σε θέματα ενέργειας. Η Ουκρανία δεν έχει ιδιαίτερους ενεργειακούς πόρους και βασίζεται στην προνομιακή της μεταχείριση από την Ρωσία, αφού λειτουργεί ως διαμετακομιστικός κόμβος ενέργειας προς την Ευρώπη.
Η Ρωσία έχει υπογράψει πρόσφατα συμφωνία με την Σλοβενία, που δίνει ώθηση στον αγωγό South Stream, που γεωγραφικά φθάνει τον στρατηγικό της στόχο που είναι η Ιταλία και αναμένεται να είναι υλοποιημένος το 2015. Επίσης, έχουν προχωρήσει και οι διακρατικές συμφωνίες για τον Nord Stream ο οποίος θα περνά μέσω της Βαλτικής Θάλασσας. Αυτοί οι δύο σχεδιασμοί θα παρακάμπτουν την Ουκρανία και θα μειώσουν την γεωστρατηγική της σημασία ως ενεργειακού κόμβου. Οικονομικά, γεωγραφικά και πολιτικά, η Ουκρανία δεν είχε ποτέ ιδιαίτερες δυνατότητες για απομάκρυνση και ανεξαρτητοποίηση από την Ρωσία. Η αναμενόμενη στροφή προς την Ρωσία, ίσως να είναι η φυσική της κατάληξη, αφού από εκεί μπορεί να αποκτήσει πλεονεκτήματα συνεργαζόμενη με την Ρωσία και βάζοντας τέρμα στις επιδιώξεις για συμμετοχή στο ΝΑΤΟ, κάτι στο οποίο δεν βρίσκει ανταπόκριση ούτε από τον ίδιο της το λαό.