Τουρκία, Ισραήλ και η στιγμή της αλήθειας

Του Raffi K. Hovannisian

Το σημερινό Τουρκικό κράτος είναι ο κομιστής της άρνησης της διάπραξης της γενοκτονίας και της εκδίωξης των Αρμενίων από τα εδάφη τους που συντελέστηκε από τους Οθωμανούς περίπου ένα αιώνα πριν.

Το σημερινό Ισραήλ, το κράτος-φορέας του Σιόα που ιδρύθηκε μία γενιά μετά, έχει εδώ και πάρα πολύ καιρό «αποδεχθεί» την ρεάλ πολιτίκ σε σχέση με την Αρμενική γενοκτονία, που σκανδαλωδώς μειώνει την τεράστια σημασία της απώλειας ζωών και περιουσίας.

Αν και ιστορικά πολύ διαφορετικοί, εντούτοις ο Τούρκος θύτης και ο Εβραίος θύμα, έχουν στην σύγχρονη εποχή ξεπεράσει τις ασυμμετρίες τους και σφυρηλάτησαν μία σχέση στρατηγικής συνεργασίας όπου υπερισχύει το δίκαιο του ισχυρού και όπου το εθνικό συμφέρον, αν και περιορισμένο, παραμένει εν ισχύ. Σήμερα, αυτοί οι δύο μοιάζουν πάρα πολύ.


Ωστόσο η πρακτική του κράτους έχει ευτυχώς εξισορροπηθεί από συνειδητοποιημένους πολίτες, τόσο Τούρκους όσο και Εβραίους, οι οποίοι στο όνομα της σπουδαιότητας του Ολοκαυτώματος που αποδίδεται από το Τουρκικό κράτος, αποφάσισαν να αντιμετωπίσουν κατάματα την ιστορία, να αναλάβουν την ευθύνη και να μεταφέρουν το μήνυμα της παγκοσμιότητας της γενοκτονίας. Μέχρι σήμερα όμως αυτοί οι ενάρετοι Μουσουλμάνοι και Εβραίοι δεν έχουν καταφέρει να αλλάξουν τα δεδομένα.

Η παραπλάνηση της Άγκυρας
Αντίθετα είναι η νέο-Οθωμανική διαφοροποίηση των Ερντογάν και των Νταβούτογλου εκείνη η οποία καθοδηγεί το όραμα τους για μία νέα περιφερειακή ηγεμονία και αυτοκρατορική συμπεριφορά. Μόνο που αυτή την φορά οι αρνητές της γενοκτονίας χρησιμοποιούν κατά κόρον τις έννοιες ελευθερία, ανθρώπινα δικαιώματα και τον διεθνή νόμο, σε μία προσπάθεια να δικαιολογήσουν το βαθύτερο νόημα των πράξεων τους.

Όπως ότι ο αποκλεισμός της Γάζας από το Ισραήλ είναι λανθασμένος και πως το ζήτημα θα πρέπει να επιλυθεί. Ή ότι Παλαιστίνη, όπως το ορεινό Καραμπάχ, έχει κερδίσει το δικαίωμα της ανεξαρτησίας και της κυριαρχίας.

Η ουσία ωστόσο και η ρητορική της πρόκλησης που σχεδιάστηκε έντεχνα στην Άγκυρα με στόχο να οδηγήσει στην ανάληψη δράσης από το Ισραήλ στον στολίσκο που είχε ως προορισμό την Γάζα, φανερώνει τις πραγματικές προθέσεις των Τούρκων ηγετών: (1) να προωθήσουν παραπλανώντας τις δικές τους επιδιώξεις, και αυτό σε βάρος της προώθησης της περιφερειακής ειρήνης, (2) να καλύψουν την εκμετάλλευση των ανθρώπων εκείνων στις τάξεις των οποίων επιδιώκουν να διεισδύσουν επικαλούμενοι την Ισλαμική αλληλεγγύη, και (3) να δικαιολογήσουν τον δικό τους παράνομο αποκλεισμό της Αρμενίας από το 1993 και εντεύθεν.

Οι Τούρκοι ηγέτες αντιπροσωπεύουν σήμερα ένα κράτος που εξαφάνισε από προσώπου γης έναν ολόκληρο πολιτισμό διαπράττοντας την γενοκτονία των Αρμενίων, ως επίσης την γενοκτονία των Ασσυρίων, των Ποντίων και αργότερα των Κούρδων, και που μέχρι σήμερα δεν έχει βρει το πολιτικό θάρρος ή το ηθικό σθένος να αποδεχθεί, να εξιλεωθεί και να προβεί στις αναγκαίες αποκαταστάσεις. Οι Τούρκοι ηγέτες αντιπροσωπεύουν ένα κράτος το οποίο δεν είναι διατεθειμένο να προωθήσει την λύτρωση και την πραγματική συμφιλίωση, και που έχει μεταφέρει τα εμπάργκο και άλλα εγκλήματα πολέμου στα κατάλοιπα της Αρμενικής δημοκρατίας που σαν από θαύμα έχει διασωθεί από την γενοκτονία.

Οι Τούρκοι ηγέτες αντιπροσωπεύουν ένα κράτος που δημιουργήθηκε από την βίαιη εκδίωξη των Αρμενίων από τις πατρογονικές τους εστίες και που μέχρι σήμερα απαγορεύει διά νόμου οποιαδήποτε αναφορά σε γενοκτονία. Επιπρόσθετα το βαθύ κράτος καταδικάζει σε φόνο ανθρώπους που επιζητούν την ειρήνη και επιδιώκουν κλείσιμο του θέματος μέσω ειλικρινούς διαλόγου, όπως ο Αρμενικής καταγωγής δημοσιογράφος Χραντ Ντινκ.

Σήμερα, καθώς αυτοί οι «μετριοπαθείς Ισλαμιστές», οι οποίοι έχουν μετατραπεί σε τύραννους, στρέφονται προς το Ισραήλ για προώθηση των σχεδίων τους, αποφεύγουν να τοποθετηθούν στα κρίσιμα ερωτήματα.

Σε Εβραϊκούς κύκλους και πέραν αυτών, η συλλογική θεώρηση της ιστορίας ανανεώνεται και σταδιακά πραγματώνεται. Οι άνθρωποι αρχίζουν να ομολογούν τις αναμνήσεις τους για τις «επιδόσεις» της γενοκτόνου Τουρκίας. Σε σχέση με την παράθεση παραδειγμάτων και την μετατόπιση από προηγούμενες θέσεις αυτό είναι ευχάριστο. Σε κάθε κακό, υπάρχει και ένα καλό, λέει μια Αρμενική παροιμία.

Κάθαρση, ο υπέρτατος στόχος
Ωστόσο για να κλείσει σε πλήρη συμφιλίωση με την ιστορία αυτός ο γόνιμος διάλογος, το κίνητρο θα πρέπει να είναι συλλογικό, και η πραγμάτωση του να οδηγεί στην κάθαρση.

Η Αρμενική γενοκτονία του περασμένου αιώνα και η ασφάλεια του διασωθέντος κράτους με την πρωτεύουσα του Ερεβάν, δεν θα πρέπει ποτέ να επιτραπεί να μετατραπούν σε έναν πολιτικό αγώνα για επιλεκτική χρήση από τους δύο πρότινος συμμάχους στην προσπάθεια να ξεκαθαρίσουν τις σχέσεις τους και τις μαύρες σελίδες στην ιστορία τους.

Ο λαός της Τουρκίας θα πρέπει να αναλάβει τα ηνία και να ανατρέψει την πολιτική των ριψοκίνδυνων ηγετών τους των οποίων οι σύγχρονες πολιτικές αποτελούν κληρονομιά των Ταλάατ, Εβρέν και Τζεμάλ, της τριανδρίας των επονομαζόμενων ως Νεότουρκων, οι οποίοι ήταν οι εγκέφαλοι της Αρμενικής γενοκτονίας και της τελικής κατάληψης του Αρμενικού οροπεδίου. Ωστόσο αυτό εναπόκειται στους ίδιους να το πράξουν.

Όσον αφορά τέλος τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρώπη, ακόμη και το Ισραήλ, η ιδιοτελής αυτή σχέση ενδεχομένως να είναι η τελευταία τους ευκαιρία να κατονομάσουν συγκεκριμένα τον θύτη-κράτος, να τον προσαγάγουν ενώπιον της δικαιοσύνης και να διασφαλίσουν την αποκατάσταση και την αποζημίωση των θυμάτων και των απογόνων τους.
Όχι ως χάρη, όχι ως ένα εργαλείο για εξυπηρέτηση ιδιοτελών σκοπιμοτήτων, αλλά ως ένα ζήτημα που αφορά την αλήθεια και την αμεροληψία και τίποτα περισσότερο.

Ο Ραφί Κ. Χοβανισιάν ήταν ο πρώτος υπουργός εξωτερικών της Αρμενίας και σήμερα εκπρόσωπος του Κόμματος της Κληρονομιάς στην βουλή της χώρας.