A Journey: My Political Life

Tony Blair
A Journey: My Political Life
Knopf Doubleday,2010

Της Michiko Kakutani
The New York Times Book Review

Η δεκαετής θητεία του Τόνι Μπλερ ως πρωθυπουργός χαρακτηρίζεται από την βαρυσήμαντη - και διχαστική – απόφασή του να προχωρήσει με τον πόλεμο στο Ιράκ μαζί με τον Τζορτζ Μπους, και από την μετατροπή του Εργατικού Κόμματος σε μια πιο κεντρώα, Κλιντονική ενσάρκωση. Ωστόσο, όλα αυτά τα χρόνια και τα πολιτικά μίλια αργότερα, ο Μπλερ παραμένει μια περιέργως θολή φιγούρα. Και το αυτο-πορτρέτο που προκύπτει από τα νέα απομνημονεύματά του, “A Journey: My Political Life”, είναι κυρίως εκείνο ενός άνδρα χωρίς μια σκιά.
Μεγάλο μέρος αυτού του βιβλίου είναι άριστα γραμμένο και φαίνεται ότι προορίζεται να επικυρώσει την πεποίθηση του Μπλερ ότι ήταν «ένας μεγάλος παίκτης, ένας παγκόσμιος και όχι απλώς ένας εθνικός ηγέτης». Ταυτόχρονα, το βιβλίο δεν ρίχνει παρά μόνο λίγο φως σχετικά με το τι κατευθύνει τον Μπλερ ή τι σχημάτισε το πολιτικό του όραμα, και ακόμη λιγότερο στο πώς αποφάσισε να οδηγήσει τη Βρετανία στον πόλεμο κατά του Ιράκ. Πιο ενδιαφέρουσα είναι η περιγραφή του ρόλου του στη διαμεσολάβηση για μια συμφωνία κατανομής εξουσίας στη Βόρεια Ιρλανδία. Επίσης, αποκαλυπτικό είναι το συγκαταβατικό του πορτρέτο για τον Γκόρντον Μπράουν, μακροπρόθεσμος αντίπαλος του στο κόμμα των Εργατικών και διάδοχός του.


Όσο αφορά στο Ιράκ, σύμφωνα με το πολυσυζητημένο σημείωμα της Downing Street (πρακτικά μιας συνάντησης τον Ιούλιο του 2002), Βρετανοί υπάλληλοι, που μόλις είχαν επιστρέψει από την Ουάσιγκτον, είπαν ότι ο πρόεδρος Μπους και οι βοηθοί του πίστευαν ότι ο πόλεμος ήταν αναπόφευκτος. Στον τόμο αυτό ο Μπλερ υποστηρίζει ότι «ακόμη και στα τέλη του 2002 και στις αρχές του 2003, θα μπορούσαμε να αποφύγουμε μια σύγκρουση», αλλά προσθέτει ότι «είχα αποφασίσει στο μυαλό μου ότι η απομάκρυνση του Σαντάμ θα προσφέρει στον κόσμο, και ιδιαίτερα στον ιρακινό λαό, μια υπηρεσία».

Σχετικά με το πολυσυζητημένο θέμα της μεταπολεμικής προετοιμασίας για το Ιράκ, ο Μπλερ προσπαθεί να μειώσει τον ρόλο που έπαιξαν οι προγραμματισμένες αποτυχίες στον «εφιάλτη» που ακολούθησε, παρόλο που ένα σημείωμα που ετοιμάστηκε για τον ίδιο και τους συμβούλους του, οκτώ μήνες πριν από την έναρξη του πολέμου, κατέληξε στο ότι ο αμερικανικός στρατός δεν ήταν επαρκώς προετοιμασμένος για μια χρονοβόρα και δαπανηρή κατοχή.
Όσο για τα χωρία με το επιχείρημα ότι «αφήνοντας τον Σαντάμ στην εξουσία υπήρχε μεγαλύτερος κίνδυνος για την ασφάλειά μας παρά με την αποχώρησή του», ο Μπλερ δεν καταπιάνεται με τα επιχειρήματα που προέβαλαν οι επικριτές του πολέμου.
Πρόθυμος να αντικρούσει τις κατηγορίες στον βρετανικό Τύπο ότι ήταν «poodle του Μπους», ο Μπλερ θυμίζει στον αναγνώστη την πίστη του σε μια παρεμβατική και ηθική εξωτερική πολιτική, η οποία εκδηλώθηκε χρόνια νωρίτερα, κατά τη διάρκεια της κρίσης στο Κοσσυφοπέδιο.
Στις αρχές του βιβλίου ο Μπλερ μιλά πολύ για το φόβο που ένιωσε αναλαμβάνοντας τα καθήκοντα του πρωθυπουργού. Με τα χρόνια, ο Μπλερ λέει, απέκτησε αυτοπεποίθηση, μαθαίνοντας να περιορίζει «την αδυναμία, το φόβο, την επιθυμία να τρέξει μακριά» και μέχρι το τέλος της θητείας του στο αξίωμα ένιωθε «ισχυρός και έτοιμος για όλα», ακόμη και όταν «το κόμμα εξεγέρθη, ο Γκόρντον ήταν σε μια μόνιμη κατάσταση μηχανορραφίας, τα περισσότερα ΜΜΕ είχαν παραιτηθεί από κάθε αντικειμενικότητα και το Ιράκ βρισκόταν στο χείλος του γκρεμού».
«Όπως θα δείτε σε αυτά τα απομνημονεύματα», γράφει στο τέλος του βιβλίου, «ποτέ δεν ήταν απολύτως σαφές αν το ταξίδι που έχω κάνει είναι αυτό του θριάμβου του ατόμου έναντι της πολιτικής ή της πολιτικής έναντι του ατόμου». Για το θέμα αυτό, δεν είναι ακόμη σαφές εάν ο συγγραφέας ξέρει τον εαυτό του.