Αμυντική «ομπρέλα» πάνω από τον Περσικό

Αγορές αμερικανικών όπλων αξίας 123 δισ. δολαρίων από τα αραβικά κράτη

Σε μία από τις μεγαλύτερες αγορές αμερικανικών όπλων εν καιρώ ειρήνης συμφώνησαν τα αραβικά κράτη του Περσικού Κόλπου, με παραγγελίες που υπερβαίνουν τα 123 δισ. δολάρια και αποσκοπούν στην ανάσχεση της ιρανικής απειλής.

Το εξοπλιστικό πακέτο αξίας 67 δισ. δολαρίων, που θα εξασφαλίσει η Σαουδική Αραβία, είναι το μεγαλύτερο σκέλος της συμφωνίας, που αναμένεται να προσφέρει κρίσιμη ώθηση στην αμερικανική αμυντική βιομηχανία. Το πρώτο σκέλος της συμφωνίας, αξίας 30 δισ. δολαρίων, αναμένεται να εγκριθεί από το αμερικανικό Κογκρέσο στα μέσα Οκτωβρίου.

Ο Αντονι Κόρντσμαν, αναλυτής του ινστιτούτου CSIS στην Ουάσιγκτον, εξηγεί στην εφημερίδα «Financial Times» ότι οι ΗΠΑ επιδιώκουν να επιτύχουν «δομή ασφαλείας στην μετά Ιράκ εποχή, που θα εγγυάται την ασφαλή ροή των ενεργειακών εξαγωγών στη διεθνή οικονομία. Η συμφωνία με τη Σαουδική Αραβία θα ενισχύσει την αποτρεπτική ικανότητα της περιοχής και θα επιτρέψει τη μείωση των αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων».


Εκτός από το Ιράν, όμως, τα κράτη της περιοχής φοβούνται ότι ενδεχόμενο αεροπορικό πλήγμα του Ισραήλ ή των ΗΠΑ κατά των ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων θα μπορούσε να προκαλέσει ιρανικό χτύπημα αντεκδίκησης εναντίον τους ή κατά των Στενών του Ορμούζ, διακόπτοντας τη ροή πετρελαίου από το κρίσιμο πέρασμα.

Η Σαουδική Αραβία θα εξασφαλίσει 85 νέα αεροσκάφη F-15, ενώ 70 παλαιότερα που διαθέτει θα εκσυγχρονισθούν. Η συμφωνία προβλέπει επίσης την αναβάθμιση των συστημάτων ραντάρ του βασιλείου, καθώς και τον εκσυγχρονισμό του ναυτικού της χώρας. «Στόχος του Ριάντ είναι να σταλεί μήνυμα στην Τεχεράνη ότι διαθέτουμε σαφή υπεροχή στους αιθέρες», λέει Σαουδάραβας αμυντικός αναλυτής.

Η συμφωνία αφορά, όμως, κι άλλα κράτη του Κόλπου. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα υπέγραψαν έτσι συμφωνία ύψους 35,64 δισ. δολαρίων για την αγορά ελικοπτέρων και μεταγωγικών αεροσκαφών. Την ίδια στιγμή, τα Εμιράτα εξασφάλισαν άδεια για να αποκτήσουν το αντιπυραυλικό σύστημα THAAD, που κατασκευάζει η Lockheed Martin. Τα Εμιράτα και το Κουβέιτ συμφώνησαν επίσης σε πρόγραμμα αναβάθμισης των συστοιχιών αντιπυραυλικών συστημάτων Patriot της Raytheon. Το Ομάν, από την πλευρά του, αναμένεται να δαπανήσει 12,34 δισ. δολάρια για την αγορά νέων αεροσκαφών F-16 και την αναβάθμιση όσων ήδη διαθέτει στον στόλο του, ενώ το Κουβέιτ, με προγραμματισμένες δαπάνες 7,11 δισ. δολαρίων στη συμφωνία, θα αντικαταστήσει 39 γερασμένα αεροσκάφη F-18 με νέα. Και οι δύο χώρες έχουν συμφωνήσει επίσης στην πλήρη αναβάθμιση των ηλεκτρονικών τους συστημάτων αεράμυνας και παρακολούθησης εναερίου χώρου. Οι παραπάνω συμφωνίες που αφορούν τα αεροσκάφη F-15, F-16 και F-18 ευνοούν ιδιαίτερα την εταιρεία Lockheed Martin, που αναμένεται έτσι να ενισχύσει την ηγετική θέση της μεταξύ των αμερικανικών κατασκευαστών μαχητικών αεροσκαφών.

Αίσθηση προκαλεί, στο μεταξύ, η σιωπή του Ισραήλ για τη σημαντική αμυντική συμφωνία. Αν και στο παρελθόν το Τελ Αβίβ αντιμετώπιζε με μεγάλη καχυποψία τέτοιες συμφωνίες, η ιρανική πυρηνική απειλή των τελευταίων ετών έχει μεταβάλει τους γεωπολιτικούς συσχετισμούς στην ευρύτερη περιοχή. Αξιωματούχοι του Ισραήλ, της Σαουδικής Αραβίας και των Εμιράτων περιγράφουν άλλωστε την απειλή που αποτελεί το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν με σχεδόν πανομοιότυπους όρους.

Ο πρόεδρος Ομπάμα έχει εκφράσει την πρόθεσή του να επεκτείνει την αμερικανική αμυντική ομπρέλα πάνω από τον Κόλπο, ελπίζοντας ότι με τον τρόπο αυτό θα μπορέσει να προλάβει ενδεχόμενη πυρηνική κούρσα στην περιοχή από κράτη όπως η Σαουδική Αραβία.

Αγορά του αιώνα και για το Ισραήλ

Την τελική έγκρισή του προσέφερε την περασμένη εβδομάδα το Υπουργικό Συμβούλιο του Ισραήλ στην αγορά 35 υπερσύγχρονων μαχητικών βομβαρδιστικών αεροσκαφών F-35 τεχνολογίας «Στελθ» (αόρατα στα ραντάρ) από τις ΗΠΑ, που θα αποτελέσουν την πλέον δαπανηρή εξοπλιστική αγορά στην ιστορία του κράτους του Ισραήλ.

Η απόφαση της αρμόδιας διυπουργικής επιτροπής υπό τον πρωθυπουργό Νετανιάχου και τον υπουργό Αμυνας Μπάρακ σηματοδοτεί την οριστική έγκριση για την αγορά, την οποία είχε πρώτος ανακοινώσει ο Εχούντ Μπάρακ τον περασμένο μήνα.

Δημοσιογραφικές πληροφορίες θέλουν το Ισραήλ να έχει συμφωνήσει αρχικά στην αγορά 20 αεροσκαφών F-35, κόστους 2,75 δισ. δολαρίων. Το F-35 βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο στάδιο των πτητικών δοκιμών, ενώ τα πρώτα λειτουργικά αεροσκάφη αναμένεται να παραδοθούν στο Ισραήλ το 2015. Ιδιαίτερο βάρος στην απόφαση της ισραηλινής κυβέρνησης έπαιξε η προθυμία της Ουάσιγκτον να προσαρτήσει στη συμφωνία σημαντικά αντισταθμιστικά οφέλη με αποδέκτη την ισραηλινή αμυντική βιομηχανία.