The Grand Design

Stephen Hawkins, Leonard Miodinow
The Grand Design
Bantam, 2010


Του Dwight Garner
The New York Times Book Review

Ο Stephen Hawking, ένας από τους πιο λαμπρούς επιστήμονες μετά τον Αϊνστάιν, είναι, όπως φαίνεται, εκτός από εξαιρετικός μαθηματικός, πολύ καλός πωλητής. Γνωρίζει, δηλαδή, με ακρίβεια το πώς λειτουργεί το σύστημα γύρω από τις πωλήσεις βιβλίων και έχει την ικανότητα να προωθεί τα βιβλία του. «Θέλω τα βιβλία μου να πωλούνται σε περίπτερα στα αεροδρόμια», είχε δηλώσει και, από τότε, φαίνεται πως έχει βρει τον τρόπο να το κάνει. Το βιβλίο του Hawking «Brief History of Time» που δημοσιεύθηκε το 1988, πώλησε περίπου εννέα εκατομμύρια αντίτυπα. Μπορεί το σώμα του Hawking να χτυπήθηκε από την ασθένεια γνώστη ως Lou Gehrig, το μυαλό του όμως παραμένει εντελώς άθικτο. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι το αναπηρικό καροτσάκι του Hawking εμφανίζεται στο εξώφυλλο του εν λόγω βιβλίου. Κατά τη διάρκεια της μακράς σταδιοδρομίας του, ο Hawking, καθηγητής μαθηματικών στο πανεπιστήμιο του Cambridge, δεν έχει παρουσιάσει σχεδόν καμία κλίση προς τη θρησκεία και το Θεό. Μάλιστα, στα απομνημονεύματα της πρώην συζύγου του εμφανίζεται ως άθεος. Ωστόσο, στον επίλογο του πιο πάνω βιβλίου, ο Hawking γράφει πως η ανακάλυψη μιας ενοποιημένης θεωρίας της φυσικής θα μπορούσε να μας βοηθήσει «ώστε να γνωρίσουμε και να καταλάβουμε το μυαλό του Θεού». Το νέο βιβλίο του Hawking, υπό τον τίτλο «The Grand Design», που δημοσιεύτηκε πριν από μερικές ημέρες, έχει ήδη κάνει πρωτοσέλιδα περιοδικών και συζητείται παντού.

Ο συγγραφέας φαίνεται πως έχει καταφέρει για ακόμη μία φορά να προκαλέσει την κοινή γνώμη. Αυτή τη φορά, όπως πληροφορούμαστε, ο Hawking δηλώνει ότι ο Θεός είναι λίγο πολύ... νεκρός.

Η αναζήτηση του συγγραφέα για την απάντηση στο ερώτημα «πώς δημιουργήθηκε το Σύμπαν», τον οδήγησε στην ανάπτυξη της θεωρίας που υποστηρίζει πως «για τη δημιουργία του σύμπαντος δεν απαιτούνταν παρεμβάσεις υπερφυσικών δυνάμεων ή του Θεού». Αυτό είναι, αν μη τι άλλο, μία πονηρή κίνηση. Είναι πιο εύκολο για τους αναγνώστες να διαφωνήσουν με βιβλία που καταπιάνονται με τη θρησκεία και έχουν ως αντικείμενο ανάπτυξης φιλοσοφικών ιδεών τους πολέμους που έγιναν στο όνομα του Θεού, παρά με αυτά που αναλύουν λεπτομερώς τους νόμους της φυσικής. Σημειώστε παρακαλώ ότι, ενώ δακτυλογραφώ αυτές τις γραμμές, το «The Grand Design» είναι το νούμερο ένα βιβλίο στις πωλήσεις στην ιστοσελίδα Amazon και τοποθετείται πάνω από το «Freedom», το νέο μυθιστόρημα του Jonathan Franzen.

Η ουσιαστική είδηση, όμως, σχετικά με το «The Grand Design», δεν είναι το ότι ο Hawking απορρίπτει την ύπαρξη του Θεού, κάτι που δεν πρόκειται να αποτελέσει έκπληξη για αυτούς που έχουν παρακολουθήσει το έργο του συγγραφέα. Η πραγματική είδηση αναφορικά με το «The Grand Design» είναι ο τρόπος με τον οποίο αποδίδονται τα γεγονότα και το ότι το αποτέλεσμά του είναι τόσο απογοητευτικό, όσο και αντιαισθητικό. Η σοβαρή και αξιοσημείωτη φωνή που ο Hawking χρησιμοποίησε και με την οποία εντυπωσίασε στο προηγούμενο βιβλίο του, «Brief History of Time», φαίνεται πως έχει αντικατασταθεί εδώ από ένα όχι και τόσο κατανοητό τρόπο γραψίματος με ελλείψεις.

Όπως και να ‘χει, πάντως, το «The Grand Design» δεν μπορεί παρά να χαρακτηριστεί ως ακόμα μία επιτυχία από πλευράς του συγγραφέας σε ότι αφορά τις πωλήσεις και την ανταπόκριση των αναγνωστών του. Ωστόσο, ο χρόνος είναι αυτός που θα έχει τον τελευταίο λόγο.