Ο ναυτικός «χορός» Τουρκίας και Ισραήλ

Την ενίσχυση της ναυτικής της παρουσίας στη ΝΑ Μεσόγειο ανακοίνωσε η Τουρκία, δημιουργώντας προβληματισμούς για αποσταθεροποίηση στην περιοχή.

Τα σχέδια της Τουρκίας για ενίσχυση της παρουσίας του πολεμικού ναυτικού της στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, πέραν των σχολιασμών περί «υπερβολικής αντίδρασης» μεταξύ αναλυτών, προκαλούν ανησυχίες σχετικά με μία επίδειξη τοπικής ισχύος η οποία θα μπορούσε να προκαλέσει αντιπάθειες ακόμα και στις τάξεις των Αράβων εν δυνάμει συμμάχων της χώρας.

Η στάση της τουρκικής κυβέρνησης θεωρείται πως μπορεί να αυξήσει περαιτέρω την ανησυχία της Δύσης σχετικά με την αξιοπιστία της Τουρκίας ως μέλους του ΝΑΤΟ, λόγω των κινήσεών της με στόχο την αύξηση της δημοτικότητάς της στον μουσουλμανικό κόσμο. Αν και πολλές αραβικές χώρες βλέπουν το τουρκικό «μοντέλο» ως ενδιαφέρουσα προοπτική (ειδικά υπό το φως της «Αραβικής Άνοιξης») ως μία δημοκρατική χώρα υπό ισλαμική κυβέρνηση, το θετικό κλίμα μπορεί να αναστραφεί εάν η Άγκυρα αρχίσει να επιδεικνύει τη στρατιωτική της ισχύ.

Εάν σκάφη του τουρκικού στόλου αρχίσουν να επιχειρούν σε νερά που συναντώνται και μονάδες του ισραηλινού πολεμικού ναυτικού, αυξάνεται η πιθανότητα θερμού επεισοδίου και ενδεχομένως σύγκρουσης μεταξύ των δύο πρώην συμμάχων.

Η κυβέρνηση Ερντογάν έχει οδηγήσει την Τουρκία σε οικονομική άνθιση και σταθερότητα- ωστόσο φαίνεται πως αυτού του είδους η ανάπτυξη αποτελεί «πειρασμό» για την Τουρκία, η οποία παρουσιάζεται πρόθυμη να χρησιμοποιήσει τη στρατιωτική ισχύ της για να προωθήσει τα συμφέροντά της σε μια περιοχή που βιώνει αλλαγές.

«Ο Ερντογάν υιοθετεί μία πολύ επιθετική στάση για να καθιερώσει την Τουρκία σαν περιφερειακή δύναμη, αντί να χρησιμοποιήσει τη 'μαλακή' ισχύ που βλέπαμε μέχρι τώρα» λέει ο Γκάρεθ Τζένκινς, αναλυτής θεμάτων ασφαλείας που εδρεύει στην Κωνσταντινούπολη.

«Υπάρχει μία αίσθηση στο κόμμα ότι η Τουρκία είναι μία μεγάλη περιφερειακή δύναμη και ότι η Μεσόγειος είναι η σφαίρα επιρροής της. Αλλά το ΝΑΤΟ και η Δύση αρχίζουν να αντιμετωπίζουν όλο και περισσότερο την Τουρκία ως αναξιόπιστη…η Τουρκία έπαιξε τα χαρτιά της καλά στο παρελθόν, όταν είχε καλές σχέσεις με όλους, αλλά τώρα δεν πράττει σωστά» συμπληρώνει, ενώ παράλληλα επισημαίνει ότι οι Άραβες θα δουν με καχυποψία μία Τουρκία που στηρίζεται στη στρατιωτική ισχύ, καθώς τελούσαν υπό την κυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας για αιώνες.

Πέραν του Ισραήλ, η Τουρκία βλέπει να επιδεινώνονται και οι σχέσεις της με τη Συρία, ενώ το Ιράν πρόσφατα εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του σχετικά με την απόφαση της Τουρκίας να φιλοξενήσει στο έδαφός της τμήματα ΝΑΤΟϊκού αντιπυραυλικού συστήματος.

Η Τουρκία διαθέτει τη δεύτερη μεγαλύτερη πολεμική μηχανή του ΝΑΤΟ, και το πολεμικό της ναυτικό θεωρείται ανώτερο αυτού του Ισραήλ- αν και οι Ισραηλινοί θεωρείται πως διαθέτουν υποβρύχια εξοπλισμένα με βλήματα cruise που φέρουν πυρηνικές κεφαλές. Το Ισραήλ έχει αυξήσει τις ναυτικές του περιπολίες στην ανατολική Μεσόγειο για να διατηρήσει τον αποκλεισμό της Γάζας. Αν και ελάχιστοι αναλυτές πιστεύουν πως η Τουρκία σκοπεύει να στείλει φρεγάτες να συνοδέψουν σκάφη που θα αποπειραθούν να παραβιάσουν τον αποκλεισμό, ακόμα και η παρουσία τους στην περιοχή αποτελεί κίνδυνο (αν και δεν θεωρείται ιδιαίτερα πιθανό να σημειωθεί ένοπλη σύγκρουση μεταξύ Τουρκία και Ισραήλ).

Ωστόσο, οι δηλώσεις Ερντογάν πως οι τουρκικές βάσεις έχουν «τη δυνατότητα να παρέχουν συνοδεία» υπονοούν ότι η Άγκυρα ενδεχομένως να θέσει την επόμενη νηοπομπή για τη Γάζα υπό την προστασία της, κάτι που προκάλεσε μεγάλες ανησυχίες. «Δημιούργησαν τις συνθήκες για τη δημιουργία μίας άλλης νηοπομπής που θα προσπαθήσει να παραβιάσει τον αποκλεισμό» είπε ο Χένρι Μπάρκεϊ, ειδικός σε τουρκικά θέματα του Carnegie Endowment for International Peace στην Ουάσινγκτον. «Τι θα κάνει το τουρκικό ναυτικό εάν ένας άλλος στολίσκος προσπαθήσει να περάσει; Θα έπρεπε να τηρήσουν την υπόσχεσή τους…και αυτό θα έβαζε σε άσχημη θέση την αμερικανική κυβέρνηση».

Κάποιοι αναλυτές εκτιμούν πως η Τουρκία δεν επιδιώκει αναμέτρηση με το Ισραήλ για τη Γάζα, αλλά την εδραίωση ναυτικής παρουσίας μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ με στόχο την πρόκληση κλίματος φόβου που θα αποθαρρύνει τους επενδυτές.

Από πλευράς του Ισραήλ, ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου περιέγραψε το πολεμικό ναυτικό του Ισραήλ ως ένα από τα στρατηγικά «μακριά χέρια» της χώρας.

«Το ναυτικό είναι το ένα από τα δύο μακριά χέρια των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων- και είναι ένα μακρύ και δυνατό χέρι. Μέσω των ενεργειών σου διατηρείς την ηρεμία και την ασφάλεια στη θάλασσα» είπε ο Νετανιάχου σε τελετή αποφοίτησης αξιωματικών του ναυτικού στη Χάιφα. Το δεύτερο «μακρύ χέρι» στο οποίο αναφέρθηκε ήταν η ισραηλινή πολεμική αεροπορία.

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός πρόσθεσε πως «τις τελευταίες ημέρες παρακολουθήσαμε αύξηση των εντάσεων με την Τουρκία. Δεν ήταν επιλογή μας τότε και εξακολουθεί να μην είναι τώρα. Σεβόμαστε τον τουρκικό λαό και την κληρονομιά του και επιθυμούμε βελτίωση των σχέσεών μας».

www.kathimerini.gr με πληροφορίες από Reuters