Οι κυρώσεις κατά Ιράν προβληματίζουν

Μεγάλη η εξάρτηση των ευρωπαϊκών κρατών

«Υπάρχει οπωσδήποτε ο κίνδυνος να αυξηθεί η τιμή του πετρελαίου» δήλωσε η Αμερικανίδα υφυπουργός Eξωτερικών Γουέντι Σέρμαν, επιχειρηματολογώντας εναντίον της επιβολής κυρώσεων κατά του Ιράν στην επιτροπή εξωτερικών υποθέσεων της αμερικανικής Γερουσίας. «Αυτό σημαίνει ότι το Ιράν θα έχει τελικά στη διάθεσή του περισσότερους πόρους για να χρηματοδοτήσει τις πυρηνικές του φιλοδοξίες, όχι λιγότερους». Η Σέρμαν αναφερόταν στον αντίκτυπο των υπό συζήτηση αμερικανικών κυρώσεων σε βάρος της κεντρικής τράπεζας του Ιράν, αλλά αμφιβολίες εκφράζονται και αναφορικά με τις ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά του ιρανικού πετρελαϊκού τομέα.

Η εξάρτηση της Ισπανίας, της Ιταλίας και της Ελλάδας από το ιρανικό πετρέλαιο, στη δύσκολη συγκυρία της οικονομικής κρίσης, ήταν αιτία να απαλειφθεί από το κείμενο των συμπερασμάτων της συνόδου των υπουργών εξωτερικών της Ε.Ε., την 1η Δεκεμβρίου, κάθε αναφορά περί «απαγόρευσης εισαγωγών» ιρανικού πετρελαίου. Το θέμα επρόκειτο να συζητηθεί στη σύνοδο κορυφής που ξεκίνησε την Πέμπτη στις Βρυξέλλες, αλλά δεν αναμένονταν αποφάσεις πριν από τη σύνοδο υπουργών Εξωτερικών του Ιανουαρίου.

Σε δημοσίευμα των Financial Times της Δευτέρας ανώνυμος Ευρωπαίος διπλωμάτης προέτρεψε την Ελλάδα «να βρει εναλλακτικούς προμηθευτές» χωρίς ωστόσο να αναφερθεί στο καθοριστικό ζήτημα του κόστους. Πηγές από την ελληνική πετρελαϊκή βιομηχανία αναφέρουν ότι, σε περίπτωση που η χώρα υποχρεωθεί να τηρήσει εμπάργκο εισαγωγών ιρανικού πετρελαίου, υπάρχει το ισχυρό ενδεχόμενο οι καταναλωτές να αντιμετωπίσουν ελλείψεις στα καύσιμα και βεβαιότητα αυξημένων τιμών.

Η εξάρτηση της Ελλάδας από το ιρανικό πετρέλαιο είναι αυξημένη φέτος σε σχέση με πέρυσι ακριβώς εξαιτίας των ταμειακών δυσκολιών της χώρας. Επισήμως, το Ιράν αυτή τη στιγμή καλύπτει περίπου το 35% των ελληνικών εισαγωγών, διπλάσιο σε σχέση με πέρυσι. Ομως, το θέμα δεν αφορά μόνο την Ελλάδα. Προ δεκαημέρου, ο οίκος αξιολόγησης Fitch εκτίμησε ότι ενδεχόμενη επιβολή κυρώσεων στον πετρελαϊκό τομέα του Ιράν θα πλήξει ολόκληρη την Ευρώπη. «Η πιθανή άνοδος των τιμών του πετρελαίου που θα προκύψει ως αποτέλεσμα της απαγόρευσης θα γίνει αισθητή από όλα τα ευρωπαϊκά διυλιστήρια, όχι μόνο από τους μεγαλύτερους πελάτες του Ιράν», ανέφερε σημείωμα του οίκου. Η αβεβαιότητα ως προς το Ιράν έχει ήδη ανεβάσει την τιμή των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης (futures) για το πετρέλαιο, σε μια στιγμή που η ευρωπαϊκή οικονομία βυθίζεται στην ύφεση και το τελευταίο που της χρειάζεται είναι ακριβές εισαγωγές πετρελαίου.

Η Ευρώπη

Με αυτά τα δεδομένα, πηγές του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών καλούν την Ευρώπη «να αναλογιστεί πολύ σοβαρά τις συνέπειες που θα είχε γι' αυτήν η επιβολή απαγόρευσης εισαγωγών πετρελαίου από το Ιράν».

Ποιες όμως θα ήταν οι συνέπειες των κυρώσεων για το ίδιο το Ιράν; Η Ε.Ε. απορροφά μόλις το 18% των ιρανικών εξαγωγών, ποσοστό που οι αναλυτές δεν έχουν καμία αμφιβολία ότι θα διατεθεί στους Ασιάτες πελάτες του Ιράν. Σε περίπτωση που η Ευρώπη αποκλείσει τον εαυτό της από τις ιρανικές εισαγωγές, το Ιράν μπορεί να χρησιμοποιήσει το πετρέλαιο ως όπλο, οδηγώντας τις τιμές στα 250 δολάρια το βαρέλι, όπως απείλησε αυτή την εβδομάδα για πολλοστή φορά. Μπορεί όμως και απλώς να αντικαταστήσει τις ευρωπαϊκές αγορές με ασιατικές. Το γεγονός ότι οι ευρωπαϊκές κυρώσεις από μόνες τους δεν θα είχαν κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα πίεσης προς την Τεχεράνη παραδέχθηκε εμμέσως ο επίτροπος ενέργειας Ετιγκερ, ζητώντας συντονισμό κυρώσεων και από τη Ρωσία, η οποία αρνήθηκε να συμμετάσχει.

Και ενώ όλα αυτά συζητιούνται στις Βρυξέλλες, ο υπόγειος πόλεμος στο εσωτερικό του Ιράν συνεχίζεται, με την εισβολή «αυθόρμητων» Ιρανών φοιτητών στη βρετανική πρεσβεία της Τεχεράνης και την κατάρριψη αμερικανικού μη επανδρωμένου κατασκοπευτικού αεροσκάφους στο ανατολικό Ιράν.