Το μεγάλο δίλημμα για τις κυβερνήσεις

Tου David Ignatius - Aρθρογράφου της Washington Post

Oι τρομοκρατικοί «συναγερμοί», όπως αυτός που κήρυξε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, το περασμένο Σαββατοκύριακο, με την έκδοση ταξιδιωτικής οδηγίας για την Ευρώπη, είναι συνήθως αόριστοι. Οι αξιωματούχοι θέλουν να προειδοποιήσουν την κοινή γνώμη, χωρίς να πληροφορήσουν τους αντιπάλους τους για το πόσα γνωρίζουν.

Είναι ένα αληθινό δίλημμα για τις κυβερνήσεις, οι οποίες καλούνται να αποφασίσουν πόσες πληροφορίες θα δώσουν σε μια εποχή γεμάτη απειλές. Το επιχείρημα είναι ότι μια ενημερωμένη κοινή γνώμη μπορεί να επαγρυπνά καλύτερα. Ο κίνδυνος με τις αόριστες, γενικευμένες προειδοποιήσεις, όπως αυτή της περασμένης εβδομάδας, είναι ότι μπορεί να προκαλέσουν είτε αδιαφορία (κακό) είτε πανικό (χειρότερο).

Οι αξιωματούχοι των μυστικών υπηρεσιών εξακολουθούν να αρνούνται να μιλήσουν για τις λεπτομέρειες της τρομοκρατικής απειλής στην Ευρώπη. Ενας τέτοιος αξιωματούχος προειδοποιεί ότι μια διαρροή στα Μέσα θα γίνει αντικείμενο μελέτης από την Αλ Κάιντα, η οποία θα προσαρμόσει αναλόγως τα σχέδιά της. «Η συμβολή των Μέσων θα είναι να ερχόμαστε πάντα δεύτεροι» παραδέχθηκε. Αν και κατανοώ το επιχείρημα, αμφιβάλλω αν πολλοί άνθρωποι θα συμφωνούσαν ότι μια απληροφόρητη κοινή γνώμη είναι ασφαλέστερη.

Ιδού κάτι φανερό σε όλους, βάσει δημόσιων δηλώσεων σε ΗΠΑ και Ευρώπη: Η Αλ Κάιντα και άλλες τρομοκρατικές οργανώσεις επιδιώκουν να παρακάμψουν τα μέτρα ασφαλείας που λήφθηκαν μετά την 11/9/2001. Προσπαθούν να στρατολογήσουν ανθρώπους, που μπορούν να το κάνουν - Γερμανούς, για παράδειγμα, που έχουν διαβατήρια, τα οποία τους επιτρέπουν να ταξιδεύουν εύκολα στην Ευρώπη και την Αμερική. Αναζητούν καινούργιους τρόπους για να τρομοκρατήσουν, όπως οι επιθέσεις στη Βομβάη και εξακολουθούν να καταστρώνουν τρόπους, με τους οποίους θα χρησιμοποιήσουν χημικά, βιολογικά ή ραδιολογικά όπλα.

Μια πρόσφατη περίπτωση, που δείχνει τη σοβαρότητα της απειλής, καθώς και τη δυσκολία να πείσεις τους ανθρώπους γι’ αυτήν, είναι η περίπτωση της Aafia Siddiqui, ύποπτης ως ενεργό μέλος της Αλ Κάιντα, στο Πακιστάν. Καταδικάστηκε στις 23 Σεπτεμβρίου από ομοσπονδιακό δικαστήριο της Νέας Υόρκης σε 86 χρόνια κάθειρξη, επειδή πυροβόλησε Αμερικανούς που προσπάθησαν να την ανακρίνουν, όταν συνελήφθη το 2008. Την περασμένη εβδομάδα, όμως, οι εφημερίδες στο Πακιστάν ήταν γεμάτες από αγανακτισμένες ιστορίες ότι είναι ένα αθώο θύμα.

Αν μελετήσεις δικόγραφα της υπόθεσης Σιντίκουι, διαπιστώνεις τις απειλές, με τις οποίες βρίσκονται αντιμέτωπες ΗΠΑ και Ευρώπη - αλλά και το Πακιστάν. Πρώτον, η Σιντίκουι, όπως τόσοι άλλοι στρατευμένοι της Αλ Κάιντα στη Δύση, είναι ένα λαμπρό, αν και δυσαρεστημένο άτομο: Γεννημένη στο Καράτσι έκανε ειδίκευση στη βιολογία στο ΜΙΤ και πήρε διδακτορικό στη νευροψυχιατρική. Μετά από ένα διαζύγιο το 2003 παντρεύτηκε έναν ανιψιό του Χαλίντ Σεΐχ Μοχάμεντ, εγκέφαλου των επιθέσεων της 11/9.

Σύμφωνα με πληροφορίες του υπουργείου Δικαιοσύνης, όταν η Σιντίκουι συνελήφθη στο Αφγανιστάν, μετέφερε έγγραφα γραμμένα από την ίδια, που ανέφεραν μεταξύ άλλων: «Επίθεση με πολλές απώλειες... μνημεία της Νέας Υόρκης: Εμπάιρ Στέιτ Μπίλντινγκ, Αγαλμα Ελευθερίας, Γέφυρα του Μπρούκλιν κ.ά.». «Βρώμικη βόμβα: χρειάζεται ραδιενεργό υλικό... θα λειτουργούσε προκαλώντας ΦΟΒΟ, όχι πολλούς θανάτους».

Μετέφερε επίσης αποσπώμενη συσκευή μνήμης( flash), που περιείχε διάφορες σκέψεις σχετικά με δηλητήρια. «Μπορείς να πας στο σούπερ μάρκετ και να ρίξεις τυχαία δηλητήριο στα φρούτα, όπως και σε άλλα είδη, που τρώγονται ωμά... Μπορεί να μη σκοτωθούν πολλοί, αλλά ο πανικός, ο φόβος και η οικονομική απώλεια θα είναι ουσιαστική, αν όλα γίνουν σωστά». Ενδεχομένως αυτά τα έγγραφα από μόνα τους δεν είχαν άλλο στόχο απ’ το να ενσπείρουν απλώς φόβο. Αλλά ακόμη κι αν σκεφθεί κανείς ότι ήταν απλώς φαντασιόπληκτη, συνελήφθη να μεταφέρει ένα κιλό επικίνδυνης χημικής ουσίας, που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως εκρηκτικό.

Η Σιντίκουι δικάστηκε και καταδικάστηκε. Αλλά εκατομμύρια συμπατριώτες της την θεωρούν μάρτυρα - κι είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τι είδους αποδείξεις θα μπορούσαν να τους αλλάξουν γνώμη. Μελετώντας αυτή τη δικαστική υπόθεση, διερωτάσαι πόσες άλλες Σιντίκουι βρίσκονται εκεί έξω. Η απάντηση είναι ότι κανείς δεν ξέρει στην Αμερική.

Ενας άλλος Πακιστανός παρ’ ολίγον τρομοκράτης, ο Φαϊζάλ Σαχζάντ, καταδικάστηκε σε ισόβια από ομοσπονδιακό δικαστήριο της Νέας Υόρκης, επειδή σχεδίαζε να πυροδοτήσει μια βόμβα, τον περασμένο Μάιο, στην Τάιμς Σκουέαρ. Ενα ανησυχητικό αποδεικτικό στοιχείο ήταν μια αναπαράσταση του FBI για το τι θα μπορούσε να είχε προκαλέσει η βόμβα, αν δεν είχε απενεργοποιηθεί: Η δοκιμή «πυροδότησε μια τεράστια έκρηξη, εξαιτίας της οποίας εκτοξεύθηκαν συντρίμμια εκατοντάδες μέτρα μακριά προς όλες τις κατευθύνσεις, διαλύθηκαν τέσσερα αυτοκίνητα και αφανίστηκαν καμιά δεκαριά ανδρείκελα, που υποδύονταν τους πεζούς», σύμφωνα με τη Washington Post.

Διαβάζοντας αυτά τα έγγραφα, ελπίζεις ότι οι αξιωματούχοι θα βρουν τη σωστή ισορροπία μεταξύ πληροφοριών και σιωπής. Αξιωματούχος των μυστικών υπηρεσιών λέει ότι «η συνεργασία ποτέ δεν ήταν καλύτερη» μεταξύ ΗΠΑ και ευρωπαϊκών χωρών, στις οποίες αφορούσε η τελευταία απειλή. Αυτό είναι υπέροχο, αλλά θα ένιωθα καλύτερα αν ήξερα ότι σ’ αυτό το δίκτυο συνεργασίας περιλαμβάνονταν τέτοια κράτη, όπως η Υεμένη, το Ιράκ, το Αφγανιστάν και ειδικά το Πακιστάν.