Με αφορμή την ολοκλήρωση των διαδικασιών για την υπογραφή της συμφωνίας Ελλάδος –Αλβανίας για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και των θαλασσίων ζωνών που δικαιούνται οι δυο χώρες σύμφωνα με το νέο δίκαιο της Θάλασσας έρχεται ξανά στην επιφάνεια η εκκρεμότητα που υπάρχει για το ίδιο θέμα με την γείτονα Τουρκια .
Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι η ελληνοτουρκική διένεξη στο Καστελόριζο για την ελληνική υφαλοκρηπίδα που έθεσε σε κινητοποίηση τον αμυντικό μηχανισμό της χώρας και όπως φάνηκε λίγο έλλειψε να οδηγήσει σε μια νέα κρίση ήταν ένα μήνυμα της Τουρκίας ότι καμία απόφαση για εκμετάλλευση πετρελαϊκών κοιτασμάτων στο Αιγαίο δεν μπορεί να γίνει χωρίς την συγκατάθεση της .
Η πραγματική όμως αιτία της διένεξης είναι πρόθεση της Ελλάδας για οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και των θαλασσίων ζωνών με τους γείτονες της γεγονός που τρομάζει την Τουρκία.
Για τις τουρκικές επιδιώξεις η τοποθεσία που βρίσκεται το Καστελόριζο έχοντας δική του Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) ως κατοικούμενο νησί σύμφωνα με το νέο δίκαιο της Θαλάσσης αποτελεί και το σημείο οριοθέτησης της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης της Ελλάδας με την Αίγυπτο και με την Κύπρο.
Το νέο δίκαιο της Θάλασσας δίνει νέο ορισμό στην υφαλοκρηπίδα αυξάνει τα
χωρικά ύδατα σε 12 μίλια, την συνορεύουσα ζώνη σε 24 μίλια και καθιερώνει Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη(ΑΟΖ) στα 200 ναυτικά μίλια
Η περιοχή της ΑΟΖ καλύπτει παγκοσμίως το 36% των ωκεανών που περιέρχονται έτσι στην εθνική δικαιοδοσία από οικονομική σκοπιά και αφαιρούνται αντίστοιχα από τη διεθνή περιοχή της ανοικτής θάλασσας. Σ’ αυτήν αλιεύονται περί τα 95% των παγκόσμιων αλιευμάτων και στο βυθό της βρίσκονται τα 87% των μέχρι σήμερα γνωστών παγκοσμίως υποθαλάσσιων αποθεμάτων πετρελαίου.
Εξίσου σημαντικό γεγονός αποτελεί ότι ουσιαστικά η ΑΟΖ περιέλαβε και συγχώνευσε στο καθεστώς της τον προϋφιστάμενο θεσμό της υφαλοκρηπίδας, που ταυτίσθηκε πλέον με τον βυθό της ΑΟΖ (τουλάχιστον μέχρι το όριο των 200 μιλίων από την ακτή).
Η Τουρκία δεν υπόγραψε την συνθήκη ζητώντας να ισχύσουν ειδικές διατάξεις για το καθεστώς του Αιγαίου ήταν όμως από τις πρώτες που την εφάρμοσαν στον Εύξεινο Πόντο.
Τόσο η Κύπρος όσο η Αίγυπτος η Λιβύη αλλά και η Ελλάδα έχουν προχωρήσει σε διαφορετικό βαθμό σε διερευνητικές επαφές και συμφωνίες οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης.
Για τις αραβικές χώρες τα κίνητρα είναι καθαρά οικονομικά ενώ για την Κύπρο η γεωπολιτική διάσταση του εγχειρήματος είναι εμφανής. Η Ελλάδα ξεκίνησε επαφές με την Αίγυπτο και τη Λιβύη αλλά ακόμα δεν έχει επικυρώσει διμερείς συμφωνίες που πρέπει να κατατεθούν στον αρμόδιο (για το Δίκαιο της Θάλασσας) Οργανισμό του ΟΗΕ. Το ίδιο ισχύει και για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου. Ο λόγος είναι απλός: Η Ελλάδα φοβάται τις αντιδράσεις της Τουρκίας και δε θέλει να «χαλάσει» το όποιο κλίμα έχει δημιουργηθεί.
Η Τουρκία μονομερώς έχει οριοθετήσει την διεκδικούμενη από αυτήν Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη στο Αιγαίο και παράλληλα έχει ορίσει 3 πεδία έρευνας υπό την ευθύνη της τουρκικής εταιρείας πετρελαίου ΤPAO εκ των οποίων το 1ο πεδίο εφάπτεται στην υφαλοκρηπίδα του Καστελόριζου όπου και διεξήχθησαν οι έρευνες του Νορβηγικού σκάφους(εικόνα 1).
Η Τουρκία δεν υπόγραψε την συνθήκη ζητώντας να ισχύσουν ειδικές διατάξεις για το καθεστώς του Αιγαίου ήταν όμως από τις πρώτες που την εφάρμοσαν στον Εύξεινο Πόντο.
Μετά από όλα αυτά η χώρα μας επιμένει μονότονα ότι η μοναδική της διαφορά με την Τουρκία είναι νομικής φύσης και αφορά την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου αλλά από το 1982 η έννοια αυτή έχει υπερκερασθεί από αυτή της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ). Η Τουρκία βέβαια ενισχύει τις μακροχρόνιες διεκδικήσεις της επειδή η Ελλάδα θέτει θέμα μόνο για την υφαλοκρηπίδα και αγνοεί εντελώς την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη επιτρέποντας στην Τουρκία να προσθέτει νέες διεκδικήσεις όπως γκρίζες ζώνες, αποστρατικοποίηση νησιών, εύρος χωρικών υδάτων κλπ.
Το μεγάλο ερώτημα βέβαια είναι γιατί η Ελλάδα αποφεύγει να αναφερθεί και να θέσει αυτή στο τραπέζι των συνομιλιών το μεγάλο της όπλο που είναι η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη και που τρομάζει τόσο την Τουρκία;
Χρήστος Κουτσογιαννόπουλος
Ταξίαρχος(ε.α)-Διεθνολόγος
Πρώην Δντής Διεθνών Σχέσεων ΥΠΕΘΑ
"Το μεγάλο ερώτημα βέβαια είναι γιατί η Ελλάδα αποφεύγει να αναφερθεί και να θέσει αυτή στο τραπέζι των συνομιλιών το μεγάλο της όπλο που είναι η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη και που τρομάζει τόσο την Τουρκία;"
ΑπάντησηΔιαγραφήΠροφανώς για τον ίδιο λόγο που δεν επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 νμ, πράγμα που θα της έλυνε πολλά προβλήματα: ΦΟΒΑΤΑΙ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ. Συμπληρωματικός λόγος, η ανυπαρξία ελληνικής εξωτερικής πολιτικής.