Ομπάμα και Ιράν.

Η έναρξη συνομιλιών με το Ιράν ήταν μία από τις βασικές προεκλογικές υποσχέσεις του Ομπάμα και το πρώτο βήμα έγινε την 5η Μαρτίου όταν η Αμερική κάλεσε τους Ιρανούς να συμμετάσχουν σε σύσκεψη για το Αφγανιστάν, αναγνωρίζοντας έτσι τον βασικό ρόλο του Ιράν στην περιοχή. Υπάρχει επίσης το ενδεχόμενο ότι σύντομα (μετά τις Ιρανικές εκλογές τον προσεχή Ιούνιο) οι ΗΠΑ να καθίσουν με την Τεχεράνη σε κατ`ιδίαν πλέον συνομιλίες. 
Η παραπάνω πρωτοβουλία της Ουάσιγκτον δεν είναι καινούργια. Τα δυο κράτη συνομιλούσαν εκτενώς (ανεπίσημα) τόσο κατά το 2001 (σε σχέση με το Αφγανιστάν) όσο και κατά το 2003 (σε σχέση με το Ιράκ). Και στις δυο περιπτώσεις τα κοινά συμφέροντα ήταν αυτά που οδήγησαν τα δυο κράτη σε υποτραπέζιες συνεννοήσεις. Το Ιράν για παράδειγμα αντιμετώπιζε τους Σουνίτες τόσο δυτικά όσο και ανατολικά και έτσι η δυναμική παρέμβαση των ΗΠΑ στην περιοχή του έδωσε τη δυνατότητα να απαλλαγεί από αντιπάλους αλλά και να προβάλλει τη δύναμή του στην ευρύτερη περιοχή συμφερόντων του. Οι ΗΠΑ πάλι, μετά το χτύπημα της 11/9, χρειάζονταν την Ιρανική υποστήριξη προκειμένου να διευκολυνθούν οι επιχειρήσεις τους τόσο στο Αφγανιστάν όσο και στο Ιράκ. 
  Αν και ασταθείς, οι σχέσεις Τεχεράνης και ΗΠΑ έχουν φθάσει σε τέτοιο σημείο που θεωρείται πλέον φυσιολογική, αν όχι απαραίτητη, η συνεργασία μεταξύ τους προκειμένου να συνεχισθούν οι στρατιωτικές προσπάθειες των ΗΠΑ στη περιοχή αλλά και οι πολιτικές και θρησκευτικές προσπάθειες του Ιράν στον ίδιο χώρο.
Παρ`όλες όμως τις καλές προθέσεις η εμπιστοσύνη μεταξύ των δυο δεν είναι πλήρης. Το Ιράν γνωρίζει πολύ καλά ότι ακόμη και αν οι ΗΠΑ αποσυρθούν τελείως από το Ιράκ, θα συνεχίσει να υπάρχει Αμερικανική στρατηγική συμμαχία με τη Βαγδάτη και το Ιράκ θα συνεχίσει να αποτελεί πλατφόρμα για τις όποιες επιδιώξεις των ΗΠΑ στην περιοχή. Ο φόβος εν προκειμένω είναι η στήριξη των Σουνιτών εκ μέρους των Αμερικανών προκειμένου να χαλιναγωγήσουν τις Ιρανικές διαθέσεις. 
  Από την πλευρά τους οι Αμερικάνοι αναγνωρίζουν ότι η όποια επιρροή τους στο Ιράκ θα πρέπει να μοιραστεί και με τους Πέρσες λόγω της γεωγραφικής γειτνίασης αλλά και της ισχυρής θρησκευτικής δύναμης που αυτοί χαίρουν στο Ιράκ. Τα παραπάνω δεν είναι εύκολη υπόθεση ούτε για τους μεν ούτε για τους δε. Οι Ιρανοί θέλουν να σταθεροποιήσουν την εξουσία των Σιιτών και να αποτρέψουν τυχόν κινδύνους που πηγάζουν από τους Σουνίτες. Θέλουν επίσης την Αμερικανική αναγνώριση της επιρροής τους στην περιοχή καθώς και την αποδοχή των ΗΠΑ στο σχεδιαζόμενο πυρηνικό τους πρόγραμμα. Οι ΗΠΑ πάλι θέλουν να συνεχίσουν τη στήριξη του Ισραήλ και των Σουνιτών συμμάχων τους και επιδιώκουν την αναστολή οποιασδήποτε πυρηνικής φιλοδοξίας των Ιρανών. Βλέπουμε λοιπόν ότι αν και έχει επιτευχθεί σημαντική πρόοδος στις σχέσεις των δύο εν τούτοις τα συμφέροντά τους είναι τέτοια που οι όποιες προσεγγίσεις γίνονται αποσπασματικά και μόνο.

  Η προσπάθεια του Ομπάμα έχει σκοπό την ανάδειξη του Ιράν σε παίκτη κλειδί στην περιοχή με αντάλλαγμα την συνεργασία του στο θέμα της αντιμετώπισης των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν. Ενώ όμως η Τεχεράνη απολαμβάνει αυτήν την αναγνώριση και μοιράζεται την ανάγκη περιορισμού των Τζιχαντιστών, εν τούτοις δεν διατίθεται να συνεργαστεί πλήρως στο θέμα του Αφγανιστάν εφόσον οι ΗΠΑ συνεχίζουν να αποφεύγουν τις υποχωρήσεις σε θέματα που το Ιράν θεωρεί μείζονα για την ασφάλειά του (πυρηνικό πρόγραμμα, σχέσεις με Βαγδάτη κλπ.) Μια επιπλέον παράμετρος που δεν βοηθάει ιδιαίτερα είναι και η πρόθεση των ΗΠΑ να συνομιλήσουν με τους Ταλιμπάν στα πλαίσια της όλης προσπάθειάς τους στο Αφγανιστάν. Οι Ιρανοί δεν θεωρούν την κίνηση ως σωστή καθώς οι Ταλιμπάν αποτελούν για αυτούς τον μέγιστο κίνδυνο.

Strange Attractor