Με τον Βλαδίμηρο Πούτιν στο τιμόνι, η Ρωσία δείχνει τα τελευταία χρόνια όχι μόνο να θέλει αλλά και να μπορεί να επανέλθει στην πρότερη «σοβιετική» της κατάσταση δηλαδή αυτήν μιας παγκόσμιας υπερδύναμης. Προς το παρόν όμως η Ρωσία αντιμετωπίζει μια σοβαρή υποτίμηση του νομίσματός της η οποία μπορεί και να διαλύσει την όλη οικονομία της. Ή όχι; Το αδύναμο ρούβλι, η απόσυρση ξένων επενδύσεων, τα μειωμένα έσοδα από την πώληση ενέργειας και η μείωση των όποιων χρηματικών αποθεμάτων, όλα αυτά συντελούν στην αύξηση του κινδύνου της πλήρους κατάρρευσης της Ρωσικής οικονομίας. Το αποτέλεσμα είναι ότι πολλοί στη Δύση αμφιβάλουν πλέον για τις δυνατότητες της Μόσχας να ασκήσει δυναμική εξωτερική πολιτική. Τα φαινόμενα όμως ίσως και να απατούν.
Το ότι η Ρωσία αντιμετωπίζει έναν οικονομικό κλονισμό είναι αδιαμφισβήτητο. Το ρούβλι συνεχώς υποτιμάται και μάλιστα κινδυνεύει να πιάσει τα χαμηλότατα όρια που είχε πιάσει και το 1998. Το Κρεμλίνο λοιπόν έχει τρεις επιλογές προκειμένου να αποτρέψει την καταστροφή.
1-Μπορεί να συνεχίσει να υπερασπίζεται το ρούβλι με τεχνητά μέσα. Αυτή όμως η λύση έχει μικρή διάρκεια ζωής (περίπου 6 μήνες) καθώς τα νομισματικά αποθέματα της Μόσχας τείνουν να εξαντληθούν στην προσπάθεια να αντιμετωπισθεί η όλη ύφεση.
2-Άλλη επιλογή είναι να αφεθεί το ρούβλι να καταρρεύσει. Αυτή η κατάρρευση δεν θα επηρεάσει πολύ την ενεργειακή βαριά βιομηχανία της Ρωσίας καθώς όπως το κράτος έτσι και οι μεγάλες επιχειρήσεις της Ρωσίας διαθέτουν τα κεφάλαια τους σε δολάρια και Ευρώ. Αυτοί που θα καταστραφούν θα είναι οι μικρές επιχειρήσεις και οι απλοί πολίτες. Ακούγεται σκληρή σαν επιλογή αλλά κρίνοντας από το παρελθόν βλέπουμε ότι η Ρωσική μενταλιτέ τείνει πάντοτε να βάζει το καλό του συνόλου πάνω από αυτό του ατόμου.
3-Η τρίτη επιλογή μοιάζει κάπως με την δεύτερη. Αφορά στο «σφράγισμα» του Ρωσικού συναλλάγματος και ως εκ τούτου της οικονομίας. Στον αποκλεισμό δηλαδή του όποιου εξωτερικού εμπορίου και στον περιορισμό του ρουβλίου στο εσωτερικό και μόνο. Αφορά στη δημιουργία δηλαδή μιας κλειστής οικονομίας. Αυτή η κίνηση θα έχει σαν αποτέλεσμα την απαξίωση του Ρωσικού νομίσματος τόσο εσωτερικά όσο και διεθνώς. Δευτερεύουσα συνέπεια θα είναι η άνθηση της μαύρης αγοράς και η στροφή των Ρώσων στο δολάριο και στο Ευρώ.
Η Ουάσιγκτον ερμηνεύει την διαμορφούμενη Ρωσική οικονομική κατάσταση ως αποδοχή ήττας εκ μέρους του Κρεμλίνου στα νέα οικονομικά δεδομένα. Ως ήττα της Ρωσίας εν συνόλω δηλαδή. Οποιοδήποτε κράτος (δυνατό ή μη) καλείται να αντιμετωπίσει μια βαθιά οικονομική ύφεση σε συνδυασμό με συναλλαγματική και νομισματική κατάρρευση σημαίνει ότι δεν μπορεί πλέον να παίζει το ρόλο ούτε καν περιφερειακής δύναμης. Αν θυμηθούμε τις οικονομικές κρίσεις του 1992 και 1998 που διέλυσαν τη Ρωσία και την όποια δυναμική της και θυμηθούμε και την προβολή της οικονομικής δύναμης των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή, τότε γίνεται αντιληπτό πως οι Αμερικάνοι περιμένουν μια από τα ίδια και σε αυτήν την τωρινή οικονομική συγκυρία. Είναι όμως τα πράγματα έτσι;
Σε αντίθεση με το παρελθόν, τα τελευταία χρόνια οι ξένες επενδύσεις ήταν αυτές που κινούσαν την Ρωσική ατμομηχανή. Οι τράπεζες δεν περίμεναν τις κρατικές επιχορηγήσεις αλλά βασίστηκαν σε δάνεια αλλοδαπών επενδυτών, ομολόγων κλπ. Αυτά τα χρήματα οι τράπεζες τα δάνεισαν σε Ρώσους επιχειρηματίες. Την ίδια ώρα το Ρωσικό κράτος συσσώρευε τεράστια χρηματικά αποθέματα (δολάρια κυρίως) και επέβαλε πλήρη έλεγχο επάνω στις βιομηχανίες παραγωγής και διανομής ενέργειας. Έτσι στην ουσία υπήρχαν δυο διαφορετικές οικονομίες με καμία σχεδόν αλληλοκάλυψη. Οπότε όταν επήλθε η πρόσφατη παγκόσμια κρίση, κλονίστηκε μεν η πίστωση και ο δανεισμός αλλά δεν επηρεάστηκε σχεδόν καθόλου η συνολική οικονομία του κράτους.
Από την εποχή που πρωτοανέλαβε τα ηνία της Ρωσίας ο Πούτιν, ο σκοπός ήταν να δημιουργηθεί η εικόνα της πάλαι ποτέ πανίσχυρης Ρωσικής αρκούδας. Αυτή η εικόνα ήταν και ο ακρογωνιαίος λίθος της Ρωσικής ψυχής. Αυτή όμως η εικόνα είναι στρεβλή καθώς η όποια οικονομική δύναμη της Ρωσίας οφείλεται σε χρήμα που εισρέει λόγω υψηλών τιμών πετρελαίου και φυσικού αερίου. Δεν οφείλεται δηλαδή σε κάποιο σχεδιασμό η ανασυγκρότηση των οικονομικών δομών της χώρας. Με άλλα λόγια, η παγκόσμια κρίση που διανύουμε απέδειξε ότι «ο βασιλιάς είναι γυμνός».
Η καλή είδηση όμως για την Ρωσία είναι τα τεράστια αποθέματα φυσικής ενέργειας που διαθέτει και με τα οποία διατηρεί την ανεξαρτησία της από τον υπόλοιπο κόσμο αλλά και μπορεί και να παίζει καθοριστικό ρόλο στην ευρύτερη περιοχή. Χώρια τα χρήματα που συνεχώς εισρέουν λόγω της πώλησης ενέργειας. Η Ρωσία μάλιστα δεν διστάζει να χρησιμοποιεί την ενεργειακή της δύναμη ως όπλο και ως μοχλό πίεσης είτε ανεβάζοντας τις τιμές είτε διακόπτοντας την ροή. Η υπάρχουσα κρίση μάλιστα,αυξάνει τη δύναμη αυτού του μοχλού πίεσης.
Συμπερασματικά λοιπόν βλέπουμε ότι αν και η οικονομία της Ρωσίας τείνει να καταρρεύσει, το κράτος δεν ανησυχεί καθώς δεν εξαρτάται από την συμβατική οικονομία (επιχειρήσεις, εμπόριο κλπ). Η Μόσχα ανέπτυξε την ενεργειακή βιομηχανία αλλά και εξάρτησε την εξωτερική της πολιτική στα μέτρα αυτής της βιομηχανίας. Ως εκ τούτου η όποια δύναμη της Ρωσίας παραμένει ανέπαφη όσο οι δυτικές και όχι μόνο ανάγκες για άφθονη ενέργεια συνεχίζουν να υπάρχουν. Και όλα αυτά έγιναν σε μια εποχή που η Αμερική ήταν απασχολημένη με το Ιράκ και το Αφγανιστάν. Συνεπώς;
Strange Attractor
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούνται οι φίλοι που καταθέτουν τις απόψεις τους να χρησιμοποιούν ψευδώνυμο για να διευκολύνεται ο διάλογος. Μηνύματα τα οποία προσβάλλουν τον συγγραφέα του άρθρου, υβριστικά μηνύματα ή μηνύματα εκτός θέματος θα διαγράφονται. Προτιμήστε την ελληνική γλώσσα αντί για greeklish.