Η άκαμπτη Ιρλανδική ειρήνη

Του David Park
New York Times

Οι απεχθείς και βάναυσες δολοφονίες στη Βόρεια Ιρλανδία, με θύματα δύο εκτός καθήκοντος στρατιώτες οι οποίοι παραλάμβαναν τις πίτσες τους, και η εν ψυχρώ δολοφονία αστυνομικού ο οποίος ανταποκρινόταν σε έκκληση για βοήθεια, πέτυχε αυτό στο οποίο αποσκοπούν όλες οι τρομοκρατικές ενέργειες, να ενσπείρουν τον φόβο.

Στην συγκεκριμένη περίπτωση ο φόβος ήταν πιο έντονος επειδή επηρέασε τον ψυχισμό όλων εκείνων που έζησαν τις «Ταραχές», φέρνοντας στην μνήμη τις μαύρες εκείνες ημέρες. Αίφνης, τα σημάδια της μερικώς χαλιναγωγημένης μνήμης επανεμφανίστηκαν, και έμοιαζαν να είναι τόσο έντονα όσο και τότε. Στην αρχή ήταν η ξαφνική και αναπάντεχη ανάκληση του φόβου, και ύστερα η καταρράκωση των συναισθημάτων, που μέσω της θλίψης και του θυμού, μετουσιώθηκαν σε αδυναμία. 

Ο φόβος, διαχύθηκε και στα παιδιά μας, πολλά από τα οποία ρωτούν τους γονείς τους για την ιστορία, για την οποία όμως δεν είναι εύκολο να δοθούν κατανοητές και ολοκληρωμένες απαντήσεις. Στα σχολεία, ορισμένοι μαθητές, και όχι μόνο τα παιδιά των αστυνομικών, εκφράζονται πλέον με απαισιοδοξία για το μέλλον. 
 
Η ερώτηση που κυριαρχεί είναι το κατά πόσον επίκειται επιστροφή στην εποχή των «Ταραχών». Επικρατεί ένας ενδόμυχος φόβος ότι η περίοδος της πολιτικής συμφωνίας δεν ήταν παρά μια αυταπάτη. Σίγουρα οι διαφωνούντες Ρεπουμπλικάνοι οι οποίοι διέπραξαν τους φόνους, είτε αποκαλούνται «Ο Πραγματικός ΙΡΑ» ή «Ο Συνεχιστής ΙΡΑ», θα πανηγυρίζουν για το τι πέτυχαν, και όπως όλοι οι φανατικοί, που πιστεύουν ότι δολοφονώντας οδεύουν προς την δόξα, θα πρέπει να νοιώθουν ικανοποιημένοι για την εξουσία που απέκτησαν. 
  
Παρόλα αυτά, η χώρα, βίωσε κάτι το αξιοσημείωτο και πρωτόγνωρο, καθώς οι ώρες παραχωρούσαν την θέση τους στις μέρες. Άρχισε με τις συνεντεύξεις απλών ανθρώπων οι οποίοι εξέφρασαν την ακλόνητη θέση ότι δεν επιθυμούν επιστροφή ή πισωγύρισμα. Αν και στην αρχή ήταν σαφές ότι ήταν αποτέλεσμα του φόβου, καθώς τα πράγματα φαινόταν να οδηγούνται προς την άβυσσο, εντούτοις μετά, ο φόβος μετατράπηκε σε θυμό, θυμό υπό την έννοια ότι μία μικρή ομάδα φανατικών με ελάχιστο ή καθόλου λαϊκό έρεισμα, θα μπορούσε να υπονομεύσει την βούληση του λαού της Ιρλανδίας.
 
Σε πόλεις και χωριά, άνθρωποι με διαφορετικές πεποιθήσεις συνενώθηκαν σε σεμνές, σιωπηλές εκδηλώσεις διαμαρτυρίας. Διάχυτη ήταν η θέση ότι το τι έχει επιτευχθεί δεν μπορεί να χαθεί, ότι η ειρηνευτική διαδικασία, παρόλα τα προβλήματα της, δεν μπορεί να τύχει σφετερισμού και υπονόμευσης από την βία. Εξίσου σημαντικό ήταν το ότι οι πολιτικοί, οι οποίοι σε αυτή την χώρα διαφωνούν για το κάθε τι, στάθηκαν ο ένας δίπλα στον άλλον, κυριολεκτικά και μεταφορικά, εκφράζοντας μάλιστα την ενότητα τους σε ασυνήθιστα ξεκάθαρη γλώσσα. Είδαμε τον Μάρτιν Μακγκίνες, πρώην ανώτατο διοικητή του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού και νυν αναπληρωτή πρωθυπουργό στην τοπική κυβέρνηση, να στέκεται δίπλα από τον Προτεστάντη, πρώτο πρωθυπουργό, και με φανερά τα αισθήματα θυμού, να χαρακτηρίζει τους φονιάδες «προδότες».

Ομιλία που έθεσε ενώπιον των ευθυνών τους αρκετούς εθνικιστές, οι οποίοι άκουσαν τους ηγέτες τους να καταδικάζουν τις δολοφονίες και να καλούν τους οπαδούς τους να δώσουν όποια πληροφορία κατέχουν στην αστυνομία. Το τι πριν από μία δεκαετία θα συνιστούσε προδοσία, σήμερα, σήμερα, αποτελεί ηθικό χρέος κάθε πολίτη. 

Στην νεκρώσιμη ακολουθία στο Δημαρχείο του Μπέλφαστ, παρών ήταν και ο Τζάκι Μακντόναλτ, ο σκληροτράχηλος ηγέτης της Ένωσης Άμυνας του Όλστερ, μια Προτεσταντική παραστρατιωτική ομάδα που είχε εμπλακεί σε αρκετές δολοφονίες. Ως φανατικός υπέρμαχος της ειρήνης, ο Μακντόναλτ επαίνεσε τον Μακγκίνες για τις δημόσιες δηλώσεις του.

Εξέλιξη που είχε ως αποτέλεσμα οι παραστρατιωτικοί, ένθεν και ένθεν, να αρχίσουν να επικοινωνούν με τους πρώην εχθρούς τους, παρέχοντας διαβεβαιώσεις. Έτσι, ενώ αρχικά επιστεύετο ότι η επίθεση εγκυμονούσε κίνδυνο για την Βόρεια Ιρλανδία, και ότι θα σηματοδοτούσε την απαρχή της διάλυσης, τελικά συνέβαλε στο να αναδειχθεί η ισχύς της διαδικασίας της επανασυμφιλίωσης, και η ισχυρότατη θέληση μίας κοινότητας, η οποία έθεσε σε δεύτερη μοίρα τις πολιτικές διαφορές, για χάριν της καθολικής επιθυμίας για ειρήνευση.

Είναι για αυτό τον λόγο, που οι εν δυνάμει νεαροί δολοφόνοι, οι οποίοι σχεδιάζουν νέες επιθέσεις σε υποβαθμισμένες και φτωχές περιοχές, ή συναρμολογούν ένα παγιδευμένο με εκρηκτικά αυτοκίνητο σε κάποια αποθήκη στο Νότιο Αρμά, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι πρέπει να παλέψουν σκληρά για να καθυποτάξουν την αλήθεια. Και η αλήθεια είναι ότι αν και έχουν την δύναμη να σκοτώσουν, κάθε θάνατος απλά οδηγεί στην ενδυνάμωση αυτού που θέλουν να καταστρέψουν.

Είναι για αυτούς τους λόγους για τους οποίους όταν η κόρη μου με ρώτησε, στρέφοντας το βλέμμα της από το αγαπημένο της τηλεοπτικό πρόγραμμα, αν οι «Ταραχές» θα επιστρέψουν, ήμουν σε θέση να της απαντήσω «Όχι, αυτό δεν θα γίνει». Εκείνο το οποίο επίσης γνωρίζω, είναι ότι παρά την τραγικότητα των στιγμών, τα πρόσφατα γεγονότα δεν συνιστούν πισωγύρισμα, αλλά έχουν να κάνουν με το πόσο έχουμε προχωρήσει.