The Gun

C. J. Chivers
The Gun
Simon and Schuster, 2010


Του Max Boot
The New York Times Book Review

Η Σοβιετική Ένωση δεν παράγει συχνά προϊόντα ανώτερης ποιότητας από τα αντίστοιχα αμερικανικά. Κανείς, για παράδειγμα, δεν θα επέλεγε να οδηγήσει ένα Lada από μία Corvette ή έστω ένα Packard. Ωστόσο, μια από τις ελάχιστες εξαιρέσεις συνέβη στον στρατιωτικό τομέα, όπου οι Σοβιετικοί αφιέρωσαν ένα μεγάλο μερίδιο των πόρων τους. Ο μεγαλύτερος θρίαμβός τους μπορεί να μην ήταν η κατασκευή ατομικής βόμβας το 1949 ή η τοποθέτηση του πρώτου δορυφόρου σε τροχιά (1957), αλλά ούτε και η πρώτη αποστολή ανθρώπου στο διάστημα (1961). Αν και βασισμένη σε όχι και τόσο ψηλή τεχνολογία, η μεγαλύτερη ανακάλυψή τους ήταν η δημιουργία του καλύτερου πυροβόλου όπλου στον κόσμο – του AK-47 ή, όπως αποκαλείται συχνά, με το όνομα του σχεδιαστή του, Καλάσνικοφ!

Οι εμπειρογνώμονες της Δύσης απέρριψαν αρχικά το εν λόγω αυτόματο όπλο γιατί, όπως υποστήριξαν, είναι αργό και απλοϊκό. Όπως εξηγεί ο ανταποκριτή της εφημερίδας New York Times (και πρώην πεζοναύτης), C.J Chivers, στο βιβλίο «The Gun», οι Δυτικοί συνήθιζαν να φτιάχνουν τα πυροβόλα όπλα τους με «εργαλεία ακριβείας και μέσα σε αυστηρά πλαίσια που κάνουν τα μέρη του όπλου να ταιριάζουν απόλυτα μεταξύ τους». Πάντως, το AK-47 δεν κατασκευάστηκε με αυτό το τρόπο στα εργοστάσια συναρμολόγησης της Ρωσίας από τους εκεί εργαζόμενους, οι οποίοι, χωρίς αμφιβολία, κατανάλωναν μεγαλύτερη ποσότητα βότκας απ’ αυτήν που τους έκανε καλό. «Όποιος αφαιρέσει το ελατήριο, για παράδειγμα, από ένα Καλάσνικοφ θα διαπιστώσει ότι πολλά μέρη του όπλου θα διαλυθούν», σημειώνει ο Chivers. Ακόμη και σε σειρά δοκιμών, το AK-47 δεν ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιακό, ενώ η ακρίβειά του ήταν χαμηλότερη από εκείνη των «δυτικών» όπλων.

Αυτό που έκανε το Καλάσνικοφ να είναι ο νικητής σ’ ένα παγκόσμιο αγώνα δρόμου εξοπλισμών, ο οποίος συνεχίζεται για περισσότερα από 60 χρόνια, ήταν η απόδοσή του στο πεδίο της μάχης. Το γεγονός ότι ορισμένα μέρη του ήταν «χαλαρά» σήμανε ότι ήταν «λιγότερο πιθανό να πάθει εμπλοκή όταν γέμιζε με λάσπη». «Είναι τόσο αξιόπιστο όπλο», γράφει ο Chivers, «που ακόμα και όταν είναι βρεγμένο και γεμάτο άμμο, δεν μπλοκάρει».

Για τους Ρώσους, το AK-47 δεν ήταν απλά αξιόπιστο σε δυσμενείς συνθήκες, αλλά και εύκολο στη λειτουργία του. Όπως αναφέρει ο Chivers, «η απλότητά του σήμαινε ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από τον καλύτερο στρατιώτη μέχρι και τον πιο άπειρο και ανεκπαίδευτο». Ο καθένας, ακόμη και παιδιά, θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει αυτό το σιδερικό.

Έτσι, το AK-47 αναδείχθηκε ως το Model-T των τουφεκιών. Με περίπου 100 εκατομμύρια αντίτυπα σε κυκλοφορία (κανείς δεν γνωρίζει τον ακριβή αριθμό), το Καλάσνικοφ είναι το όπλο με τις περισσότερες πωλήσεις. Δεύτερο, με μεγάλη διαφορά αριθμών, έρχεται το Μ-16 και άλλα παρόμοια όπλα, τα οποία έχουν αναπαραχθεί λιγότερο από 10 εκατομμύρια φορές. Στο βιβλίο του, ο Chivers εξηγεί με ποιο τρόπο ήρθε αυτή η ασυνήθιστη επιτυχία για τη σοβιετική βιομηχανία. Το 47 στο όνομα του όπλου αναφέρεται στο έτος που εφευρέθηκε, το 1947, ενώ το AK σημαίνει Avtomat Kalashnikova, δηλαδή «το αυτόματο του Καλάσνικοφ». Ο σχεδιασμός του AK άρχισε τον τελευταίο χρόνο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου (1944). Μετά τον πόλεμο και συγκεκριμένα το 1946, το AK-46 παρουσιάστηκε για επίσημες στρατιωτικές δοκιμές και το 1947 η σταθερή έκδοση του όπλου εισήχθη σε υπηρεσία με επιλογή των μονάδων του σοβιετικού στρατού. Η πρώτη ανάπτυξη του σχεδίου ήταν το AKS-47 (S-Skladnoy ή «αναδιπλωμένη»), η οποία ήταν εξοπλισμένη με αναδιπλωμένη στήριξη από μέταλλο. Το 1949, το AK-47 έγινε επίσημα δεκτό από τα σοβιετικά στρατεύματα και χρησιμοποιούνταν από την πλειοψηφία των κρατών-μελών του Συμφώνου της Βαρσοβίας.