Από την κλεπτοκρατία στη χρεοκοπία

Χρήστος Ιακώβου
Διευθυντής του Κυπριακού Κέντρου Μελετών (ΚΥΚΕΜ)


Την εβδομάδα που πέρασε παρουσιάστηκε στη Λευκωσία το βιβλίο του γνωστού δημοσιογράφου της αθηναϊκής εφημερίδας Καθημερινή, «Από την κλεπτοκρατία στη χρεοκοπία» (εκδόσεις Πατάκη, 2011). Πρόκειται ένα βιβλίο που συνδυάζει το δυναμισμό της περιγραφής και τη διεισδυτικότητα της ανάλυσης για τις ρίζες, τα χαρακτηριστικά, τις πτυχές και τις προοπτικές της κρίσης που ταλανίζει την Ελλάδα. Η κύρια προσπάθεια του συγγραφέα είναι να προσφέρει απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα για τις αιτίες που οδήγησαν στη σημερινή τραγική κατάσταση το δημόσιο και ιδιωτικό βίο εκατομμυρίων Ελλαδιτών.

Το βιβλίο είναι αρθρωμένο σε επτά μέρη που ακολουθούν στην ιστορική εξέλιξη της κατιούσας πορείας προς τη σημερινή δυσχέρεια: Ο κύκλος της μεταπολίτευσης, η βαριά σκιά της κλεπτοκρατίας, το ανομολόγητο κοινωνικό συμβόλαιο, ο πρόδρομος Δεκέμβρης, το πορτρέτο του καπετάνιο, το μετέωρο βήμα της Ευρώπης και μνημόνιο και χρεοκοπία

Σ’ αυτά, μεταξύ άλλων, ο συγγραφέας ανιχνεύει τους παράγοντες που κυοφόρησαν την κρίση, αναλύει τόσο την τοπική όσο και την ευρωπαϊκή πτυχή της ελλαδικής κρίσης, απαντά σε καθοριστικά ερωτήματα (όπως π.χ. κατά πόσο υπήρχε εναλλακτική επιλογή το 2009), αποδομεί το πλασματικό δίλημμα “Μνημόνιο ή χρεοκοπία”, ερμηνεύει με αριθμητικά δεδομένα τη θεραπεία-σοκ που εφαρμόζεται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, αναλύει το περιβόητο “κούρεμα” του χρέους και εκτιμά τις επιπτώσεις από την απονομιμοποίηση της εξουσίας. Επίσης, διερευνά τα σενάρια για τη συντεταγμένη ή ανεξέλεγκτη χρεοκοπία, για την παραμονή ή όχι της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ.

Ο Σταύρος Λυγερός, ένας από τους πλέον καταξιωμένους δημοσιογράφους στον ελλαδικό χώρο καταλήγει στο πώς η κρίση χρέους σηματοδοτεί την κατάρρευση ενός μοντέλου πλασματικής ανάπτυξης στην Ελλάδα το οποίο άρχισε με τη Μεταπολίτευση. Επιπλέον, μαζί μ’ αυτό το μοντέλο «καταρρέει και το ανομολόγητο κοινωνικό συμβόλαιο ανάμεσα στην άρχουσα τάξη και στα μικρομεσαία στρώματα, το οποίο αποτέλεσε το υπόβαθρο αυτού του μοντέλου.»

Τα κύρια χαρακτηριστικά του, σύμφωνα πάντα με τον συγγραφέα, ήταν ο ανορθολογισμός, η σπατάλη και ο παρασιτισμός. Για πολύ καιρό στην Ελλάδα, πλούσιοι γίνονταν οι εισαγωγείς και όχι οι εξαγωγείς. Η αυθαιρεσία και η ατιμωρησία, όλων αυτών των ετών, είναι ένα αποτέλεσμα ενός «ανομολόγητου κοινωνικού συμβολαίου». Υπήρξε εκατέρωθεν μια ένοχη ανοχή, όπου η άρχουσα τάξη «έλεγε» στη βάση, «μην ασχολείστε με τα δικά μας χρυσοφόρα παιχνίδια διαπλοκής, όσο εμείς μέσα από το πολιτικό σύστημα θα ασχολούμαστε με την διαφθορά στο δημόσιο, με την αυθαίρετη δόμηση, τους τρόπους φοροδιαφυγής και τους διορισμούς των παιδιών σας». Όταν πριν από τριάμισι χρόνια ξέσπασε η διεθνής οικονομική κρίση, αποφενάκισε τις αυταπάτες της ελλαδικής οικονομίας και κατέδειξε ότι το μοντέλο αυτό δεν θα μπορούσε ούτε να επιβιώσει αλλά ο΄θυτε και να ανατροφοδοτηθεί.

Ιδιαίτερης αναφοράς χρήζει η επισήμανση του Σταύρου Λυγερού ότι «η ελληνική κρίση είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Το παγόβουνο είναι η κρίση του ευρώ, απλώς στην Ελλάδα δοκιμάζεται η θεραπεία – σοκ, η οποία θα εφαρμοστεί αργότερα και σε άλλες περιοχές της Ευρώπης.»

Ο συγγραφέας εντάσσει το ελληνικό πρόβλημα στην ευρωπαϊκή δυναμική και υποστηρίζει ότι η Ελλάδα δεν είναι το στιγματισμένο κράτος της ευρωζώνης, όπως ισχυρίζετο το ευρωπαϊκό ιερατείο αλλά ο πιο αδύναμος κρίκος μιας όχι και τόσο στέρεας αλυσίδας.

Καταλήγει στο χρήσιμο συμπέρασμα, γι’ αυτούς που προβληματίζονται για το μέλλον του ευρωπαϊκού υπερεθνικού θεσμού, πώς «η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα-μέλος της ΕΕ, όπου εφαρμόζεται η θεραπεία-σοκ και επιχειρείται η αποδόμηση του ευρωπαϊκού κοινωνικού κεκτημένου. Από την έκβαση του πειράματος θα κριθεί το μέλλον όχι μόνο των κοινωνιών της ευρωπαϊκής περιφέρειας, αλλά και των κοινωνιών του ευρωπαϊκού πυρήνα.»

Για την Ελλάδα δε, στο εξαιρετικά δύσκολο σημείο που έχουν φθάσει τα πράγματα, ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι ο μόνος τρόπος για να αμβλυνθεί η οξύτατη κρίση πολιτικής εμπιστοσύνης είναι η υπέρβαση του πολιτικού συστήματος που έφερε τη χώρα στη σημερινή τραγική κατάσταση.

www.geopolitics-gr.blogspot.com